پاییز فصل افسردگی است؟

به آسمان ابری پاییز كه نگاه می‌كند، چشمش كه به برگ‌های زرد و نارنجی كف پیاده‌رو می‌افتد؛ خش‌خش زیر پایش را كه می‌شنود و كوچ پرنده‌ها را كه در آسمان می‌بیند، غصه‌اش می‌گیرد و از این‌كه دوباره چند ماهی باید منتظر باشد تا بهار و تابستان از راه برسد، دلگیر می‌شود.

انگار با رسیدن پاییز خسته و خواب‌آلود شده و حوصله هیچ‌كس و هیچ‌چیز را ندارد؛ فقط دوست دارد تنها باشد و دست و دلش به هیچ كاری نمی‌رود؛ اما مگر كار هم تابستان و پاییز می‌شناسد؟ مگر در پاییز قطار زندگی از حركت می‌ایستد؟ اصلا پاییز كه فصل رنگ‌هاست؛ رنگ‌هایی پر از زندگی؛ پس چرا او افسرده می‌شود؟ همه اینها را می‌داند اما سال‌هاست با این مشكل كنار آمده و با آن زندگی می‌كند.

پذیرفته كه پاییز برای او فصل دلگیری، دلتنگی و غم و غصه است؛ در حالی كه متخصصان می‌گویند گروهی از افراد هم در فصل بهار و تابستان این شرایط را دارند و احساس افسردگی می‌كنند، پس چاره چیست؟ چطور باید بدون این‌كه مشكلی ایجاد شود، این روزهای دلگیر را سپری كرد؟روانپزشكان و روان‌شناسان براین باورند كه برخی افراد در ماه‌ها و فصل‌های خاصی از سال از علائم افسردگی رنج می‌برند؛ نشانه‌هایی كه دائم نیست و با تغییر فصل فروكش می‌كند.

دكتر بهروز بیرشك، روان‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم درباره افسردگی‌های فصلی می‌گوید: افسردگی فصلی یكی از اختلالات خلقی است كه برخی از افراد در طول زندگی آن را تجربه خواهند كرد. در چنین شرایطی فرد ممكن است در فصول خاصی متوجه تغییرات روحی و خلقی شود و احساس كند نسبت به سایر فصل‌ها بی‌حوصله‌تر و بی‌حال‌تر شده و ‌انگیزه‌ كافی برای انجام كارهایش ندارد. همچنین زمانی كه از خواب بیدار می‌شود احساس كسالت، خستگی و خواب‌آلودگی داشته و هرقدر هم خوابیده باشد، تصور می‌كند كافی نبوده است.

روان‌شناسان معتقدند خُلق پایین این افراد در روابط اجتماعی و عملكرد روزانه‌شان هم تاثیر می‌گذارد تا آنجا كه گاهی احساس می‌كنند بشدت عصبی هستند و فشارهای روحی‌شان افزایش یافته است. آن‌طور كه دكتر بیرشك می‌گوید، این مساله میان خانم‌ها شایع‌تر بوده و جوانان نیز بیشتر در معرض آن قرار دارند.

مراقب پاییز باشید

بروز اغلب بیماری‌ها و مشكلات جسمی و روحی به زمان خاصی وابسته نیست و هر روز و هر لحظه ممكن است ما را غافلگیر كند اما در این مورد، باید حواستان را حسابی جمع كنید وگرنه هر سال غافلگیر خواهید شد، چون افسردگی فصلی برای بسیاری از افراد، هر سال در زمان خاصی نمایان شده و باعث بروز احساسات مشخصی می‌شود.دكتر بیرشك با اشاره به این موضوع، یادآور می‌شود: چنانچه برای فردی هر سال و در زمان مشخصی چنین حالات و احساساتی ایجاد شود، می‌توان احتمال بروز افسردگی فصلی را مطرح كرد.

بسیاری از ما عادت كرده‌ایم پاییز را فصل افسردگی، بی‌حوصلگی و رخوت بدانیم، در حالی كه متخصصان می‌گویند ممكن است افراد مختلف در زمان‌های متفاوتی این حس را تجربه كنند بنابراین نباید چنین تصور كرد كه فقط در فصل‌های پاییز و زمستان افسردگی فصلی، خود را نشان می‌دهد.این روان‌شناس با اشاره به این مطلب، می‌افزاید: بروز افسردگی فصلی در پاییز و زمستان شایع‌تر است، ولی درصد كمتری از افراد هم ممكن است در فصل‌های دیگر مانند تابستان چنین حالت‌هایی را داشته و افسردگی را تجربه كنند.

چرا افسرده می‌شویم؟

خیلی‌ها قبول كرده‌اند كه پاییز فصل غم خوردن و غصه‌دار شدن است و حتی اگر بخواهیم، در این فصل نمی‌توانیم شاد باشیم. در مقابل، گروهی هم هستند كه در این فصل از سال نسبت به فصول دیگر احساس بهتری دارند و زندگی شادتری را می‌گذرانند؛ پس بهتر است باور كنیم پاییز به‌تنهایی عامل ایجاد افسردگی و مشكلات خلقی نیست و باید به دنبال یافتن عامل دیگری باشیم.

دكتر بیرشك درباره عوامل موثر در ایجاد افسردگی فصلی، می‌گوید: نظریه‌های مختلفی در این مورد مطرح شده است، ولی هنوز علت دقیق و اصلی این مساله مشخص نیست. برخی می‌گویند انتقال‌دهنده‌های عصبی كه وظیفه انتقال مواد شیمیایی مغز را به سایر بخش‌ها برعهده دارند، در این فصل‌ها دچار تغییرات خاصی می‌شود و همین مساله منجر به بروز احساس افسردگی و ایجاد خلق‌وخوی پایین این افراد خواهد شد. گروه دیگری نیز براین باورند كه تغییر تابش نور خورشید، عاملی برای ایجاد چنین احساساتی است.

به گفته این عضو هیأت علمی دانشگاه، بروز چنین حالت‌هایی حتی ممكن است روی غذا خوردن افراد هم تاثیر بگذارد و باعث شود علاقه‌شان به مصرف مواد غذایی خاصی مانند قندها افزایش یابد؛ پس نكته مهم این است كه در این دوران هم نباید در مصرف مواد غذایی افراط شود و همیشه باید تعادل را حفظ كرد.

این افسردگی دائمی نیست

خیلی از كسانی كه در فصل خاصی دچار افسردگی می‌شوند، نگرانند و نمی‌دانند راه‌حل این مشكل چیست؛ آنها تصور می‌كنند در مدتی كه افسرده و بی‌انگیزه هستند، باید با شرایط كنار بیایند؛ یا به بیان دیگر شرایط موجود را بپذیرند.دكتر بیرشك با تاكید بر این‌كه افسردگی فصلی مشكل خاصی به حساب نمی‌آید، یادآور می‌شود: كسانی كه با این مساله روبه‌رو هستند، نباید نگران باشند، چون افسردگی فصلی مشكل حادی نیست؛ فقط كافی است علائم را بشناسید و قبل از این‌كه چنین شرایطی پیش بیاید یا پیشرفت كند، به فرد متخصص مراجعه كنید و به فكر برطرف كردن آن باشید.

به گفته وی، متخصصان می‌توانند به كمك درمان‌های دارویی یا با استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات خاصی، مشكل را حل كنند. این روان‌شناس به افرادی كه دچار افسردگی فصلی می‌شوند، توصیه می‌كند: اگر به این امكانات دسترسی ندارید، باید سعی كنید در طول روز بیشتر از خانه خارج شوید و مدتی در معرض نور خورشید قرار بگیرید.همچنین بهتر است هنگامی كه در خانه هستید، كنار پنجره بنشینید و پرده را كنار بزنید تا نور بیشتری وارد خانه شود. استفاده از یك برنامه ورزشی منظم و متناسب را هم فراموش نكنید و با وجود خلق پایین و احساس ضعف و بی‌حوصلگی، به هر میزان كه می‌توانید فعالیت‌ بدنی داشته باشید.

منبع: جام جم آنلاین