«صنعت ساختمان، حادثهخیزترین صنعت کشور است؛ 46درصد حوادث صنایع در ایران مربوط به صنعت ساختمان است و 70درصد این حوادث منجر به فوت می شوند.» این آماری است که پویا صافی، مشاور HSEصنایع و پروژه ها در کارگاهی آموزشی با موضوع ارزیابی ریسک در سیستم مدیریت HSE که در روز 12 شهریور برگزار شد، به آن اشاره کرده و درباره آن توضیح داد: بر اساس گزارشات و بررسی های سازمان جهانی کار اگر یک نیروی انسانی حادثه ببیند و برای استراحت پزشکی به منزل برود، در صورتی که حتی از نیروی جایگزین استفاده شود باز هم 4درصد، ناخالصی تولید به دنبال خواهد داشت که معادل میلیاردها ریال ضرر سالانه به تولید کشور خواهد بود پس لازم است که HSE و تولید همبستگی داشته باشند و HSE را صرفا به مشکلات پس از حادثه محدود نکنیم.
چهرههای خطر
خطرات به صورت کلی به انواع خطرات شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی، روانی و اجتماعی، ارگونومیکی،مکانیکی و خطرات طبیعی دسته بندی می شوند.
بسیاری از این خطرات همچون خطرات شیمیایی به سادگی با نرم افزارهای میزان خطر آنالیز می شوند ولی آنچه که در این میان از آن غافل شده اند خطرات روانی و اجتماعی است که نیاز به حضور دائمی یک روانشناس برای مجموعه وجود دارد که می توانیم بگوییم در ایران هیچ سازمانی به این دسته از خطرات توجهی ندارد حتی کمتر دیده میشود در صورت فوت یکی از کارکنان پیگیری های لازم از طریق منابع انسانی انجام شود تا درگیری ذهنی برای سایر کارکنان ایجاد نشود. قاعده اینجا ازین قرار نیست.
ریشهیابی علتها جایگاهی ندارد
یکی دیگر از مواردی که در این کارگاه به آن پرداخته شد، ریشهیابی علت حادثههای حین کار است. به اساسی ترین عامل یا عوامل سببی که در بروز حادثه نقش داشته اند و در صورت اصلاح یا حذف آن، از رخ دادن مجدد یک حادثه جلوگیری می شود، علل ریشه ای می گویند.
در این کارگاه روش های تجزیه تحلیل علل ریشه ای و شاخص های آنها همچون روش RCAو تکنیک بارش افکار، تکنیک افکار نویسی، تکنیک 5 WHY ، تکنیک Ishikava و تکنیک 6 wh آموزش داده و درباره آن توضیحاتی داده شد. صافی، ضمن اشاره به رویکرد بالا به پایین سازمان ها بر لزوم تشکیل کمیته HSEکه شامل نمایندگانی از واحدهای منابع انسانی، فنی و ایمنی و... تاکید کرد و افزود که جهت ریشه یابی دقیق تر نباید از مشاهدات چشمی و گفتگوی دقیق با اپراتور های فنی غافل شویم.
در واقع نباید فراموش کنیم که به طور کلی با رخ دادن تغییرات درون سازمانی و همچنین توسعه شرکت باید ریسک سازمان بازنگری شود و بهتر است بازه زمانی در نظر گرفته برای آن یکساله باشد.
فواید شناسایی خطر و ارزیابی ریسک در سازمان ها
با شناسایی خطر و ارزیابی ریسک می توان علل مستقیم و غیر مستقیم رضایت شغلی کارکنان را پیدا کرد. رویکردی که رضایت شغلی کارکنان را هم بالا میبرد. سازمانها برای ادامه حیات خود به این مهم نیاز دارد. صافی ادامه داد: ممکن است در این بررسی ها با مواردی چون خطرات روانی محیط کار برای کارکنان یا چالشهای رفاهی مثل سیستم سرمایشی و گرمایشی و کیفیت تهویه محیط و نور محیط و حتی حقوق کارکنان مواجه شویم.
همچنین شناسایی خطر و ارزیابی ریسک کاهش جرائم قانونی را به دنبال خواهد داشت چراکه سازمان ها سالانه در دعاوی حقوقی خود مجبور به پرداخت مبالغ زیادی به ارگان های آسیب دیده از کسب و کار خود و یا اداره ی کار و سازمان محیط زیست می شوند که رعایت دقیق اصول HSE و کاهش این قبیل هزینه ها می تواند نقش به سزایی در بالابردن حاشیه سود سازمان ها ایفا کند.