وقتی لاریجانی درباره "سؤال" ، سؤال می کند!

عصرایران - دیروز مجلس شورای اسلامی ، جلسه پر حرارتی را پشت سرگذاشت چه آن که موضوع آن ، بررسی ادعاهای ارضی و شیطنت های شیخ نشین کوچک امارات علیه ایران بود.

از این رو ، وزیر خارجه کشورمان نیز در آن حضور داشت تا به سوال یکی از نمایندگان در این خصوص پاسخ دهد که دستگاه دیپلماسی کشورمان در این حوزه ، آیا راه سکوت و مماشات را برگزیده یا آن که در چارچوب وظایف متعارف اش ، از ابزارهای دیپلماتیک از جمله موضع گیری ، پاسخ دهی به ادعاها ، اعتراض ، صدور بیانیه و ... بهره جسته است یا خیر؟ که البته پاسخ نیز مشخص بود چه آن که فراتر از همه مباحث جناحی و سیاسی داخلی ، در موضوع تمامیت ارضی ، اصولگرا و اصلاح طلب و دولتی و مجلسی ، صدای واحدی دارند و آن هم تأکید بر حفظ وجب به وجب این سرزمین و بهره گیری از تمام پتانسیل های ممکن برای حراست از آن است و توضیحات وزیر خارجه هم بر این مبنا استوار بود تا در یکی از حساس ترین روزهای مجلس ، صدای واحدی از سوی دولت و مجلس به عنوان نمایندگان مردم به گوش
اماراتی ها برسد اما اشتباه رئیس مجلس باعث شد این صدا ، مخدوش شود و این پیام به سمت اماراتی ها و دیگر شیخ نشین های جنوب خلیج همیشه فارس برسد که در درون ایران ، هماهنگی چندانی در این مساله راهبردی و ملی وجود ندارد!

طبق آیین نامه جدید مجلس در خصوص طرح سوال از وزیران ، هر گاه پس از توضیحات وزیر ، نماینده سوال کننده قانع نشود ، از سایر نمایندگان می پرسند که آیا شما از این توضیحات قانع شدید یا خیر؟ و بدین ترتیب ، اقناع عمومی ملاک عمل و تصمیم مجلس قرار می گیرد نه نظر شخصی یک نماینده که ممکن است مسائل شخصی با وزیر مورد سوال
داشته باشد.
اما اشتباه لاریجانی این بود که به جای طرح این سوال که "آیا نمایندگان قانع شدند؟" پرسید:"آیا سؤال نماینده سؤال کننده وارد بود؟"
در واقع او ، به جای سوال درباره توضیحات وزیر ، درباره "سؤال" ،سؤل کرد!!

بدیهی است که این دو پرسش ، از لحاظ محتوایی با یکدیگر تفاوت ماهوی دارند و طبیعتاً پاسخ های متفاوتی نیز بر آنها بار می شود.

در ماجرای جلسه دیروز ، قطعاً سوال طرح شده ، "وارد" بود زیرا این سوال ، نقد رویکرد گستاخانه امارات در قبال کشور بزرگ ایران و درخواست گزارش از وزارت خارجه درباره نحوه مواجهه اش با این موضوع بود و کدام ایرانی میهن دوستی می تواند نسبت به این امر ، بی تفاوت باشد و سوال در این خصوص را ناوارد بداند؟!

اما ارائه پاسخ به " سوال وارد" به منزله نفی سوال نیست ؛ حال ممکن است بعضی این پاسخ را قانع کننده بدانند و برخی ندانند.

در این جلسه ، بسیاری از نمایندگان از توضیحات وزیر خارجه قانع شدند و دریافتند که دستگاه دیپلماسی در حد وظایف دیپلماتیک اش ، از تمامیت ارضی کشور در مقابل امارات دفاع کرده است (مگر آن که گروهی بر آن باشند که وزارت خارجه می بایست ، با توپ و تانک وارد عمل می شد!).

اما بر خلاف آیین نامه ، به جای آن که از نمایندگان درباره توضیحات وزیر سوال شود ، درباره وارد یا ناوارد بودن سوال ، پرسیده شد و از آن جا که سوال ، منطقاً وارد بود ، نمایندگان نیز آن را وارد دانستند و این در حالی بود که اغلب همین نمایندگان در صورت مواجهه با این پرسش که توضیحات وزیر را قانع کننده تشخیص داده اند نیز پاسخ مثبت می دادند کما این که پس از رأی گیری ، در مراجعات مکرری که به اعضای هیات رئیسه داشتند ، بر این اقناع خود صحه می گذاشتند. به بیان دیگر ، آنها، هم سوال را یک سوال و دغدغه ملی می دانستند و هم از بر این باور بودند که توضیحات ارائه شده ، مبتنی بر عزت ملی و حفظ تمامیت ارضی بوده است  و بدین ترتیب نمایشی از وحدت ملی در مقابل شیوخ پرحرف جنوب خلیج فارس ، شکل می گرفت.

اما افسوس که رئیس فیلسوف مجلس ، این بار نیز در بازی با کلمات - که علاقه عجیبی بدان دارد - نتوانست حتی صورت ظاهری آیین نامه را  رعایت کند تا به جای صدای صلابت در مقابل اعراب ، شبهه چندگانگی پیش آید.

بی گمان ، شیوخ دبی و ابوظبی و عجمان و ... پس از ماجرای دیروز مجلس ، سپاسگزار لاریجانی بوده اند که با طرح وارونه پرسش ، باعث سوء برداشت در میان نمایندگان شد و صدایی که می توانست واحد باشد را مشتت کرد.

طبق گزارش های رسیده از منابع پارلمانی ، بسیاری از نمایندگان مجلس ، پس از این جلسه ، به لاریجانی انتقاد کرده اند و حتی قرار است ایرادات خود را در جلسه علنی مجلس نیز بیان دارند ، زیرا معتقدند گذشته از مورد خاص دیروز که متاسفانه ابعاد بین المللی نیز داشت ، ادامه چنین روندی ، "کج رفتن دیوار تا ثریا" خواهد بود چه آن که وقتی در اولین تجربه عملی اجرای آیین نامه جدید سوال در مجلس ، چنین روش خطایی شکل بگیرد ، امکان دارد این امر به یک سنت تبدیل شود و بدیهی است که در چنان شرایطی ، همواره مجلس به وارد بودن سوال رأی خواهد داد و کاری به توضیحات وزیر نخواهد داشت ؛ مانند آن که نماینده ای در سوال خود به "جنایات اسرائیل در غزه" اشاره کند و خواهان پاسخ وزیر درباره اقدامات انجام شده شود ولی در پایان بدون اشاره به توضیخات وزیر ، از نمایندگان پرسیده شود که آیا سوال خوبی بود؟
بدیهی است که در این مثال ، کسی نخواهد گفت که "نه خیر؛ جنایتی در کار نبوده و لذا سوالی هم نباید پرسیده شود!"
اما اگر درباره اقناع پرسیده شود ، اینجاست که  قضاوت های مختلفی شکل می گیرد که آیا توضیحات قانع کننده بود یا خیر؟

لذا برای این که اولاً اماراتی ها - که همواره به دنبال سوء استفاده از فرصت ها هستند - گمان نکنند که ایرانی ها اعم از مردم و دولت و مجلس در باره تمامیت ارضی شان دچار تشتت و اختلاف اند ، ثانیاً برای جبران خطای صورت گرفته در نوع پرسش لاریجانی و ثالثاً اصلاح سنگ اول بنای "سوال" در آیین نامه جدید ، بار دیگر ، اما این بار بر اساس آیین نامه و نه تمایل شخصی لاریجانی ، از نمایندگان رأی گیری شود.

... و اما ای کاش نوع طرح پرسش لاریجانی ، صرفاً به دلیل بی تجربگی در اولین اجرای آیین نامه بوده باشد نه چیز دیگر والا اگر معلوم شود ، درباره تمامیت ارضی ، به ویژه در مقابل عرب های طماع حاکم بر امارات ، پای بازی های جناحی به میان آمده ، بخششی از سوی ملت در کار نخواهد بود و البته ، با توجه به شناختی که از لاریجانی وجود دارد ، احتمال اول ، مقرون به واقعیت تلقی می شود.