عصرایران؛ علی خیرآبادی- دنیای فوتبال برای تماشاگران همیشه در چهارچوب ارزیابی موارد فنی بازیکنان جلو رفته است.برای ما همیشه سوال بوده است که بازیکن تیم مورد علاقهمان آیا از لحاظ تکنیکی و فیزیکی در سطح خوبی قرار دارد یا نه. در مجموع کمتر به بررسی عناصر روانی بازیکنان پرداختهایم.
فوتبال مشخصا در حال تغییر است. چندی پیش بود که توماس توخل سرمربی جدید تیم ملی انگلستان با بررسی رفتار بازیکنان این تیم در یورو 2024 اعلام کرد بازیکنان این تیم باید ارتباط بهتری با یکدیگر داشته باشند. این اظهار نظر توخل در مطبوعات انگلیسی مورد توجه قرار گرفت البته ارزیابی ارتباطات بازیکنان با هم فقط بخشی از نبرد ذهنی است که در زمین فوتبال جریان دارد.
مشکلات روانی در تیم ملی انگلستان و چند دستگی در این تیم البته موضوع جدیدی نیست و در سالهای اخیر از دلایل مهم عدم موفقیت این تیم بوده است اما نقطه قابل توجه برای مطبوعات انگلیسی ارزیابی علمی این پدیده توسط کادرفنی توماس توخل بود.
هوش مصنوعی حالا تاثیرات شگرف خود را وارد فوتبال نیز کرده است. چند سالی است که برخی از باشگاهها از این ابزار برای ارزیابی مسائل روانشناختی و بررسی عناصر روانی باشگاهها استفاده میکنند اتفاقی که پیش از این به این صورت نبود.
یوردت و آمانکوا، دو متخصص روانشناسی ورزشی، رویکرد جدیدی را برای تحلیل رفتار بازیکنان ارائه دادند. آنها معتقدند که زبان بدن بازیکنان در زمین میتواند نشاندهنده ویژگیهای روانشناختی مهمی باشد. برای مثال، چطور بازیکنان در شرایط مختلف با هم تعامل میکنند یا چطور نسبت به اشتباهاتشان واکنش نشان میدهند.
آمانکوا که پیش از ورود به حیطه روانشناسی ورزشی در سطح اول فوتبال نروژ هم بازی کرده است از این رویکرد دفاع میکند و در این باره میگوید: «اگر یک بازیکن پس از خراب کردن یک شوت، توسط یکی از همتیمیهایش مورد حمایت قرار بگیرد، این ممکن است نشانهای از رهبری و روحیه تیمی باشد. این جزئیات بهسادگی از دید رسانهها و تماشاگران پنهان میمانند، اما برای یک فرد حرفهای قابل تشخیص است.»
این دو روانشناس ورزشی در طول شش سال گذشته هزاران ساعت فیلم بازیکنان در لیگ برتر انگلستان را ارزیابی کردهاند. حاصل این تحلیلها، مجموعهای از دادهها شامل بیش از ۱۰۰ هزار مشاهده منحصربهفرد است که به آنها امکان ایجاد یک سیستم رتبهبندی تقریبی برای انواع مختلف رفتار بازیکنان را داده است.
پلکا، روانشناس پیشین بایرن مونیخ هم در این مسیر این تیم را همراهی کرده است و در بازه مسئولیت خود به کادرفنی کمک زیادی در انتخاب ترکیب کرده است. او پس از هر بازی، جزئیات مربوط به زبان بدن بازیکنان مثل حرکات سر، دستها و حالت بدن را جمعآوری کرده و سپس گزارشی یکصفحهای از عملکرد روانشناختی تیم آماده میکرد. این گزارش به کادر فنی کمک میکرد تا تصمیمات بهتری در انتخاب ترکیب تیم بگیرند.
حالا تغییرات زیادی برای تحلیل دادهها در این تیم رخ داده است و این تیم برای تحلیل دادهها از ابزار آلات هوش مصنوعی بهره میبرد. ین به آنها این امکان را میدهد که دادهها را سریعتر و دقیقتر تحلیل کنند. یوردت میگوید: «با استفاده از هوش مصنوعی، محدودیتهای قبلی برای تحلیل دادهها از بین میروند و حالا میتوانیم به باشگاهها کمک کنیم تا بازیکنان جدیدی را شناسایی کنند که شاید پیش از این مورد توجه قرار نگرفته بودند.»
این اطلاعات میتواند نشان دهد که مثلاً آیا میزان کنترل هیجانی یک مدافع، نسبت به همپُستیهایش در تیم خودی و حریف، در بین ۵ درصد برتر لیگ قرار دارد یا نه. با این رویکرد، این تیم میتواند به باشگاهها بگوید که آیا بازیکن خاصی برای تیمشان مناسب است یا نه، و حتی در برخی موارد هشدارهایی بدهد که یک بازیکن ممکن است مشکلات خاصی از لحاظ روحی داشته باشد که آن را بروز نمیدهد.
در نهایت، با بهرهگیری از هوش مصنوعی و تحلیل دقیقتر دادههای روانشناختی، باشگاهها قادر خواهند بود تا نه تنها عملکرد فنی بازیکنان، بلکه تواناییهای ذهنی و روحی آنها را نیز در ارزیابی و شناسایی استعدادهای جدید در نظر بگیرند. این تحول در علم ورزش، میتواند به ارتقای کیفیت بازیها و افزایش موفقیت تیمها در سطوح مختلف کمک کند و نشاندهنده آیندهای نوین برای تحلیل دادهها در دنیای فوتبال است