عصرایران ؛ علی قادری - زمانی تیموتی سیسک (کارشناس معروف آمریکایی در حوزه خاورمیانه) نوشت که "جریان اصلاحات در خاورمیانه باید از دروازه اسلام عبور کند" ؛ با درک این واقعیت است که کاخ سفید در موسم بهار عربی،باب گفتگو را با اسلامگرایان پراگمات آغاز کرده است.

هر چند هنوز بسیار زود است درباره سرنوشت این گفتگوهای پشت پرده قضاوت کرد ، اما نفس آغاز این گفتگوها در مصر با اخوان المسلمین نشان می دهد که امریکایی ها برای اسلامگرایان وزن قابل قبولی در نقشه آینده خاورمیانه قائل هستند ، هر چند تاریخ روابط بین الملل به وضوح نشان می دهد که کاخ سفید برای تامین مصالح ایالات متحده حتی حاضر است با شیطان نیز گفتگو کند!
در فرایند گفتگوهایی که وزارت خارجه امریکا با این گروه ها آغاز کرده است ترکیه دارای یک نقش محوری است ؛ نقشی که آنکارا از آن به عنوان یک عامل بالا بردن جایگاه خویش در معادلات آینده خاورمیانه بهره می جوید.
یکی از عوامل مهمی که ترکیه را وارد معادله امریکا کرده است،ناکارآمدی نقش عربستان و تضعیف جایگاه سعودی ها در آینده خاورمیانه است.
در طول دهه گذشته ریاض متناسب با استراتژی نومحافظه کاران به عنوان یک هماهنگ کننده سیاست های کاخ سفید در خاورمیانه عمل کرده است،نقشی که با آغاز وزش باد بهار عربی،پایه های آن در حال فرو ریختن است تا جایی که بسیاری از تحلیلگران خاورمیانه معتقدند که بازنده اصلی تحولات اخیر منطقه تا کنون ، عربستان است هر چند سعودی ها تلاش دارند که حداقل نقش خویش در حوزه خلیج فارس را از دست ندهند.
یکی از مقاطعی که نقش تعیین کننده ای در نقشه سیاسی خاورمیانه جدید ایفا خواهد کرد انتخابات آینده "پارلمان" و "ریاست جمهوری" مصر است که یک واقعیت حتمی در آن وجود دارد و آن این که شورای نظامی حاکم بر این کشور که تمایلات پنهانش به ایالات متحده آشکار شده پس از انتخابات برچیده خواهد شد و از آنجا که نیروهای وفادار به نظام سابق شانس ناچیزی برای حضور در هرم قدرت را دارند ، برندگان اصلی (و نه الزاماً رسمی) این انتخابات اسلامگرایان هستند چرا که با سقوط مبارک برای اولین بار خواهند توانست وزن سیاسی-اجتماعی خویش را به طور واقعی بسنجند.
تقریبا آنچه قطعی شده این است که نتیجه انتخابات آینده هر چه باشد،اسراییل را خوشحال نخواهد کرد، هر چند شکی نیست که امریکایی ها سعی خواهند کرد که نفوذ سیاسی خویش بر روی ارتش مصر را حفظ کند تا در صورت لزوم برای کنترل ساختار سیاسی آینده از این اهرم استفاده کنند.
سوریه نیز یکی از پایه های مهم تغییر در بهار عربی بود.جایگاه این کشور در خاورمیانه عربی و معادلات منطقه ای آنقدر تعیین کننده است که هر گونه تغییر نظام سیاسی در سوریه به تغییر معادلات منطقه ای نزدیک خواهد شد.
با توجه به ویژگی های بحران سوریه،رفتار حاکمیت و مخالفین می توان گفت که نظام حاکم بر این کشور از مرحله تهدید وجودی عبور کرده و پس از این عمدتا با مشکلات امنیتی روبرو خواهد شد ؛هر چند که در عالم سیاست ، همه احتمالات را باید در نظر داشت.
سقف خواسته های آنهایی که امروز در کاخ سفید هستند این است که تا انتخابات سال آینده شرایط خاورمیانه را تا حد امکان به نفع خود تثبیت کنند که تحقق این خواسته با دشواری زیادی روبرو است.به ویژه اینکه توجه داشته باشیم که زمان عقب نشینی بزرگ بسیار نزدیک است و ارتش امریکا باید تا انتهای سال 2011 از عراق عقب نشینی کند و این خروج بزرگ از منطقه در شرایط کنونی به معنای اخراج مهاجمین یک تیم فوتبال در دقایق پایانی بازی است ؛ بنابراین بسیار طبیعی است که امریکایی ها به دنبال ادامه حضور خود در عراق باشند ؛ این کار شدنی است البته اگه دولت عراق بتواند از خط قرمز ایران عبور کند!
در چنین شرایطی صحبت از دولت مستقل فلسطینی تا پایان سپتامبر تقریبا غیرممکن است چرا که هیچ کس در خاورمیانه بی ثبات کنونی برای حل معادله بزرگ ریسک نمی کند . حتی می توان گفت اصلا امروز کسی در منطقه وقت خالی برای محمود عباس را ندارد؛همه مشغولند و کلاه خود را محکم گرفته اند تا باد آنرا نبرد!
بنابراین به نظر می رسد که امریکایی ها تا پایان سال 2011 صبر خواهند کرد تا پس از انتخابات پارلمان و ریاست جمهوری مصر و روشن شدن سرنوشت آن، حجم عقب نشینی از عراق و بررسی وضعیت پرونده افغانستان و اندازه گیری تکانش های حاشیه جنوبی خلیج فارس ، سیاست های جدید خود را تنظیم کنند و البته آنها حاضر خواهند بود برای تامین مصالح خود با همه گفتگو کنند!
اما برای ایران ، اگر بشار اسد در سوریه بماند ، خاورمیانه جدید اگر ایده آل نباشد قطعا خیلی بهتر از خاورمیانه گذشته است.سقوط مبارک به اندازه کافی آنقدر دستاورد بزرگی است که تهران برای مدت ها با آن سرخوش باشد ، اما باید آگاه بود که در یک بازی با معادلات متغیر و در منطقه ای مانند خاورمیانه نتیجه بازی لزوما برد-باخت نیست هر چند تا پیش از حل معادله بزرگ بسیار دشوار است که شاهد نتیجه برد-برد برای طرفین اصلی باشیم .
البته نباید یک واقعیت را درباره خاورمیانه نادیده گرفت و آن اینکه « اینجا زمان با سرعت بیشتری حرکت می کند! »
ya behtare mese iran ba hame ghate rabete konand?
nemidoonam in esmesh esteghlale ya oon
آيا به محقق شدن اعتماد و مشاركت همگاني خواهيم رسد يا جو بدبيني و دروغ و تهمت و ... خواهد بود.