عصر ایران ــ کورتیزول، هورمون استرس، در بدن همه ما وجود دارد و در شرایط عادی نقشی حیاتی ایفا میکند؛ از کمک به بیدار ماندن و تمرکز گرفته تا آمادهسازی بدن برای واکنش به خطر. اما وقتی استرس مزمن میشود، این یاریرسان به دشمن نامرئی سلامتی تبدیل میگردد.
نخستین نشانه، اختلال در خواب است. با افزایش کورتیزول، شبها بیدار میمانید و صبحها خستهتر از قبل از خواب برمیخیزید. این هورمون همچنین حافظه و تمرکز را تضعیف کرده و اضطراب را جایگزین آرامش میکند.
از سوی دیگر، سیستم ایمنی بدن تحت تأثیر قرار میگیرد: سردردهای بیدلیل، عفونتهای پیدرپی و حتی افزایش وزن—بهویژه در ناحیه شکم—از پیامدهای سطح بالای کورتیزول هستند. کاهش توده عضلانی، پوکی استخوان تدریجی، بههمریختگی چرخه قاعدگی در زنان و کاهش میل جنسی در مردان نیز از نشانههای این «قاتل خاموش» محسوب میشود.
دلایل این افزایش میتواند بیخوابی، فشار روانی، تغذیه ناسالم یا مصرف بیش از حد کافئین باشد. بدن برای مقابله با تهدید طراحی شده، اما هشدار مداوم سرانجام آن را فرسوده میکند.
برای مقابله، متخصصان بر خواب منظم، ورزش ملایم، تغذیه متعادل، استراحت کافی و تکنیکهای آرامسازی مانند مدیتیشن و سکوت روزانه تأکید دارند. به یاد داشته باشید: استراحت یک ضرورت برای بقاست، نه نشانه تنبلی.
کورتیزول بالا، بیسروصدا اما پیوسته، جسم و روان را فرسوده میکند. پیشگیری، کلید سلامت در عصر پرتنش امروز است.