بیماری دیسکینزی چیست؟ حرکات غیر ارادی بدن

درباره بیماری دیسکینزی چه می­دانید؟ این بیماری انواع مختلفی دارد و معمولا در اثر مصرف دارو­های ضد روان­پریشی ایجاد می­شود.

افرادی که به اختلالات روانی مانند اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی مبتلا هستند نیاز است که جریان دوپامین مغزشان برای مدتی قطع شود. به همین منظور دکتر برای آن‌ها دارو­های خاصی تجویز خواهد کرد. این دارو­ها کمک می­کند که آن‌ها کمتر دچار توهمات بشوند.

اما مصرف چنین دارو­هایی مشکلات دیگری ازجمله دیسکینزی را به وجود خواهد آورد. در این مقاله همراه ما باشید تا بیشتر درباره این عارضه صحبت کنیم.

دیسکینزی چیست؟

داروهای نورولپتیک یک اثر جانبی ایجاد می­کنند که این اثر به­عنوان یک بیماری شناخته می­شود. به این بیماری دیسکینزی تاخیری (TD) یا دیررس گفته می­شود.

تیک­های عصبی و حرکات غیرقابل کنترل اعضای بدن از مشکلات این بیماری هستند. داروهای نورولپتیک معمولا دارو­هایی­اند که خاصیت ضد روان­پریشی دارند. به همین دلیل معمولا می­بینیم که آن‌ها برای بیماران دارای اختلال عصبی و روانپزشکی تجویز می­شوند.

البته این دارو­ها گاهی ممکن است برای درمان بیماری­های گوارشی نیز تجویز شود. عملکرد این نوع دارو­ها به‌کلی است که گیرنده­های دوپامین در مغز را مسدود خواهد کرد.

دوپامین وظایف زیادی در بدن ما دارد که یکی از این وظایف کنترل حرکت ماست. از وظایف آن باید به کنترل احساسات و لذت بردن ما اشاره کرد. زمانی که از یک فعالیت خوشایند لذت می­بریم در مغز ما دوپامین ترشح می­شود.

آیا کمبود دوپامین در مغز برای ما مضر است؟

اگر مقدار دوپامین در مغز ما کاهش پیدا کند با اختلال حرکتی مواجه خواهیم شد. بر اساس مطالعات بین 20 درصد تا نیمی از افرادی که دارو­های نورولپتیک را مصرف می­کنند دچار اختلال حرکتی یا دیسکینزی خواهند شد.

این آمار به معنای آن است که میزان ابتلا به این بیماری در بین مصرف­کنندگان چنین دارویی بالاست و باید آن را به­عنوان یکی از عوارض جدی مصرف در نظر گرفت. مصرف چنین دارو­هایی برای طی شدن پروسه درمان لازم است.

حتی اگر بیمار دچار اختلال حرکتی شود نباید روند درمان و مصرف دارو را متوقف کرد چراکه پس از پایان پروسه درمان او به شرایط گذشته بازخواهد گشت. در شرایط خاص ممکن است پزشک خود تشخیص بدهد که باید مصرف دارو را قطع کند.

برخی ممکن است این اختلال را تنها یک‌بار پس از مصرف دارو تجربه کنند و برخی دیگر نیز ممکن است هر بار دچار آن بشوند. این مورد هم دیده شده که اوایل مصرف دارو بیمار واکنشی نشان نداده و رفته­رفته دچار اختلال حرکتی شده است.

علائم دیسکینزی چیست؟

در موارد خفیف این بیماری ما شاهد تیک­های حرکتی در فک، زبان، صورت و لب هستیم. پلک زدن مکرر، بیرون آوردن زبان و به­هم زدن لب­ها یک نشانه دیگر از این بیماری است.

افرادی که به این بیماری مبتلا هستند حرکات غیرقابل‌پیش‌بینی و کنترل نشده­ای در انگشتان دست­ و پا، پاها و بازو­ها تجربه می­کنند.

این علائم با هر شدت و شکلی که بروز کنند آزاردهنده هستند و باید به­سرعت مورد درمان قرار بگیرند. آن‌ها می­توانند فرد بیمار را از روال عادی زندگی بیرون بیاورند.

چرا به بیماری دیسکینزی دیررس دچار می­شویم؟

همان‌طور که اشاره شد اغلب دارو­های ضد روان­پریشی یا آنتی‌سایکوتیک سبب چنین اختلالی می­شوند. این دارو­ها برای درمان افرادی که به بیماری­های اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی مبتلا هستند تجویز می­شوند.

دارو­های نسل اولی نیز به دلیل فرمول­های قدیمی­تر بیشتر این اختلال را در بیماران ایجاد می­کنند. دارو­های نسل جدید این مشکل را کمتر به وجود می­آورند اما بازهم احتمال بروز دارند.

اما چه دارو­هایی منجر به این اختلال می­شوند؟ بر اساس تحقیقات متخصص روانشناس تجویزغلط  بیماری دیسکینزی را پدید می­­آورد؛ زمانی که از دارو­های زیر استفاده کند:

• کلرپرومازین (تورازین) که برای درمان اسکیزوفرنی است.
• فلوفنازین (پرولیکسین یا پرمیتیل): این دارو نیز برای درمان روان­پریشی است و مشکلاتی از قبیل توهم و رفتار­های روان­پریشانه را درمان می­کند.
• هالوپریدول (هالدول): علاوه بر اختلالات مربوط به روان­پریشی این دارو سندرم تورت و اختلالات رفتاری را نیز درمان خواهد کرد.
• متکللوپرامید: برای درمان مشکلات GI، مثل زخم­هایی که به مری مربوط هستند یا سوزش­های سر دل مورد استفاده است.
• پرفنازین: می­تواند علائم اسکیزوفرنی را کاهش دهد. بزرگسالانی که دچار استفراغ شدید و تهوع هستند هم ممکن است چنین دارویی مصرف کنند.
• پروکلروپرازین: کارکرد این دارو نیز مشابه داروی بالایی است.
• تیوریدازین: برای درمان اسکیزوفرنی است.
• تری فلوپرازین: این دارو نیز برای درمان اسکیزوفرنی است.
• داروهای ضد افسردگی: این داروها شامل تازودون، فنلزین، آمیتریپتیلین، سرترالین و فلوکستین هستند.
• داروهای ضد تشنج: این داروها شامل فنی‌توئین و فنوباربیتال هستند.

تمامی افرادی که این دارو­ها را مصرف می­کنند دچار بیماری اختلال حرکتی نمی­شوند. تنها بخشی از آن‌ها ممکن است به این بیماری دچار شوند.

برخی از افراد ممکن است پس از اتمام پروسه درمان و عدم مصرف دارو نیز چنین اختلالی را داشته باشند. به­طور حتم مشخص نیست که چرا برای افرادی پس از قطع دارو این مشکل برطرف می­شود و برای افراد دیگر خیر.

در صورتی که علائم این بیماری را تجربه کردید با پزشک معالج خود صحبت کنید تا از دوز داروی شما کم کند یا داروی دیگری را جایگزین دارو فعلی نماید.

علائم دیسکینزی دیررس واضح هستند و شما می­توانید به­راحتی متوجه بروز آن‌ها شوید. به همین دلیل آن‌ها را حتی در کوچک­ترین نمود خود جدی بگیرید و مسئله را با دکتر معالج در میان بگذارید.

برای بیماری دیسکینزی چه کاری باید انجام داد؟

این کار باید توسط پزشک متخصص و روان­پزشک انجام شود. هدف اولیه درمانی برای این بیماری این است که جلوی این اختلال به­طور کامل گرفته شود.

اما چرا می­گوییم هدف اولیه؟ به دلیل اینکه گاهی شرایط طوری پیش می­رود که پزشکان قادر نیستند صد درصد این عارضه را از بین ببرند.

گاهی تنها بخشی از آن درمان خواهد شد. برای شروع معمولا آن‌ها دوز مصرفی دارو­ها را کاهش می­دهند چراکه این بیماری تنها یک دلیل بروز دارد و آن هم مصرف داروست.

برای درمان خود این عارضه نیز دارو­هایی وجود دارند. پزشکان از دارو­های متعادل­کننده دوپامین مغز بهره می­برند تا اثر دارو­های پیشین را کم کنند. به­طور کلی درمان در این بیماران به 5 عامل:

• شدت بیماری
• سن
• دارو­های مصرفی
• اختلالات عصبی
• زمان مصرف دارو­ها

وابسته است.

اختلال حرکتی انواع مختلفی دارد؟

از انواع این بیماری باید به دیسکینزی قلبی، کیسه صفرا، کتف، بطنی و ... اشاره کرد. معمولا دیسکینزی نتیجه یک بیماری دیگر است. افراد مبتلا به پارکینسون هم ممکن است دچار دیسکینزی شوند.

افرادی که به دیگر اختلالات حرکتی مبتلا هستند هم ممکن است علائم دیسکینزی را داشته باشند. دیستونی، فلج مغزی، سندرم تورت و هانتینگتون ازجمله بیماری­ها و مواردی هستند که باعث اختلال در حرکت ما خواهند شد.

بیماری دیسکینزی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. اصلی­ترین دلیل آن مصرف دارو­های ضد روان­پریشی است. این دارو­ها جریان دوپامین مغز را به­طور کلی مسدود می­کنند.

دوپامین یکی از مهم­ترین عناصر برای حرکت ما انسان­ها است. بدیهی است که با مسدود­سازی آن ما دچار اختلال حرکتی شویم. پزشکان معمولا با کم کردن دوز دارو یا قطع آن سعی در درمان این عارضه دارند.

گاهی موفق می­شوند آن را به­طور کامل از بین ببرند و گاهی هم تنها بخشی از آن درمان خواهد شد که در این صورت بیمار نیاز به مشاوره­ خواهد داشت. ممنونیم که تا انتهای مقاله با ما همراه بودید.

فونت متفاوت شماره ۱۰ هافبک ایرانی دینامو ماخاچ‌قلعه جلب توجه کرد (+عکس)

بیشتر بخوانید:

اختلال دو قطبی ؛ «زنگ خطر را به صدا در‌آوردم و باعث تخلیه فرودگاه شدم»

تماشاخانه

مرحوم رئیسی به حدی انقلابی بود که می‌خواست کاریکاتوریست اهانت کننده را اعدام کند ولی رهبری نگذاشتند (فیلم)

پیتزا داود و هویت شهری از نگاه رضا امیرخانی نویسنده (فیلم)

فیلم های دیگر