عقاید یک دلقک، داستان دلقکی غمگین

عقاید یک دلقک (هاینریش بُل، 1963)

- یک هنرمند شبیه کسی‌ست که تنها عشق ورزیدن بلد است و این عشقش را نثار هر کس و ناکسی می کند.

هاینریش بُل که عمیقاً تحت تأثیر وحشت و میزان بدبختی بشر طی جنگ جهانی دوم قرار گرفت، نسبت به بی‌عدالتی سیاسی و اجتماعی احساس خشم کرد. همچنین به‌خاطر این تجربه احساس دلسوزی عمیقی برای افراد بی‌دفاع و ستمدیدگان این تجربه در او شکل گرفت. از دل همین احساسات بود که «عقاید یک دلقک» بیرون آمد.

در ادامه به شرح شخصیت‌ها، جزئیات و خلاصۀ کتاب خواهیم پرداخت.

معرفی کتاب عقاید یک دلقک اثر هاینریش بُل

کتاب عقاید یک دلقک رمانی اثر هاینریش بُل است که مترجمین زیادی آن را ترجمه کرده‌اند. هاینریش بُل آشکارا اعتقاد داشت که نویسنده مسئولیتی ذاتی نسبت به عموم مردم دارد و با همین اعتقاد واقعی یک فعال برجسته و با نفوذ و سخنگوی یک جامعۀ انسانی و دموکراتیک بود.

تأثیر جنگ بر حال و هوای داستان

آثار اولیه‌اش عمدتاً بر بیهودگی و پوچی جنگ تمرکز داشتند و در داستان‌هایش تجربیات دوران جنگ یا مشکلاتی را که مردم شکست خورده با آن مواجه می‌شدند را به تصویر کشیده است. مردمی که تلاش می‌کردند تا زندگی جنگ‌زدۀ فعلی‌شان را کمی به زندگی قبلی‌شان نزدیک‌تر کنند.

بُل به تدریج دیدگاهش را گسترش داد تا هم تحولات تاریخی و هم پیامدهای آشفتۀ پس از جنگ را تجزیه و تحلیل کند. او اغلب با بدبینی تلخی، جهت و ایدئولوژی را زیر سؤال می‌بُرد. «هانس شینر» نام دلقک رمان بُل است که همواره داستان کتاب از زبان این شخصیت نقل می‌شود. هانس بیست و هفت ساله که در عین دیدن تناقض‌های شرایط، دنیوی، ساده‌لوح، احساساتی و بی‌حال، ستیزه‌جو و اندوهگین است.

«هانس» که هنوز به انسانیت ایمان واقعی دارد به دنبال ماهیتی معنادار می‌گردد، اما ظاهراً جست‌وجویش محکوم به شکست است. هانس که چندان به هیچ دینی اعتقاد ندارد و همچنین شخصیت معمایی‌ای دارد، نهادهای سازمان یافته جامعه را به نفع انزوای خویشتن پنداری‌اش رد می‌کند. در نتیچه اگرچه تمامیت او به عنوان یک فرد حفظ می‌شود اما متأسفانه زندگی شخصی و حرفه‌ای و شهرتش از بین می‌رود.

کانون توجۀ عقاید یک دلقک

در طول رمان هانس کانون توجۀ داستان اصلی است و جدا از این‌که یک بار با پدرش دیدار می‌کند تنها شخصیتی‌ است که از لحاظ فیزیکی به خواننده معرفی می‌شود. با این‌حال نکتۀ جالب توجه این است که از طریق مکالمۀ تلفنی و مرور خاطرات، خواننده از نزدیک با شخصیت‌های اصلی تأثیرگذار بر زندگی قهرمان مثل خانواده، دوستان سابق، همکاران حرفه‌ای و شخصی زندگی‌اش آشنا می‌شود.

مباحثه‌های گفتاری روش اصلی بُل برای به تصویر کشیدن رشد شخصیت، آشکار کردن دغدغه‌های موضوعی و تنظیم «وقایع» داستان است. بُل با استفاده از روایت اول شخص و صحبت شخصیت با خودش، زندگی و مرگ نمادین قهرمان داستانش «هانس شینر» را به دقت و با زیبایی به خواننده عرضه می‌کند.

بُل که اخلاق‌گرا و طنزپرداز است، بر نثر تند و واقع‌گرایانه‌اش تکیه می‌کند تا تصویر قدرتمندی از درگیری وجدان و پیروی از رسوم و عقاید افراد را خلق کند. به وضوح طنز مؤثرترین سلاح بُل برای تعریف شخصیت هانس و همچنین برجسته کردن بدی‌های جامعۀ مدرن است.

با استفادۀ گسترده از فلش بک، نویسنده وقایع گذشته را که باعث شده شخصیت در مخمصۀ فعلی گرفتار شود فرموله کرده و دوباره زنده می‌کند و این‌گونه است که شما می‌توانید به حالت ترسناکی شخصیت «دلقک» را عمیقاً درک کرده و با او همزادپنداری کنید.

پیشینه‌های ادبی عقاید یک دلقک

بُل در طول زندگی حرفه‌ایش به تأثیر شخصیت‌های ادبی متعدد از جمله نویسندگان آلمانی و غیر آلمانی اذعان داشت. این نشان می‌داد او چقدر با ادبیات جهان آشنا و قدردان آن است.

آثار بُل برگرفته از سنت روایی آلمانی بود و  عمدتاً با هاینریش هاینه (نویسندۀ آلمانی) و توماس مان (خالق کتاب قوی سیاه) مرتبط است. نگرانی‌هایش را برای عدالت اجتماعی نیز با برتولت برشت مقایسه کرده‌اند. با این‌حال، رقیب معاصرش بی تردید گونتر گراس بود که مجموعه آثارش منعکس کنندۀ آثار بُل در رابطه با کاوش‌های محدوده‌های دوران پس از جنگ در آلمان است.

بُل در اکثر داستان‌هایش تلاش می‌کرد تا زمان حال را با رابطه‌ای جدا نشدنی به گذشته ربط بدهد، در حالی‌که هم‌زمان ادبیات را برای ایجاد تغییرات اجتماعی به خدمت می‌گیرد.

بُل که بسیار قدردان آثار نویسندگان غربی بود، خود را مدیون ویلیام فاکنر و توماس ولف می‌دانست.

خلاصۀ داستان

هانس می‌گوید: «من یه دلقکم. من لحظه‌ها را جمع می‌کنم». این بیانیه که ظاهراً بُل به عنوان یک تعریف ساده از شخصیت کتابش در نظر گرفته بینش قابل توجهی از دیدگاه فلسفی بُل ارائه می‌دهد و به راحتی می‌توان آن را با قهرمان‌های دیگر آثار بُل مقایسه کرد.

بُل در خلق شخصیت‌های دلسوز، انسان‌دوست و واقعاً صمیمی مهارت داشت اما شخصیت‌هایش اغلب در مخالفت با دنیای اطراف‌شان منفعل بودند که از این طریق بُل می‌توانست جامعۀ آلمانی را که در واقع مسئول قربانی شدن زندگی آن‌هاست مورد انتقاد قرار دهد.

این جنجالی‌ترین رمان بُل بود چون در آن به شدت به کلیسای کاتولیک حمله کرد و موضعی قوی علیه آن اتخاذ کرد.

«هانس شنیر» از خانواده‌ای مرفه است اما وقتی تبدیل به دلقکی حرفه‌ای می‌شود با خانواده‌اش دچار اختلاف می‌شود. او همچنین مادرش -که یکی از اعضای سابق حزب نازی است- را مسئول مرگ خواهرش «هنریت» می‌داند و هرگز او را نبخشیده است.

وقایع این رمان طی یک روز و بعد از این‌که هانس موقع اجرا دچار سانحه می‌شود و برای خودش احساس تأسف می‌کند اتفاق می‌‌افتد. بدبختی‌اش با این واقعیت تشدید می‌شود که دوست دخترش «ماری» او را ترک کرده است (او و ما بعداً متوجه می‌شویم که او را ترک کرده تا با یکی از مقامات کلیسای کاتولیک ازدواج کند).

این رمان شامل یک سری تماس‌های تلفنی است که شنیر در وهلۀ اول برای قرض گرفتن پول انجام می‌‌دهد و خاطرات خودش دربارۀ زندگی، گذشته، خانواده‌اش و ماری را پیش چشمش می‌آورد. او به مادرش زنگ می‌زند اما مکالمه چندان خوب پیش نمی‌رود، به برادرش زنگ می‌زند که خانه نیست، به چند تن از دوستانش زنگ می‌زند و می‌فهمد ماری ازدواج کرده و می‌خواهد به ماه عسل برود و...

دربارۀ نویسندۀ کتاب عقاید یک دلقک

هاینریش بُل (1985-1917) یکی از محبوب‌ترین و پُرکارترین نویسندگان آلمانی است که به عنوان وقایع نگار جمهوری فدرال آلمان (1949-1990) به شهرت بین‌المللی دست یافت. او در سال 1972 برندۀ جایزۀ نوبل شد.

منتقدان عموماً بر موضع اخلاقی قوی‌اش که ناشی از فلسفۀ شخصی انسان‌گرایی مسیحی و همدردی با ستمدیدگان است تأکید داشته‌اند.

بُل در کلن آلمان متولد شد. والدینش مؤمن بودند و خودش در اوایل زندگی آرمان‌های انسان‌گرانه را پذیرفت. در دوران مدرسه مقابل فشارهای همکلاسی‌هایش ایستاد و از پیوستن به گروه جوانان هیتلر امتناع کرد. با این‌حال در سال 1939 او را برای خدمت فراخواندند و در طول جنگ خدمت کرد و چندین بار زخمی شد. بعد از جنگ به کلن بازگشت. او اولین داستان کوتاهش را در سال 1947 منتشر کرد. منتقدان و مردم از کارش به شدت استقبال کردند و بل توانست زندگی خود را وقف ادبیات کند.

از آثار معروف وی می‌توان به کتاب‌های قطار به موقع رسید (1949)، گوسفندان سیاه (1951)، آدم، کجا بودی؟ (1951)، عقاید یک دلقک (1963)، پایان مأموریت (1966) و ... اشاره کرد.

دربارۀ مترجم‌های کتاب عقاید یک دلقک

کتاب عقاید یک دلقک را چندین نشر با مترجم‌های مختلف به چاپ رسانده‌اند. از جمله بهترین این ترجمه‌ها می‌توان به ترجمۀ آقای محمد اسماعیل‌زاده اشاره کرد که انتشارات چشمه این ترجمه را به چاپ رسانده است. همچنین نشر نگاه این کتاب را با ترجمۀ سارنگ ملکوتی به چاپ رسانده که برگردان از متن آلمانی کتاب است.

یکی از بهترین ترجمه‌های این کتاب کار آقای شریف لنکرانی است و کتاب را انتشارات جامی به چاپ رسانده است. شریف لنکرانی مترجم ایرانی، متولد ۱۳۱۰ است. عمدۀ فعالیت‌هایش در زمینۀ ترجمۀ‌ نوشته‌هاى فلسفى و رمان‌ها و نمایشنامه‌هاى آلمانى بود. لنکرانی در سوم بهمن ۶۶ در لندن درگذشت.

امتیازات 

این کتاب در سایت Goodreads امتیاز 4.5 از 5 را  کسب کرده و همچنین در سایت آمازون 4.4 از 5 امتیاز دارد.

تحلیل سی بوک از کتاب عقاید یک دلقک

کتاب عقاید یک دلقک موضوعی جنگی و سیاسی و مذهبی دارد اما هم‌زمان رگه‌های عشق را نیز می‌توان در آن یافت. این کتاب رمانی راحت‌خوان است. از این رو خرید کتاب عقاید یک دلقک به همگان توصیه می شود .

اگر با سرعت متوسط (یعنی 300 کلمه در دقیقه) این کتاب را بخوانید حدود 4 ساعت طول می‌کشد تا کتاب عقاید یک دلقک را تمام کنید.

تماشاخانه

«ناترون» دریاچه حیوانات مومیایی! حیواناتی که برای استراحت به دریاچه می‌آیند سرنوشت غم‌انگیزی دارند (فیلم)

شوروی سابق هنوز پابرجاست / منطقه‌ای با پرچمی که هنوز نماد داس و چکش شوروی را دارد (فیلم)

فیلم های دیگر