تک‌فرزندی با روان فرزندمان چه می‌کند؟

یک مشاور خانواده و ازدواج گفت: قریب به اتفاق کودکانی که تک‌فرزند هستند، نمی‌توانند رقابت سالم را بیاموزند.

«سید عبدالله احمدی‌قلعه» در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بچه‌هایی که تک‌فرزند هستند، چون خواهر یا برادری ندارند که رقابت کردن سالم را با او تمرین و تجربه کنند، با مشکلاتی در زمینه پذیرش واقعیت‌های زندگی روبه‌رو می‌شوند، در واقع این کودکان هیچ‌گاه از زبان والدین‌شان کمتر از گل نشنیده‌اند، از این‌رو با کوچک‌ترین تشری می‌شکنند و پا پس می‌کشند. در حالی که اگر خواهر یا برادری داشتند، داشتن رقیب را بهتر درک می‌کردند و بهتر از عهده موقعیت‌هایی که مستلزم رقابت و پافشاری است، برمی‌آمدند.

این روان‌شناس ادامه داد: داشتن خواهر و برادر کمک می‌کند تا فرزندان بتوانند در موقعیت‌های مختلف خودشان را جای دیگری بگذارند و از منظر او به اتفاقات نگاه کنند. بچه‌ای که خواهر و برادر ندارد نسبت به بچه‌ای که یک یا چند خواهر و برادر دارد، فرصت کمتری برای همدلی کردن و گذاشتن خودش به جای دیگران پیدا می‌کند. علاوه بر این، بچه‌ها رازها و حرف‌های‌شان را قبل از آنکه به پدر و مادرشان بگویند، با خواهر و برادران‌شان در میان می‌گذارند. از این رو خواهر و برادر بزرگ‌ترین سرمایه حمایتی برای روزهای سخت آینده کودک هستند.

وی افزود: بچه‌ای که تک‌فرزند است مزه این حمایت را نمی‌چشد و این نقص در جنبه حمایتی برای والدین هم مطرح است؛ به عبارتی پدر و مادری که یک فرزند دارند، در زمان پیری فقط یک نفر را دارند که به آن‌ها سر بزند و از آن‌ها مراقبت کند، آن‌هم به فرض اینکه فرزند آن‌ها در آن برهه زمانی خودش سالم باشد و نزدیک آن‌ها زندگی کند. در حالی که والدینی که چند فرزند دارند در روزگار پیری از چند منبع حمایتی و عاطفی برخوردار می‌شوند و حتی اگر یکی از آن‌ها به هر دلیلی نتواند به پدر و مادرش رسیدگی کند، یک یا چند نفر دیگر هستند که دست والدین را بگیرند و به آن‌ها عشق هدیه بدهند.

احمدی‌قلعه تصریح کرد: بچه‌هایی که تک‌فرزند هستند، در مهمانی و پارک و سفر مجبورند با بزرگ‌ترها دم‌خور باشند. در نتیجه نمی‌توانند با هم‌سالان‌شان ارتباط کافی برقرار کنند و این مسئله باعث می‌شود که افراد کمتری را در زندگی برای شوخی کردن، بازی کردن و حتی صحبت کردن داشته باشند. همه این‌ها باعث می‌شود که بچه‌های تک‌فرزند نسبت به بچه‌هایی که چند فرزندی هستند، احساس تنهایی بیشتر و احساس شادکامی کمتری داشته باشند.

این روان‌شناس خاطرنشان کرد: بچه‌هایی که تک‌فرزند هستند، در مرکز توجه والدین قرار دارند و هر رفتار آن‌ها توسط والدین پایش می‌شود. این توجه زیاد باعث می‌شود که این بچه‌ها همیشه با نوعی اضطراب زندگی کنند. این در حالی است که خود والدین هم از این قضیه اذیت می‌شوند؛ چرا که مدام خودشان را مجبور می‌بینند که نگران فرزندشان باشند. آن هم نه یک نگرانی معمولی، بلکه یک اضطراب آزاردهنده که راه فراری ندارد.

وی یادآور شد: صحبت کردن درباره معایب تک‌فرزندی به این معنی نیست که تک‌فرزندها افراد موفقی نخواهند بود یا همه آن‌ها لوس و نازپرورده خواهند شد. تک‌فرزندهای زیادی هستند که نسبت به بچه‌های چند فرزندی خلاق‌تر و اجتماعی‌تر هم از آب در آمده‌اند. اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که ما ببینیم در برابر چیزهایی که به فرزندمان می‌دهیم چه چیزهایی را از او می‌گیریم.

احمدی‌قلعه یادآور شد: اگر طرفدار تک‌فرزندی هستیم، باید توجه کنیم که گرچه ممکن است به فرزندمان آسایش بیشتر، تحصیل در مدرسه بهتر، دانشگاه بهتر، کلاس‌های متفرقه بیشتر و خیلی چیزهای دیگر بدهیم ولی یک چیز خیلی مهم را از او خواهیم گرفت و آن هم برخورداری از خواهر و برادرانی است که امروز و فردا پشت و پناه او باشند.

کانال عصر ایران در تلگرام