وضعیت خلبانان در شرف بازنشستگی زیر ذره‌بین محققان

شاید خلبانان علاقه‌ای به این قانون نداشته باشند اما آنان موظف به بازنشستگی در سن 65 سالگی هستند، حتی قبل از آن هم برای برخی پروازهای خود با محدودیت‌هایی روبه‌رو می‌شوند، به این ترتیب که از سن 60 سال به بعد موظفند برای پروازهای بین‌المللی خود، کمک‌خلبانی جوان‌تر به همراه داشته باشند.

به گزارش روزنامه دنیای خودرو، این قانون صرفا شامل شرکت‌های هوایپمایی  می‌شود و خلبانان آزاد محدودیتی در سن و سال برای پرواز ندارند، به طوری‌که طبق آمار سازمان هوانوردی ایالات‌متحده آمریکا، در حال حاضر بیش از 41 هزار و 600 "خلبان آزاد" بالای 70 سال در این کشور به پرواز مشغول هستند.

محققان و اطبای آمریکایی در مطالعه‌ای جدید به بررسی 114 سانحه مرگبار بین سال‌های 2003 تا 2012 که خلبانان 70 تا 92 ساله در آن نقش داشته‌اند، پرداخته‌‌اند. درحالی که درصد خلبانان مسن در مقایسه با کل خلبانان این کشور در سال 2016 تنها 7 درصد بود، این مقدار در سال جاری با 2 درصد افزایش به 9 درصد رسیده است. هدف محققان از بررسی این سوانح، بررسی تاثیر دارو و شرایط سلامت خلبانان بر ایجاد حوادث هوایی است.

   مصرف آنتی‌هیستامین و عوارض آن

درصورت وقوع هرگونه سانحه منجر به مرگ در ایالات‌متحده آمریکا، تمام شواهد و مدارک منجر به تجزیه و تحلیل توسط سازمان هوانوردی فدرال جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل می‌شود. پس از بررسی گزارش کالبدشکافی و سم‌شناسی، محققان دریافتند استفاده از داروهای ضدافسردگی و آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است منجر به حوادث مرگبار در میان خلبانان مسن شود. در 17درصد از تصادفات منجر به مرگ در این گروه سنی، گزارش سم‌شناسی نشان از مصرف آنتی‌هیستامین در میان خلبانان داشت.

آلپو ووریو، مدیر این تیم تحقیقاتی می‌گوید: «احتمال دارد خلبانان مسن‌تر از این دارو به‌عنوان یک داروی خواب‌آور به‌دلیل اثرات آرام‌بخش آن نیز استفاده کنند. مشکل اینجاست که آنتی هیستامین‌ها موجب کاهش عملکرد و حرکت خواب‌آلود چشم می‌شوند.»

   داروی ضدافسردگی

داروی پرمصرف دیگری که در این تحقیقات نظر محققان را به خود جلب کرد، داروی ضدافسردگی بود که در 7درصد سوانح مرگبار نیز مشاهده شد، البته این نخستین‌باری نیست که محققان در مورد مصرف این‌گونه داروها هشدار می‌دهند، زیرا در تحقیقات قبلی نیز نسبت به عوارض و اثرات مخرب این داروها در عملکرد پروازی و حتی رفتاری خلبانان هشدار داده شده بود.

ووریو در این زمینه می‌گوید: «داروهای ضدافسردگی بسیاری هستند که امکان مصرف آن‌ها برای خلبانان وجود دارد اما داروهایی که این خلبانان مصرف می‌کرده‌اند، به‌دلیل عوارض جانبی آنها، مضر بوده است.»

نکته قابل‌توجه دیگری که نظر محققان را به خود جلب کرد، عدم توانایی مصرف‌کنندگان داروهای ضدافسردگی در مواجهه با ترافیک‌های هوایی بود. 12درصد از خلبانان مورد بررسی حداقل از 3 نوع دارو یا بیشتر استفاده می‌کرده‌اند.

   گواهی پزشکی و تمدید آن در آمریکا

دانش‌آموزان پرواز و همچنین خلبانان تفریحی و خصوصی دارای گواهی‌پزشکی درجه 3 هستند (گواهی‌پزشکی درجه 1 و 2 مختص به خلبانان تجاری و شرکت‌های هواپیمایی است). این گواهی هر 5 سال یک‌بار برای خلبانان زیر 40سال و هر 2 سال یک بار برای خلبانان بالای 40سال تمدید می‌شود. البته در قانونی که به‌تازگی تصویب شده است، خلبانان خصوصی می‌توانند به جای گذراندن مراحل پزشکی سخت، صرفا با مراجعه به یک پزشک عمومی، هر 4 سال یک‌بار گواهی پزشکی خود را تمدید کنند.  آن‌ها همچنین ملزم به انجام یک دوره آموزش پزشکی آنلاین به فاصله هر دو سال یک‌بار هستند.

   توصیه تیم تحقیق

سازمان هوانوردی فدرال همچنین تمهیداتی اندیشیده است تا از صحت و سلامت خلبانانی که از امکانات هوانوردی بهره می‌برند، اطمینان بیشتری به عمل آورد. خلبانان آمریکایی باید هر 2 سال یک‌بار با انجام آزمایش‌های فنی، عملکرد خلبانی خود را به اثبات برسانند. نتیجه این آزمون‌ها در پرونده آن‌ها ثبت خواهد شد و تاثیر به‌سزایی در آینده پروازی‌شان خواهد داشت.

اگرچه اعضای تیم ووریو نمی‌گویند زمان مناسب برای انجام آزمایش‌های پزشکی هرچند وقت یک‌بار است، اما توصیه می‌کنند خلبانان مسن‌تر به‌طور دائم و پیوسته تحت‌نظر باشند و حداقل هر ماه یک‌بار پرونده پزشکی‌شان به‌روز و داروهای مورد نیاز آن‌ها تحت نظر پزشکان متخصص هوانوردی تجویز شود.

   نتیجه‌گیری

تمام اطلاعاتی که در بالا داده شد، زنگ خطری است برای صنعت هوانوردی کشور، به‌خصوص در بخش مسافربری. در حالی که ساز‌و‌کار استانداردی برای به‌کارگیری خلبانان در حوزه مسافربری وجود ندارد و اطلاعات شفافی از رده سنی خلبانان شاغل در ایرلاین‌های ایرانی مشاهده نمی‌شود، با معضل دیگری به‌نام «مصرف خودسرانه یا ناآگاهانه دارو» روبه‌رو هستیم.

در بسیاری از موارد، اگر این مصرف خودسرانه هم نباشد و با تجویز مستقیم و رسمی پزشک صورت گرفته باشد، دانش کم در مورد عوارض جانبی آن و تاثیر بر عملکرد فنی خلبان می‌تواند جان بسیاری از هموطنان‌مان را به خطر اندازد. امیدواریم مسئولان هوانوردی و شرکت‌های هواپیمایی کشور با اندیشیدن تمهیداتی درخور و فوری درباره وضعیت پزشکی خلبانان و به‌کارگیری پزشکانی متخصص که با علم روز پرواز نیز آشنا هستند، هرگونه خطری را که جان مردم را تهدید می‌کند،
 مرتفع کنند.