صدا وسیما همان قدر که برای پر کردن ساعتش و آگهی ها و درآمدش به فوتبال نیاز دارد برای جبران جاماندگی اش در حوزه های دیگر به یک تاک شو مانند نود نیاز دارد که همه محتوایش از لیگ برتر تامین می شود. تصور کنیددوربین نود به استادیوم ها نیاید و این برنامه اجازه پخش خلاصه مسابقات لیگ برتر را نداشته باشد. از نود چه چیزی می ماند؟ با این همه صدا وسیما حاضرنیست در قبال این تولیدش پولی بپردازد برخلاف پولی که برای تولید درحوزه های دیگر می دهد.

عصر ایران ؛ مهدی شادمانی – صحبت های روز چهارشنبه معاون مالی صدا وسیما تیرخلاص است به ماجرای خصوصی سازی فوتبال ایران.این همان اتفاقی است که از دوماه قبل می شد پیش بینی کرد. از زمانی که فدراسیون فوتبال تصمیم گرفت دوربین های صدا وسیما را به استادیوم ها راه ندهد و در ازایش علی کفاشیان رابه جلسه شورای امنیت ملی بردند. همان روزها که به فدراسیون فوتبال وصداوسیما دستور سازش داده شد می شد پیش بینی کرد که فدراسیون فوتبال نخواهد توانست قرانی بیشتر به دست بیارود.حالاحسین تقدس نژاد رسما می گوید که قرانی بیش از 22 میلیارد به فدراسیون نمی دهند و این فدراسیون اصلا نمی تواند جلوی پخش مستقیم مسابقات را بگیرد.

تلویزیون علیه خصوصی سازی

ازروزی که قرارشد بار مالی فوتبال ایران از روی دوش دولت برداشته و مسیرخصوصی سازی طی شود تقریبا همه می دانستند که بزرگترین مشکل فوتبال با صداوسیماست.یعنی مشخص بود که خصوصی سازی فوتبال با نگاهی که مسوولان صدا وسیما به آن دارند یک شوخی مضحک است.

حق پخش مسابقات فوتبال نزدیک به 60 درصد درآمدتیم های حرفه ای درلیگ های مختلف دنیا را تشکیل می دهد و عملا معلوم بود که فوتبال ایران باید برای برداشتن بار مالی اش از روز دوش دولت ، به مهمترین قسمت درآمدش دست پیداکند.

صحبت های معاون مالی صدا وسیما توضیح کاملی است برهمه پیش بینی ها . حالا بعد از مدت ها که کسی رک و بی پرده صحبت نمی کرد. از صحبت ها معاون مالی مشخص است که «پول بیشتر نمی دهند ، بازی ها را پخش می کنند و کسی زورش نمی رسد که در مورد قیمت چانه بزند یا جلوی پخش را بگیرد»

حالا صدا وسیما چطور به این جواب رسیده ؟ آنها می گویند ارزش فوتبال لیگ برتر بیش از این مبلغ نیست و پرداخت حق پخش از تلویزیون دولتی به فوتبال دولتی «ازاین جیب به آن جیب کردن پول» است.جواب هایی که اول نشان می دهد خریدار با قدرتی که دراختیار دارد قیمت گذاری می کند و دوم آنکه صدا وسیما با توجیه «جیب به جیب»جلوی خصوصی سازی ایستاده .

صدا وسیما و تجارت وارونه

بزرگترین مشکلی که در مذاکرات صدا وسیما و فوتبال وجود دارد درنظرنگرفتن اصل مهم تجارت است.در اصل کسی که کالا و خدماتی را تولید باید بتواند روی محصولش قیمت بگذارد. یعنی فدراسیون فوتبال باید بتواند روی حق پخش مسابقات قیمت بگذارد . حالا اگر قیمت مطرح شده توسط فدراسیون فوتبال بیش از ارزش آن بود خریداری برای مسابقات پیدا نمی شود و فروشنده مجبور است قیمت مطرح شده را پایین بیاورد.

اما صدا وسیما در این مسیر تجارت را وارونه کرده و به دلیل قدرتی که دراختیار دارد خودش قیمت می گذارد خودش هم می خرد و استفاده می کند. کسی هم نمی تواند اعتراضی بکند چون صدا وسیما نهاد قدرتمندتری در مذاکرات است. نهاد قدرتمند تری که موازنه تجارت را تغییر می دهد.

چطورموازنه قدرت به هم ریخته ؟

تلویزیون ملی ایران به دو دلیل بسیار مهم توانایی یک طرفه کردن مذاکرات را دارد. اول اینکه هیچ رقیبی ندارد دوم اینکه توانسته تلاش فدراسیون برای خصوصی سازی فوتبال را به یک بحران ملی تشبیه کند. این دو دلیل سبب می شود که پرداخت یک قران هم از سوی صدا وسیما به فدراسیون فوتبال لطف به نظر برسد. اما این اتفاق چطور رخ داده؟

صداوسیما یگانه رسانه ای است که اجازه دارد مسابقات فوتبال را پخش کند. این مساله بارها مطرح شده که تلوزیون های منطقه خریدار لیگ برتر ایران هستند اما صدا وسیما با زیرکی این مسیر رابر فدراسیون فوتبال بسته. روش دوم فدراسیون فوتبال برای حل مشکلاتش جلوگیری از پخش مسابقات بود. یعنی اعضای فدراسیون فوتبال عملا موضوع فروش فوتبال به تلویزیون های منطقه ای را فراموش کردند اما گفتند که مسابقات را پخش نخواهند کرد. در این مسیر هم تلوزیون خیلی راحت کار را به شواری امنیت ملی کشاند.

جلسه ای که نزدیک به 20 روز قبل برگزار شد نشان می داد که مسوولان صدا وسیما خیلی راحت از همه توانشان برای پرداخت نکردن حق فوتبال استفاده می کنند. احتمالاماجرا این طور بوده که نارضایتی عمومی از پخش مسابقات لیگ برتر در جلسه به بحران ملی تعبیر شده و تمام .اما به جای اینکه صدا وسیما مجبور شود حق فوتبال را بدهد فدراسیون فوتبال مجبور به کوتاه آمدن شده. چون عملا هیچ قدرتی برای جلوگیری از پخش را مسابقات ندارند.اما چرا کار به اینجا رسید و تفاوت قیمت ها چطور است؟ فدراسیون فوتبال می گوید ارزش این مسابقات 160 میلیارد تومان است و صدا وسیما فقط 22 میلیارد بابتش می دهد. سوال اینجاست که این تفاوت ازکجا ایجاد شده ؟

درآمد فوتبال چقدر است؟

شاید صدا وسیما حق داشته باشد که فوتبال این روزهای لیگ برتر را بی کیفیت بداند و از پرداخت مبلغ بالا برای آن فرار کند اما حقیقت این است که سازمان مذکور از قبال پخش فوتبال ها درآمدی بسیارقابل توجه دارد. هرچند رقم دقیقی از درامد صدا وسیما در لیگ برتر منتشرنشده .اما محاسباتی که گاها توسط رسانه های مختلف از درآمد صدا وسیما انجام شده به خوبی نشان می دهد که درآمد صدا وسیما چندین برابر آن چیزی است که فدراسیون می خواهد. این درآمد شامل آگهی های قبل ،وسط و بعد از بازی تلویزیون برای بازی های پرسپولیس و استقلال می شود.البته این فقط قسمت بزرگی از این درآمد است و در کنار آن شبکه های استانی همه بازی های تیم های مختلف را پحش می کنند و امکان گرفتن آگهی برایشان ایجاد می شود.

مضاف بر اینکه همه برنامه های ورزشی که شبکه ورزش و شبکه 3 و شبکه های استانی در مورد لیگ برتر تولید می کنند هم برپایه همین تولیدفدراسیون فوتبال و سازمان لیگ است.البته موضوع فقط درآمد مالی نیست که صدا وسیما از کنار همین فوتبال هم به دنبال کسب محبوبیت است.

نود جادوی رسانه ملی

شاید فوتبال همیشه ورزشی لمپن ، بدون پیشرفت و مدال و ...توصیف شود اما این ورزش هرچقدر برای دولت هزینه داشته صداوسیما را نجات داده. «نود» در حال حاضریکی از بهترین تولیدات تلویزیون است. برنامه ای هفته ای، که عملا هیچ رقیبی ندارد ویکی از پرمخطاب ترین برنامه های تاریخ صدا وسیما هست. بدون درنظرگرفتن درامد مالی آگهی هایی که از برنامه نود به دست می آید،صدا وسیما بارها ازاین رسانه برای جبران عقب ماندگی های خود در اطلاع رسانی استفاده کرده . چه ماجرای زلزله ورزقان که اول توسط برنامه نود روی انتن رفت و به مردم تسلیت گفته شد، چه دوربینی که هفته بعد توسط همین برنامه به مناطق زلزله زده فرستاده شد، چه تصاویری که از مردم و ضعف های اقتصادی شان سال قبل روی آنتن می رفت و مردم را از رسانه ملی راضی نگه می داشت و چه حتی ماجرای مرزبان های ایرانی ... برنامه آخر سال 92 و نامه ای که برای آزادی مرزبان ها در 7 روز فقط 400هزار امضا جمع کرده بود و در کمتر از 2 ساعت روی آنتن برنامه نود 700 هزار امضا جمع کرد و به نتیجه رسید. صدا وسیما همان قدر که برای پر کردن ساعتش و آگهی ها و درآمدش به فوتبال نیاز دارد برای جبران جاماندگی اش در حوزه های دیگر به یک تاک شو مانند نود نیاز دارد که همه محتوایش از لیگ برتر تامین می شود. تصور کنیددوربین نود به استادیوم ها نیاید و این برنامه اجازه پخش خلاصه مسابقات لیگ برتر را نداشته باشد. از نود چه چیزی می ماند؟ با این همه صدا وسیما حاضرنیست در قبال این تولیدش پولی بپردازد برخلاف پولی که برای تولید درحوزه های دیگر می دهد.

سریال های میلیاردی

سریال معراجی ها الان روی آنتن است. سریالی که قبلا به عنوان فیلم سینمایی چندمیلیارد فروخته و حالا می تواند با محتوای تکراری دقیقه 7تا10 میلیون تومان درآمد به جیب بزند. موضوع این اعداد و ارقام نیست. موضوع این است که صدا وسیما به خاطر تجارت وارونه زورش به فوتبال می رسد. والاپخش مستقیم مسابقات جام جهانی نشان داد که اگر صدا وسیما زورش نرسد پول می دهد و در ازایش درامد خوبی هم خواهد داشت. پخش مستقیم مسابقات جام جهانی به گفته تقدس نژاد 14میلیون دلار برای ایران هزینه داشته که با دلار 3200 تومان 45میلیارد می شود. رقمی که صدا وسیما با آگهی های یک یا دوبازی ایران به راحتی به دست آورد و آگهی باقی مسابقات به صورت سود خالص به جیبش ریخته شد.

تعطیلی خصوصی سازی

هرچند خصوصی سازی اصل غیرقابل برگشت کشور برای پیشرفت اقتصادی است اما فوتبال در این مسیرزورش به صدا وسیما نمی رسد. بزرگترین در
آمد فوتبال در تمام دنیا از حق پخش تلویزیونی مسابقات به دست می آید و فوتبال ایران به خاطر قدرت صدا وسیما هیچ مسیری به سمت آن ندارد. دولت از راه های مختلف مجبور به پرداخت هزینه های فوتبال است و این سیکل معیوب مدام ادامه دارد. ماجرای کشدار حق پخش تلویزیونی نزدیک به 20 روز قبل به پایان رسید. زمانی که شورای امنیت ملی تصمیم گرفت صداوسیما وفدراسیون فوتبال خودشان مشکل را حل کنند اما در پخش بازی ها وقفه ای ایجادنشود.زمانی که عملا تنها اهرم فدراسیون درمذاکرات از بین رفت و همین شد که روز چهارشنبه معاون مالی صدا وسیما آب پاکی را روی دست فوتبال ریخت. صحبت های تقدس نژاد یک پیغام مستقیم است. صدا وسیما پول فوتبال رانمی دهد ، فوتبال دولتی می ماند.

کانال عصر ایران در تلگرام