خدمت زاید بر ۳۰ سال در بازنشستگی محاسبه نمی‌شود

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : 1ـ بانک کشاورزی 2ـ آقای ... (قاضی دیوان عدالت اداری) 3ـ آقای ...

موضوع شکایت و خواسته : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار : اداره کـل حقوقـی بانک کشـاورزی به موجـب لایحه شـماره 4154/502/82/16ـ 6/8/1388 اعلام کرده است که:

شعبه 8 دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 2827 ـ12/3/1387 کلاسه پرونده 8/86/1907 در خصوص شکایت آقای ... به طرفیت این بانک مبنی بر احتساب 8 سال سابقه خدمتی و اعمال مزایای مربوطه در حکم بازنشستگی، حکم بر وارد دانستن شکایت و الزام این بانک را به اصلاح حکم بازنشستگی، صادر کرده است.

از سوی دیگر شعبه 14 دیوان عدالت اداری نیز طی دادنامه شماره 1087ـ 30 /7/1386 کلاسه پرونده 14/84/2286 در خصوص شکایت آقای ... به طرفیت ا ین بانک با همان خواسته (یعنی برقراری مزایای ده سال سنوات ارفاقی در حکم بازنشستگی) حکم به رد شکایت صادر کرده است. ضمناً شعبه 13 دیوان نیز طی دادنامه شماره 495ـ 13/4/1388 کلاسه پرونده 13/87/1232 نیز در خصوص همان موضوع، حکم به رد شکایت صادر کرده است.

شکایات مذکور از سوی بازنشستگان این بانک (که برابر ماده 133 اصلاحی آیین‌نامه استخدامی بانک کشاورزی با احتساب حداکثر ده سال سنوات ارفاقی بازنشسته شده‌اند) طرح شده است. شاکیان مدعی می‌باشند که علاوه بر حقوق، افزایش سالانه (گروه) مربوط به سنوات ارفاقی مذکور نیز باید پرداخت شود، در حالی که متن ماده 133 اصلاحی مذکور تصریح دارد که در تعیین حقوق بازنشستگی آخرین حقوق قبل از بازنشستگی ملاک محاسبه قرار می‌گیرد. در ضمن برابر ماده 5 دستورالعمل نحوه محاسبه و تعیین حقوق بازنشستگی مصوب 21 شهریور 1374 شورای عالی بانکها، سنوات خدمت ارفاقی از لحاظ تعیین گروه شغلی و افزایش سنواتی ملاک محاسبه قرار نمی‌گیرد.

این بانک نیز در اجرای قانون مذکور احکام بازنشستگی نامبردگان را صادر کرده و صندوق بازنشستگی بانکها نیز حقوق بازنشستگی را بر مبنای آخرین حقوق دریافتی و 30 روز کامل پرداخت می‌نماید. لذا پرداخت  مزایای سنوات ارفاقی بدون انجام خدمت، خلاف قانون و آیین نامه مذکور است.

بنا به مراتب با توجه به این که در موارد مشابه یعنی ادعای مطالبه مزایای سنوات ارفاقی در حکم بازنشستگی، آرای متناقضی از شعب دیوان صادر شده است و رأی شماره 2827 ـ 12/3/1387 شعبه 8 با آرای شماره 1087 ـ 30/7/1386 شعبه 14 و 495ـ 13/4/1388 شعبه 13 تعارض دارد و شکایات دیگری نیز در همین مورد از سوی بازنشستگان این بانک طرح شده است، برابر ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری، تقاضای طرح موضوع در هیأت عمومی دیوان و صدور رأی وحدت رویه را دارد.

آقای ... (قاضی دیوان عدالت اداری) نیز طی شرحی اعلام کرده است که:

«نظر به این که در خصوص موضوع واحد توسط شعب 14 و 8 دیوان عدالت اداری آراء متناقض صادر شده است، لذا مستنداً به بند «2» ماده «19» و ماده «43» قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 جهت طرح و صدور رأی وحدت رویه از سوی هیأت عمومی دیوان مراتب برای دستور و اقدام مقتضی به حضور ارسال می‌شود.»

آقای ... نیز طی شرحی اعلام کرده است که:

احتراماً به استحضار عالی می‌رساند شعبه 8 آن دیوان در پرونده کلاسه 8/86/1907 در خصوص شکایت اینجانب به وکالت از آقای ... به طرفیت بانک کشاورزی به خواسته اصلاح حکم بازنشستگی و منظور نمودن حدود 8 سال سنوات خدمت ارفاقی و اعمال مزایای مربوطه، طی دادنامه شماره 2827 ـ 12/3/1387 مبادرت به صدور حکم به ورود شکایت و حکم به الزام بانک کشاورزی به اصلاح حکم بازنشستگی شاکی و اعمال 8 سال سنوات خدمت ارفاقی از هر لحاظ به مانند کارمندانی که 30 سال تمام خدمت نموده باشند، صادر نموده است، لیکن شعبه 13 دیوان عدالت اداری در پرونده شماره 13/87/1281 در رابطه با شکایت اینجانب به وکالت از ... به طرفیت بانک کشاورزی به خواسته الزام بانک خوانده به منظور نمودن 9 سال و 2 ماه سنوات خدمت ارفاقی در تعیین حقوق و مزایای بازنشستگی، به موجب دادنامه شماره 390 ـ 24خرداد 1388 با غیر وارد تشخیص دادن شکایت شاکی حکم به رد شکایت صادر نموده است. مع‌الوصف از آنجا که در یک موضوع واحد و کاملاً مشابه در مورد اشخاص مختلف دو شعبه از شعب دیوان آراء متناقض صادر کرده‌اند، لذا به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری، استدعای رسیدگی و اتخاذ تصمیم مقتضی را دارد.  

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه هشتم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 8/86/1907 با موضوع دادخواست آقای ... به طرفیت بانک کشاورزی و به خواسته احتساب سنوات خدمت ارفاقی و اعمال مزایای مربوط در حکم بازنشستگی به موجب دادنامه شماره 2827ـ12/3/1387 مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

با توجه به دفاع غیرموجه بانک کشاورزی طی لایحه دفاعیه و با عنایت به این که در احتساب سنوات ارفاقی باید تمامی مزایای آن مورد محاسبه قرار گیرد دفاع بانک مبنی بر این که 8 سال خدمت انجام نداده است تا از مزایای آن استفاده کند در حالی که قانوناً هدف از سنوات ارفاقی استفاده مستخدم از تمام مزایای آن از جمله کسورات بازنشستگی است که پرداخت آن بر عهده دستگاه محل خدمت است، علی‌هذا حکم به الزام بانک طرف شکایت به اصلاح حکم بازنشستگی شـاکی و اعمال 8 سال سنوات خدمتی ارفاقی از هر لحاظ به مانند کارمندانی که 30 سال تمام خدمت کرده باشند و پرداخت مابه‌التفاوت حقوق مربوط از تاریخ صدور حکم بازنشستگی به بعد صادر و اعلام می شود. رأی دیوان قطعی است.

ب: شعبه سیزدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 13/87/1232 با موضوع دادخواست آقای ... به وکالت از آقایان .... به طرفیت بانک کشاورزی و به خواسته احتساب سنوات خدمت ارفاقی و اعمال مزایای مربوط در حکم بازنشستگی به موجب دادنامه شماره 495ـ 13/4/1388، مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

با عنایـت به اوراق و محتوای پرونده و پاسخ، طرف شکایت به شماره‌های 13/238/529 ـ 25/1/1388 و 1190/502/82/16ـ 5/3/1388 که به ترتیب به شماره‌های 137 ـ26/1/1388 و 520 ـ 13/3/1388 ثبـت دفتر لوایـح، پیوست پرونـده است نظـر به این که آقایان .... به ترتیب در تاریخ 1/9/1359 و 5/12/1359 و 14/12/1359 با احتساب حداکثر ده سال سابقه خدمت اضافه بازنشسته شده‌اند، مآلاً خواسته نامبردگان تحقق یافته است لذا شعبه 13 دیوان با در نظر گرفتن مراتب فوق‌البیان به استناد مفهوم مخالف مواد 13 و 14 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 مجلس شورای اسلامی و 25/9/1385 مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران قرار رد شکایت صادر و اعلام می‌کند. رأی دیوان قطعی است.

ج: شعبه سیزدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 13/87/1281 با موضوع دادخواست آقای ... به طرفیت بانک کشاورزی به خواسته احتساب سنوات خدمت ارفاقی و اعمال مزایای مربوط در حکم بازنشستگی به موجب دادنامه شماره 390ـ 24/3/1388، مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

با عنایت به اوراق و محتوای پرونده و ملاحظه مفاد شکایت شاکی و ضمایم آن و پاسخ مشتکی‌عنه به شماره 1317/502/82/9ـ13/3/1388 که به شماره 551 ـ 18/3/1388 ثبت دفتر لوایح، ضم پرونده است نظر به این که تصمیم اداری مذکور متضمن نقض قوانین و مقررات نیست و از جانب شاکی هم دلیلی بر مخدوش بودن آن ارائه نشده است مآلاً موجبی بر پذیرش خواسته وجود ندارد، لذا شعبه 13 دیوان با در نظر گرفتن مراتب فوق البیان با غیر وارد تشخیص دادن شکایت شاکی به استناد مفهوم مخالف مواد 13 و 14 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 مجلس شورای اسلامی و 25/9/1385 مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران قرار رد شکایت صادر و اعلام می‌کند. رأی دیوان قطعی است.

د: شعبه چهارم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 14/84/2286 با موضوع دادخواست آقای ... به طرفیت بانک کشاورزی و به خواسته احتساب سنوات خدمت ارفاقی و اعمال مزایای مربوط در حکم بازنشستگی به موجب دادنامه شماره 1087ـ 30/7/1386، مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

با توجه به مندرجات دادخواست و لایحه پاسخ مشتکی‌عنه و مستندات پیوست آنها و بازنشستـه شدن خواهان در سـال 1360 با قریب ده سال سنوات خدمت ارفاقی و نظر به این که در نحوه بازنشسته کردن خواهان و برقراری حقوق و مزایا تضییع حقی ثابت و مسلم نیست، بنابراین دادخواست مطروح غیرموجه تشخیص و حکم به رد آن صادر و اعلام می شود. رأی دیوان قطعی است.

هـ: شعبه چهاردهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده‌های شماره 14/87/1362 و 14/87/1211 با موضوع دادخواست آقای ... با وکالت آقای ... به طرفیت بانک کشاورزی و به خواسته احتساب سنوات خدمت ارفاقی و اعمال مزایای مربوط در حکم بازنشستگی به موجب دادنامه‌های شماره 326ـ327ـ 22/3/1389، مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

با ملاحظه اوراق پرونده و لایحه دفاعیه بانک و صندوق بازنشستگی طرف شکایت، ماده 133 اصلاحی آیین نامه استخدامی بانک، مصوب 7/11/1358 مجمع عمومی بانکها مقرر می‌دارد بانک تعاون کشاورزی ایران «بانک کشاورزی فعلی» می تواند با تأیید هیأتی مرکب از یکی از معاونان بانک و یکی از مدیران به انتخاب رئیس بانک و مسؤول امور کارگزینی و تصویب رئیس بانک، مستخدمان خود را که حداقل بیست سال سابقه دارند بازنشسته نماید به مدت خدمت این قبیل مستخدمان فقط در احتساب حقوق بازنشستگی حداکثر ده سال بدون پرداخت کسور بازنشستگی افزوده می‌شود و خدمت زاید بر سی سال قابل محاسبه نخواهد بود و در تعیین حقوق بازنشستگی آنان به جای متوسط حقوق، آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.» حسب مفاد حکم شماره 2730ـ10/2/1359 اداره کل کارگزینی شاکی بر اساس ماده 133 اصلاحی مذکور از تاریخ 1/4/1359 با دارا بودن 22 سال و 6 ماه و 22 روز سابقه خدمت با احتساب خدمت ارفاقی تا 30 سال بازنشسته شده است نظر به این که حکم مقرر در ماده 133 اصلاحی آیین‌نامه فوق‌الذکر دلالت بر برخورداری مستخدم بانک از سنوات خدمت ارفاقی فقط در احتساب حقوق بازنشستگی حداکثر 10 سال بدون پرداخت کسور بازنشستگی و تعیین و محاسبه حقوق بازنشستـگی وی بر اساس آخرین حقوق قبل از بازنشستگی دارد در واقع با احتساب سنوات ارفاقی برای مستخدم بازنشسته باید حقوق 30 روز برقرار و پرداخت شود، بانک و صندوق طرف شکایت نیز بر همین اساس عمل کرده است و با عنایت به این که الزام بانک و صندوق مشتکی عنه به اعمال مقررات ارفاقی صدرالذکر مؤثر در گروه و پایه و غیره همانند کارمندانی که سی سال خدمت کرده‌اند خلاف مقررات و فاقد مجوز قانونی است. لذا شکایت وکیل شاکی وارد تشخیص نمی شود و حکم به رد آن صادر و اعلام می شود. رأی دیوان قطعی است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می‌کند.

رأی هیأت عمومی

اولاً : تعارض در آراء مندرج در گردش کار محرز است.

ثانیاً : به موجب ماده 133 اصلاحی آیین نامه استخدامی بانک تعاون کشاورزی ایران مصوب 7/11/1358 مجمع عمومی بانکها، مقرر شده است «بانک تعاون کشاورزی ایران می‌تواند با تأیید هیأتی مرکب از یکی از معاونان بانک و یکی از مدیران به انتخاب رئیس بانک و مسؤول امور کارگزینی و تصویب رئیس بانک، مستخدمان خود را که حداقل بیست سال سابقه دارند بازنشسته نماید به مدت خدمت این قبیل مستخدمان فقط در احتساب حقوق بازنشستگی حداکثر ده سال بدون پرداخت کسور بازنشستگی افزوده می‌شود و خدمت زاید بر سی سال قابل محاسبه نخواهد بود و در تعیین حقوق بازنشستگی آنان به جای متوسط حقوق، آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.» نظر به مراتب فوق مدت خدمت ارفاقی فقط در احتساب حقوق بازنشستگی مؤثر و در تعیین حقوق بازنشستگی آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه است و دادنامه شماره 495ـ 13/4/1388 شعبه سیزدهم و دادنامه شماره 326ـ327ـ 22/3/1389 شعبه چهاردهم دیوان عدالت اداری که متضمن این معنی می‌باشد صحیح و موافق مقررات تشخیص می‌شود. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری