توسعه شهری، تنوع زیستی جهان را به شدت تهدید می کند

زیست نیوز، بنابر پژوهشی که در نشریه "Proceedings of the National Academy of Sciences"به چاپ رسیده، توسعه شهری می تواند طی 20 سال آینده صدها هزار هکتار از زمین های مناطقی که دارای تنوع زیستی منحصر به فردی هستند را نابود کند. به گفته پژوهشگران،این مساله نه تنها تنوع زیستی جهان را تهدید می کند، بلکه می تواند به انتشار بیش از پنج میلیارد تن دی اکسید کربن به واسطه تغییر کاربری زمین و در معرض خطر قرار گرفتن گونه های بیشتر منجر شود.

بر اساس ارزیابی های صورت گرفته، رشد پنج میلیارد نفری جمعیت شهری جهان و توسعه شهرها به میزان 1.2 میلیون کیلومتر مربع تا سال 2030 پیش بینی شده است. بخش قابل توجهی از این توسعه نیز در مناطق استوایی رخ خواهد داد که منزلگاه گونه های نادری محسوب می شوند.

بر همین اساس، پژوهشگران تلاش کرده اند تا تاثیر شهرنشینی بر مناطقی از جهان که به اصطلاح "نقاط مهم" - مناطقی با سطح بالای حضور گونه هایی که در دیگر نواحی جهان یافت نمی شوند -  نامیده می شوند را مورد بررسی قرار دهند.

با بررسی آمار و ارقام جمع آوری شده از منابع مختلف، پژوهشگران دانشگاه یل، دانشگاه تگزاس A&M و دانشگاه بوستون، الگویی احتمالی را برای ارزیابی اثر شهرنشینی بر پوشش گیاهی، ذخیره کربن و گونه های در معرض خطر توسعه داده اند.

آنها دریافته اند تا سال 2030، حدود 3 درصد از نواحی "نقاط مهم" مسکونی خواهند شد. این رقم نسبت به آمار یک درصدی سال 2000 افزایش یافته است. در شرایطی که شاید آمار اخیر نیز کوچک به نظر برسد، اما نابودی باتلاق ها، جنگل ها و مراتع به واسطه تغییر کاربری زمین می تواند تولید 1.38 میلیارد تن کربن (پنج میلیارد تن دی اکسید کربن) را در پی داشته باشد.

از سوی دیگر، برخی از 214 گونه ای که اخیرا توسط مرکز "اتحاد برای انقراض صفر" در لیست گونه های در معرض خطر و در آستانه انقراض طبقه بندی شده اند، تحت تاثیر توسعه شهری قرار خواهند گرفت که 20 گونه از آنها با نابودی کامل زیستگاه های خود مواجه خواهند شد.

پیش بینی می شود بیشترین میزان توسعه شهری در "نقاط مهم" در آسیا و آفریقا رخ دهد. همچنین، بزرگترین تاثیرات بر تنوع زیستی در آفریقا و اروپا رخ خواهد داد که به ترتیب، آماری برابر با 30 و 33 درصد را ثبت کرده اند. با وجود این، آمریکا بیشترین تعداد گونه هایی که تحت تاثیر توسعه شهری قرار خواهند گرفت را به خود اختصاص داده است.

این در شرایطی است که پژوهش اخیر، تاثیر کامل توسعه شهری بر تنوع زیستی یا انتشار کربن را ارزیابی نکرده است. توسعه شهری به واسطه مهاجرت از روستاها تشدید شده که در برخی نواحی می تواند پتانسیل لازم برای بازسازی پوشش گیاهی، افزایش جذب کربن و احیای زیستگاه برای حیات وحش را فراهم کند. اما شهرنشینان اغلب نقش پررنگ تری در انتشار کربن نسبت به روستانشینان دارند. آنها کالاهای اساسی بیشتری را مصرف کرده که اغلب از تغییر کاربری زمین ها و نابودی زیستگاه ها تهیه شده اند. در نتیجه، ارزیابی کلی تاثیر شهرنشینی بسیار دشوار است.

در تجزیه و تحلیل انجام شده طی پژوهش اخیر، تنها بررسی مستقیم توسعه شهری بر تنوع زیستی "نقاط مهم"، گونه های لیست مرکز "اتحاد برای انقراض صفر" و زیست توده کربن انجام شده و در آن فرآیندهای غیر مستقیم تغییر کاربری زمین که از پیامدهای شهرنشینی بوده، لحاظ نشده اند. این در شرایطی است که توسعه شهری می تواند کاربری و شرایط زمین در مکان های دورافتاده را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

شهرنشینی همواره موضوعی محلی و منطقه ای در نظر گرفته می شود، اما نتایج پژوهش اخیر حاکی از تاثیرات مستقیم آن بر تنوع زیستی جهان و میزان ذخیره کربن در آینده است. به اعتقاد دانشمندان، تاثیرات زیست محیطی توسعه نه تنها در مرزهای یک شهر، بلکه در هر نقطه از جهان قابل مشاهده خواهد بود.