جای پا برای مفسدان اقتصادی

«چند سال قبل از اين - نميدانم حالا ده سال است يا بيشتر است - من توصيه‌هاى مؤكدى را راجع به مقابله‌ى با فساد اقتصادى به مسئولين كشور كردم؛ استقبال هم كردند؛ اما خب، اگر عمل ميكردند، ديگر اين فساد بانكى اخير - كه حالا همه‌ روزنامه‌ها و همه‌ دستگاه‌ها و همه‌ ذهنها را پر كرده - پيش نمى‌آمد. وقتى عمل نمي كنيم، دچار اين حوادث مي شويم.»

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مصباحی‌مقدم، نماینده‌ مجلس شورای اسلامی و استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، پدیده‌ فساد و نحوه‌ پیش‌گیری از آن را بررسی می‌كند.

تخلفات اقتصادی چه تأثیری بر روند پیشرفت كشور خواهد گذاشت؟

اگر كشوری از همه‌ امكانات لازم برای پیشرفت و توسعه بهره‌مند باشد، اما فساد در دستگاه‌های اداری آن رخنه كرده باشد، این امكانات به جای این‌كه به شكل طبیعی در خدمت جامعه قرار گیرد و برای رشد و گسترش رفاه و آسایش مردم هزینه شود، در خدمت گروهی از مفسدان قرار می‌گیرد. آنان با استفاده از امكانات كشور منافع خود را توسعه می‌دهند كه البته به زیان مردم است.

یكی از راه‌كارهای اساسی كاهش مفاسد اقتصادی، اجرای دقیق سیاست‌های كلی اصل 44 قانون اساسی است. بسیاری از مفسده‌ها در بستر رانت‌های دولتی و سوء‌استفاده از قدرت اتفاق می‌افتد.

به نظر شما مهمترین راه‌كارهای جلوگیری از بروز و نفوذ فساد در نظام اقتصادی كشور كدامند؟

نخستین گام در مبارزه با مفاسد اقتصادی كشور، جلوگیری از تشكیل، ظهور، بروز و نفوذ فساد اقتصادی است، اما اگر فساد پدید آمد و شكل گرفت، باید كاملاً جدی با آن مبارزه كرد تا گسترده نشود. هم‌اكنون بهترین شیوه‌ی مبارزه با فساد اقتصادی و اداری، الكترونیكی كردن خدمات عمومی و دولتی و كاهش مراجعه‌ افراد به اداره‌ها است. اگر دولت الكترونیك به شكلی جدی و كارآمد تشكیل شود، می‌تواند تا حدود زیادی از فساد اقتصادی كشور كم كند. الكترونیكی شدن دولت می‌تواند از تأسیس شركت‌های صوری جلوگیری كند كه با هدف كسب سود از طریق مبادله‌ها و اعتبارهای كاذب و جذب منابع بانكی راه‌اندازی می‌شود. همچنین الكترونیكی شدن دولت می‌تواند از سرمایه‌گذاری یك فرد در چندین شركت نیز جلوگیری كند كه فساد اقتصادی به وجود می‌آورد.

یك راه دیگر جلوگیری از فساد اقتصادی این است كه اطلاعات نظام بانكی در بانك مركزی جمع شود و مسئولان این بانك با تكمیل سامانه‌ی اطلاعات بانكی كشور و با نظارت دقیق و گسترده از نفوذ فاسدان و از بروز فسادهای اقتصادی جلوگیری كنند. امنیت و نظارت در شبكه‌ی بانكی باید به گونه‌ای باشد كه مثلاً مفسدان نتوانند ده‌ها وام بگیرند و نظام بانكی باید مانع از اعطای وام‌های غیر قانونی و بدون پشتوانه به افراد شود.

از دیگر راه‌كارهای اساسی كاهش مفاسد اقتصادی، اجرای دقیق سیاست‌های كلی اصل 44 قانون اساسی است. بسیاری از مفسده‌ها در بستر رانت‌های دولتی و سوء‌استفاده از قدرت اتفاق می‌افتد. لذا با خصوصی شدن مجموعه‌های قابل واگذاری در دولت، بستر شكل‌گیری و ظهور فساد از میان می‌رود و بخش خصوصی به‌طور چشم‌گیری می‌تواند در پیش‌گیری از فساد اقتصادی و همچنین در مبارزه با آن كمك كند.
بهترین شیوه‌ مبارزه با فساد اقتصادی و اداری، الكترونیكی كردن خدمات عمومی و دولتی و كاهش مراجعه‌ افراد به اداره‌ها است. اگر دولت الكترونیك به شكلی جدی و كارآمد تشكیل شود، می‌تواند تا حدود زیادی از فساد اقتصادی كشور كم كند.

چه مراكز و نهادهایی در مبارزه با مفاسد اقتصادی بیش از دیگران مسئول هستند؟

همه‌ مسئولان باید هشدارهای رهبر معظم انقلاب در مورد مبارزه‌ همه‌جانبه با فساد را جدی بگیرند. همه‌ قوای كشور و به‌ویژه دستگاه قضایی و بدنه‌ قوه‌ مجریه، نقش چشم‌گیری در مبارزه با فساد اقتصادی دارند و باید بیش از پیش با معضل فساد در دستگاه‌ها و نهادها برخورد كنند. مجلس شورای اسلامی هم با وضع قوانین می‌تواند از بروز فساد و ایجاد جای پا برای مفسدان اقتصادی در دستگاه‌های اجرایی جلوگیری كند.

از جمله مراكز مؤثر در مبارزه با مفاسد اقتصادی، سازمان گمرك كشور است. این سازمان می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق از ورود كالای قاچاق به كشور جلوگیری كند. نظام بانكی كشور نیز می‌تواند در مبارزه با فساد اقتصادی نقشی فعال و بسزا داشته باشد. نیروی انتظامی هم نهاد دیگری است كه با توجه به ماهیت و وظایف ذاتی خود، می‌تواند در شناسایی كالاهای قاچاق و فساد مؤثر باشد و با حضور در مرزها، بندرها و دیگر مبادی ورود و خروج كالا به كشور، از گسترش قاچاق كالا و توسعه‌ی فساد جلوگیری كند.

تأكید رهبر انقلاب همواره بر برخورد قاطع با مفاسد و مفسدان اقتصادی بوده است، اما چون فعالیت‌های پیش‌گیری و مبارزه با فساد اقتصادی كافی نیست و ریشه‌كن كردن فساد اقتصادی به همت و كار مضاعف نیاز دارد، لذا هشدار قاطع و بی‌پرده‌ی ایشان باید مسئولان را در امر خطیر این مبارزه هوشیارتر و بیدارتر كند. این هشدار گویای آن است كه در نظام مبتنی بر ارزش‌ها و مبانی اسلامی باید ریشه‌ی فساد را به‌كلی خشكاند.