عصر ایران ــ مراسم سنتی تشتگذاری، آیینی کهن که ریشه در فرهنگ آذریها بهویژه اردبیلیها دارد، در روزهای پایانی ماه ذیالحجه با شکوه خاصی برگزار میشود تا عزاداران حسینی به استقبال ماه محرم و روز عاشورا بروند.
این مراسم که برخی قدمت آن را به دوره صفویه نسبت میدهند، با حمل تشتهای مسی یا برنزی توسط عزاداران به حسینیهها و مساجد آغاز میشود. این تشتها که برخی از آنها نذر مردم هستند، در معماری مساجد اردبیل جایگاه ویژهای دارند و اغلب فضایی خاص برای قرارگیری آنها در نظر گرفته شده است.
در این آیین، یک یا دو نفر از عزاداران کوزههای آب را همراه با نوحهخوانی حمل میکنند و سپس ریشسفیدان تشتها را در مسجد میگردانند. حاضران با شعار «الدخیل یا ابوالفضل» به عزاداری میپردازند. آب در این مراسم نماد رود فرات و تشت نماد مشک است که یادآور واقعه کربلا و بستن آب بر کاروان امام حسین (ع) توسط لشکر حر در منطقه «زباله» در ۲۷ ذیالحجه است.
بر اساس روایات، امام حسین (ع) در اقدامی جوانمردانه، آب مشکها را در تشتها ریخت و لشکر حر و اسبانش را سیراب کرد. این رفتار نمادین، جایگاه قدسی آب را در این مراسم برجسته کرده و تشتگذاری را به آیینی معنوی و عمیق تبدیل کرده است.
مراسم تشتگذاری که ریشه در فرهنگ و تاریخ مردم اردبیل دارد، هرساله با حضور گسترده عزاداران برگزار میشود و بهعنوان یکی از آیینهای برجسته در استقبال از ماه محرم، جلوهای خاص به این شهر بخشیده است.