خشم طبيعت هياهوي امپرياليسم

قرن 21 امروز وارد دوازدهمين سال خود مي‌شود. قرني كه با حادثه دگرگون كننده 11 سپتامبر آغاز و منجر به دو جنگ ويرانگر عراق و افغانستان شد و با بحران‌هاي مهيب زيست محيطي سال گذشته را به پايان رساند.

اگرچه فاجعه 11 سپتامبر و كشته‌هاي ناشي از دو جنگ عراق و افغانستان و بحران و جنايت آفريني در اقصا نقاط عالم از سرزمين‌هاي اشغالي و جنوب لبنان تا كنيا و زيمبابوه و اين روزها ساحل عاج ده‌ها هزار كشته برجاي گذاشت اما سال 2010 سالي ويژه از لحاظ فجايع زيست محيطي بود كه دامن‌گير كشورمان نيز شد.

سيل ويرانگر در كشور همسايه يعني پاكستان كه يكي از بزرگ‌ترين مصيبت‌هاي تاريخ لقب گرفت و ميليون‌ها نفر را آواره كرد در كنار آتش سوزي‌هاي گسترده در جنگل‌هاي روسيه، ايران و حتي حيفا در سرزمين‌هاي اشغالي كه به تعبير نشريه معتبر نشنال جئوگرافي به نوعي به هم پيوسته و نشانگر تغييرات مخرب آب و هوايي‌اند اين نكته را به وضوح روشن مي‌سازد كه كشورهاي صنعتي و در حال رشد دنيا به‌ويژه چين و آمريكا بيشترين مسئوليت را در مهار بحران‌ها و تغييرات آب و هوايي دارند.

به اين موارد بايد زلزله ويرانگر هائيتي و فوران آتشفشان ايسلند را نيز اضافه كرد. مسائل سياست بين‌الملل يا به تعبير علماي روابط بين‌الملل «سياست عليا» آنقدر بر بشر و روابط ميان دولت هاسايه افكنده است كه مسائل «سياست سفلي» همچون همين مسائل زيست محيطي به حاشيه رانده شده و كمتر بدان توجه مي‌شود. سال 2010 اما از حيث مسائل سياسي تفاوت عمده‌اي با 10 سال اول قرن 21 - به جز دو سال اول- نداشت. جنگ در افغانستان 10 ساله شد و كماكان نيروهاي ناتو و آمريكايي‌ها در اين كشور با بن بست مواجهند.

در خاورميانه بحران تشكيل دولت در عراق سرانجام پس از هشت ماه پايان يافت و يك دولت وحدت ملي در اين كشور تشكيل شد. بيماري پادشاه عربستان جنگ قدرت را در اين كشور تشديد كرد و در انتخابات پارلماني مصر رد صلاحيت‌ها و تقلب شكست سنگيني را متوجه مخالفان حزب حاكم حسني مبارك واردكرد. اما لبنان كماكان مسئله اول خاورميانه است.

همگان منتظر صدور كيفرخواست دادگاه ترور حريري‌اند تا ببيند به تعبير سيد حسن نصرالله «توطئه صهيونيستي-آمريكايي» به كجا مي‌انجامد و آيا اعضاي حزب الله از سوي قاضي بلمار متهم خواهند شد يا خير. سال 2010 در حالي پايان مي‌يابد كه كمتر از يك ماه به برگزاري نشست استانبول ميان ايران و كشورهاي 1 + 5 در تداوم گفت و گوهاي ژنو3 باقي مانده است.

در اين سال اما تحريم‌هاي يكجانبه آمريكا و متحدانش عليه برنامه هسته‌اي كشورمان در كنار قطعنامه تحريمي 1929 شايان توجهند كه سخت ترين سال را در پرونده هسته‌اي كشورمان رقم زدند. در آسيا اما شايد خوشبخت‌ترين بازيگر در سالي كه گذشت هند باشد.

در فاصله كمتر از دو ماه بين ماه‌هاي اكتبر و دسامبر پنج رهبر جهان، آمريكا، چين، روسيه، فرانسه و بريتانيا كه كرسي دائم در شوراي امنيت دارند يعني اوباما، تائو، مدودف، ساركوزي و كامرون از هند بازديد كردند و اين نيست جز افزايش اهميت كارت هند در معادلات بين‌المللي. در شرق آسيا كره شمالي كماكان به تنش زايي ادامه مي‌دهد و دولت سئول نيز برخلاف دولت‌هاي قبلي كره جنوبي به پشتوانه آمريكا واكنش‌هاي تندتري نشان مي‌دهد.

آفريقا نيز در معادلات جهاني اهميتي روزافزون مي‌يابد. در‌ حالي كه كنيا دو روز پيش و تنها دوسال پس از انتخابات بحران ساز و خونين به نهمين كشور جذاب براي گردشگران خارجي بدل شده است بحران انتخابات رياست‌جمهوري در ساحل عاج هزاران نفر را بي‌خانمان كرده است و بحران اقتصادي در تونس مردم را عليه دولت زين العابدين علي شورانده است. در اروپا سرما و يخبندان كولاك مي‌كند.

بحران‌هاي اقتصادي در يونان، ايرلند، اسپانيا در كنار اعتراض به سياست‌هاي اقتصادي در فرانسه و بريتانيا و همچنين ارسال بسته‌هاي انفجاري پستي به سفارت خانه‌ها در آتن و رم سال نه چندان آرامي را براي قاره سبز رقم زدند.

ايالات متحده اوباما از يك سو با شكست در خاورميانه به‌ويژه مذاكرات صلح مواجه شد اما از سوي ديگر با تصويب پيمان استارت 2 در سنا گامي بلند به سوي روسيه برداشت. شكست اوباما در انتخابات ميان دوره‌اي كنگره، نخستين رئيس‌جمهور سيه چرده تاريخ آمريكا را در سال 2011 با دشواري‌هايي در عرصه سياست داخلي مواجه خواهد كرد.