جلالی: نقش وزارت خارجه در سیاست خارجی تقویت شود

رفتار روس ها درباره قرارداد اس ـ 300  رفتار نامناسبی بود؛ البته بنده قایلم که باید کار و روابط با روسیه را در راستای منافع طرفین بازسازی کرد؛ امیدوارم که روس‌ها در تصمیم خود تجدیدنظر کنند.

کاظم جلالی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار  «تابناک» با بیان این مطالب، اظهار داشت: عدم تحویل سامانه «اس ـ 300» از سوی روس ها، این پیام را می‌رساند که باید درباره دستیابی به تکنولوژی‌های جدید، تلاشی دوچندان داشته باشیم، چون اگر در این‌گونه موارد قرارداد هم ببندیم، باز هم ممکن است، قرارداد را نقض کنند.

این نماینده شاهرود، در ادامه، با بیان اینکه ما در نوع روابط خارجی اتکای زیادی پیدا می‌کنیم، گفت: از همه ظرفیت‌ها در سیاست خارجی بهره نمی بریم؛ بخشی از آن، مربوط به این است که سیاست خارجی، تنها به معنای دیپلماسی رفت‌وآمد نیست، بلکه شامل مؤلفه‌های فرهنگی، اقتصادی، دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای است و محور اصلی در ثبات روابط دیپلماتیک، اقتصاد است.

متأسفانه در جمهوری اسلامی ایران، اقتصاد در عرصه بین‌الملل، راه خود را می‌رود و دیپلماسی کشور، به معنای رفت‌وآمد سیاسی هم راه خود را می‌رود؛ مثلا بیشترین روابط اقتصادی را با کشورهایی داریم که بدترین روابط سیاسی را با ما دارند.

جلالی با اشاره به اینکه ایران خودرو، صنعت خودرو فرانسه را از ورشکستگی نجات داده است، خاطرنشان کرد: روابط سیاسی ایران با فرانسه، در چه سطحی است که این حجم از روابط اقتصادی را با آن داریم؟ این در حالی است که تصمیم‌گیری در روابط سیاسی در یک اتاق فکر انجام می‌شود و روابط اقتصادی در جای دیگر؛ سطح روابط اقتصادی ایران با آلمان و انگلستان چقدر است؟

این نماینده اصولگرای مجلس، با اشاره به سخنان رهبری افزود: رفت و آمد سیاسی خوب است، ولی باید هدفمند باشد. سیاست خارجی باید بر مبنای اقتصاد، فرهنگ، دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای شکل گیرد، حال آن که در این بخش‌ها جزیره‌وار رفتار می‌شود؛ یعنی گاه رسانه‌ها راهی می‌روند که سیاست خارجی خلاف آن را می‌رود.

البته در این باره باید گفت، درست است که رسانه در سطح داخلی و ملی باید نقاد باشد، ولی در سطح بین‌المللی، سیاست رسانه‌ای باید با سیاست خارجی دارای تقسیم کار و مکمل هم باشند.

وی همچنین در انتقاد از دستگاه دیپلماسی افزود: بزرگترین رنجی که سیاست خارجی می‌برد، این است که توازنی در اجزای گوناگون سیاست خارجی در ایجاد روابط با دیگر کشورها نیست؛ مثلا روابط سیاسی خوبی بین ایران و سودان برقرار بوده و سودان از ظرفیت اقتصادی بالایی برخوردار است.

حال پرسش این است که سطح روابط اقتصادی ایران با سودان چقدر است؟ چقدر توانسته‌ایم در سودان موفق باشیم؟

مسئولان سودانی نیز از این موضوع گلایه دارند. افرادی که قرار است کارشناسی کنند بیشتر علاقه‌مندند، به سمت اروپا بروند. نباید وابستگی خاصی به کشور یا منطقه‌ای خاص پیدا کنیم و به قول معروف، نباید همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد روسیه یا اروپا بریزیم.

جلالی در ادامه افزود: دولت باید سازوکاری با محوریت وزارت خارجه ایجاد کند و نقش وزارت خارجه در سیاست خارجی تقویت شود، چرا که سیاستی که بر پایه یک سفر یا یک لبخند ژکوند و یا سر تکان دادن برای هم باشد، فایده‌ای ندارد. اگر کشورهای دیگر بدانند که دستگاه وزارت خارجه در تصمیمات اقتصادی تأثیرگذار است، برای آن جایگاه قایل خواهند شد.

جلالی در ادامه، سطح دیپلماسی رسانه‌ای را برتر دانست و یادآور شد:  ایراد اصلی این است که همیشه نگاهمان رو به درون است و نگران این هستیم که در داخل از سخنان و مواضعمان چه برداشتی می شود و در نتیجه رویکرد داخلی داریم.

وی گفت: رسانه را باید از دو دیدگاه مد نظر قرار داد؛ در سطح داخلی باید فضای باز رسانه‌ای وجود داشته باشد و رسانه‌ها در عرصه داخلی رقابت و نقادی کنند؛ اما همین رسانه‌ها را در عرصه خارجی باید به شکل متحد در کنار هم گذارد. ضعف در این زمینه، هم مربوط به رسانه‌هاست و هم دولت.

دولت نیز نباید خود را در مسائل درونی با رسانه‌ها درگیر کند و رفاقت خود را با رسانه‌های داخلی از دست بدهد، چرا که در این صورت، در مسائل خارجی رسانه‌ها در کنار دولت حرکت نخواهند کرد.

همچنین باید زبان و ادبیات و جایگاه رسانه را دریافت و با آنها کار کرد و البته ناگفته نماند که رسانه‌های داخلی، آنقدر انعطاف دارند که بتوان با آنها کار کرد.