تاثیر هدفمندی یارانه‌ها بر قیمت خودروها

اگر اتفاق خاصی رخ ندهد و دولت طبق وعده‌اي که داده‌، قانون هدفمندی یارانه‌ها را از نیمه دوم امسال اجرا کند‌، علاوه بر آنکه سهمیه‌بندی بنزین حذف خواهد شد‌، نرخ‌اين سوخت نیز آزاد و احتمالا 5/4 برابر مي‌شود.

این موضوع در شرایطی است که به گفته کارشناسان‌، افزایش قیمت بنزین‌، بازار خودرو کشور را تحت تاثیر قرار داده و منحنی میزان استقبال از خودروهای مختلف داخلی را دستخوش تغییر خواهد کرد.

این روزها در سطح جهان‌، میزان مصرف سوخت به یکی از فاکتورهای اساسی در خرید خودرو تبدیل شده و‌ايرانی‌ها نیز با وجود ‌اينکه آمار از اسراف‌گری آنها حکایت مي‌کند‌، بیش از پیش‌اين فاکتور را در معیارهای خود برای خرید خودرو‌، مي‌گنجانند.

با‌اين حساب‌، قطعا بازار خودرو کشور نیز تحت تاثیر اين موضوع قرار خواهد گرفت و فاصله گرفتن از پرمصرف‌ها‌، کاهش قیمت و استقبال بیشتر از کم مصرف‌ها‌، رشد نرخ آنها را در پی خواهد داشت.طبق گمانه‌‌زنی‌ها‌، نرخ بنزین در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، حداقل 4 برابر و از 100 به 400 تومان صعود مي‌کند و ‌اين تغییر 350 تومانی‌، موضوعی نیست که مشتریان ‌ايرانی به راحتی از کنار آن گذشته و تغییری در سلیقه خریدشان رخ ندهد.

البته‌ اين موضوع را هم نباید فراموش کرد که بازار خودرو‌ايران‌، در کل به لحاظ آنکه تنوع چندانی ندارد‌، حق انتخاب زیادی را نیز پیش روی مشتریان نمي‌گذارد.

در واقع ‌اين گونه نیست که مشتری ‌ايرانی برای خرید خودرو کم مصرف اراده كند و به راحتی مالک چنین خودرویی شود.

واقعیت صنعت خودروسازی‌ ايران‌، تولید محصولاتی غالبا پرمصرف است و کم مصرف‌ها نیز یا کیفیت مناسبی ندارند یا تیراژشان به حدی که جوابگوی همه تقاضا‌ها باشد‌، نیست.

اصلا به همین دلیل است که از هم اکنون‌، کارشناسان معتقدند خودروهایی مانند پژو 206‌، تندر و البته دوگانه سوزها‌، همزمان با اجرای قانون هدفمندي یارانه‌ها‌، با رشد قیمت روبه‌رو خواهند شد. به اعتقاد آنها‌، چون نرخ بنزین در جریان اجرای‌اين قانون صعود مي‌کند‌، تقاضا برای خودروهای کم مصرف و دوگانه سوز افزایش یافته و با توجه به تیراژ نه چندان بالای آنها و قیمت‌ اين نوع خودروها رشد خواهد کرد.

از آن سو خودروهای پرمصرفی مانند پژو 405 و پارس نیز افت قیمت را بر اثر کاهش تقاضا تجربه کرده و نمودار نرخ آنها سیری نزولی به خود مي‌گیرد.

نقش حساس خودروسازان

در ‌اين مورد البته نقش خودروسازان در کنترل قیمت‌ها بسیار مهم و اساسی است‌، چرا که رقم تولید و عرضه خودرو توسط آنها‌، تعیین‌کننده میزان تعادل میان عرضه و تقاضا به حساب می‌آيد.

به عنوان مثال اگرچه در حالت کلی فرض بر افزایش نرخ خودرو کم مصرفی مانند پژو 206 و افت قیمت خودرو پرمصرفی مثل پژو 405 است‌، اما قطعا اگر ‌ايران خودرو تولید 206 را افزایش و از تیراژ 405 بکاهد‌، تغیيرات قیمتی‌اين خودروها در بازار‌، به حداقل خواهد رسید.

به هر حال هماهنگ نبودن میزان عرضه هر کالایی با رقم تقاضای آن‌، تعادل قیمتی را بر هم مي‌زند و معمولا کمبود عرضه در برابر تقاضا‌، رشد قیمت و عرضه بیش از تقاضا نیز‌، افت قیمت را پدید مي‌آورد و خودرو نیز از‌اين قاعده مستثنی نیست.

خودروهایی که گران مي‌شوند

هرچند تحولات بازار خودرو‌ايران و رفتار مشتریان‌ ايرانی‌، چندان قابل پیش‌بینی نیست‌، اما به هر حال کارشناسان گمانه‌زنی‌هایی را در مورد تاثیر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بر‌اين بازار‌، انجام داده‌اند‌ که اتفاقا تحقق آنها چندان هم دور از ذهن به نظر نمي‌رسد.

به گفته کارشناسان‌، در صورت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، خودروهای کم مصرف در بهترین حالت‌، ثبات قیمت را در بازار تجربه و در محتمل ترین حالت نیز با رشد قیمت مواجه خواهند شد.

طبق آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد‌ايران‌، پراید‌، پژو 206‌، تندر-90 و MVM ‌، چهار خودرویی هستند که مصرف سوختشان نسبتا پایین بوده و مي‌توان از آنها به عنوان خودروهای داخلی کم مصرف نام برد.

در ‌اين بین‌، تندر-90 با وجود کیفیت مناسب‌، تیراژ پایین و حواشی زیادی دارد كه در اثر رشد نرخ بنزین‌، احتمالا قیمت آن بیش از سایر کم مصرف‌ها در بازار صعود خواهد کرد.

پژو 206 نیز که کم و بیش در حال رقابت با تندر است‌، اگرچه چند برابر ‌اين رقیب هموطن‌، تیراژ دارد‌، اما کارشناسان بازهم بر رشد قیمت آن‌، همزمان با صعود نرخ بنزین تاکید مي‌کنند.

این خودرو از کیفیت مناسبی برخوردار است و ‌اين موضوع در کنار کم مصرف بودنش‌، قطعا افزایش تقاضا را در صورت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در پی خواهد داشت.

ایران خودرویی‌ها وعده داده‌اند که با توجه به در پیش بودن اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، تیراژ ‌اين محصول را افزایش خواهند داد‌، وعده‌اي که اگر در حدی وسیع عملی شود‌، رشد قیمت پژو 206 را کنترل خواهد کرد.

جدای از 206 و تندر‌، پراید هم به لحاظ مصرف سوخت پایین‌، جزو گزینه‌هایی است که گمانه‌زنی‌ها بر رشد قیمت آن همزمان با صعود نرخ بنزین‌، تاکید مي‌کنند.

پراید البته با توجه به تیراژ نیم میلیون دستگاهی که در سال دارد‌، قطعا کمتر از تندر و پژو 206‌، با افزایش قیمت در بازار مواجه خواهد شد و حتی شاید نرخ آن تقریبا ثابت هم بماند.

به هر حال پراید‌، مانند پژو 206 و تندر-90‌، از کیفیت بالایی برخوردار نبوده و‌اين موضوع در خرید مشتریان تاثیرگذار است‌، به نحوی که شاید مشتریان با توجه به درجه کیفی ‌اين خودرو‌، مصرف پایین سوخت را فاکتور اول خرید آن در نظر نگیرند.

البته اگر عزم مسوولان برای حذف پراید تا سال 95‌، جزم باشد‌، احتمالا سایپا به تدریج از تیراژ ‌اين محصول طی شش سال‌ آينده مي‌کاهد و ‌اين موضوع در قیمت پراید بی‌تاثیر نخواهد بود.
از پراید که بگذریم‌، دیگر خودروی کم مصرف داخل‌، MVM است.

این محصول که کم اشتهاترین خودرو داخلی به حساب می‌آيد‌، در بخش خصوصی به تولید مي‌رسد و از تیراژ اندکی برخوردار است.

MVM پس از سهمیه‌بندی بنزین‌، با استقبال خوبی از سوی مشتریان‌ ايرانی (با توجه به تیراژ اندکی که داشت) روبه‌رو شد و بعید نیست اگر نرخ بنزین افزایش یابد‌، ‌اين خودرو چینی‌، با رشد فروش روبه‌رو شود.

این موضوع در شرایطی است که اگر مدیران خودرو (شرکت سازنده MVM) تیراژ MVM را با میزان تقاضای آن هماهنگ نکند‌، ‌اين چینی کوچک نیز رشد قیمت را به خود خواهد دید.

گرانی دوگانه سوزها

کارشناسان معتقدند اگرچه خودروهای دوگانه سوز مشکلات خاص خود را دارند و مشتریان‌ ايرانی تمایل چندانی به خرید آنها از خود نشان نمي‌دهند‌، اما به هر حال به خاطر جو روانی افزایش قیمت بنزین هم که شده‌، دوگانه سوزها رشد قیمت را در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها‌، تجربه خواهند کرد.

در حال حاضر بخش اعظم تولید خودروسازان داخلی را محصولات بنزین سوز‌، به خود اختصاص داده اند و همین حالا تفاوت قیمتی میلیونی میان خودروهای بنزین سوز با مدل دوگانه‌سوز آنها وجود دارد.

حال اگر بنزین گران شود‌، مشتریان قطعا استقبال بیشتری از دوگانه سوزها به عمل خواهند آورد و اگر تیراژ متناسب با تقاضا بالا نرود‌، جدای از جو روانی گرانی بنزین‌، نبود تعادل میان عرضه و تقاضا نیز‌، عامل دیگری برای افزایش قیمت دوگانه سوزها خواهد بود.

خودروهایی که شاید ارزان شوند

از آنجاکه خودروسازان ‌ايرانی معمولا افت قیمت محصولات خود را با کاهش عرضه کنترل مي‌کنند‌، احتمالا خودروهای پرمصرف داخلی‌، با حداقل کاهش قیمت در جریان اجرای قانون یارانه‌ها‌، روبه‌رو خواهند شد.

با استناد به آمار سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد‌ ايران‌، پژو 405‌، پارس‌، سمند و ماکسیما‌، در زمره خودروهای پرمصرف قرار دارند و به گفته کارشناسان‌، در صورت صعود نرخ بنزین‌، قاعدتا باید از میزان استقبال آنها کاسته و قیمت‌شان افت کند.

این موضوع در شرایطی است که احتمالا خودروسازان با کم کردن تیراژ‌ اين نوع محصولات‌، عرضه آنها را به بازار کنترل کرده و افت قیمت‌شان را به حداقل مي‌رسانند.

به گفته‌ ايران خودرویی‌ها‌، پژو 405‌، پارس و سمند‌، در هر حال مشتریان خاص خود را دارند و مي‌توان با کنترل تیراژ‌، بازار آنها را در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه نیز‌ حفظ کرد.

این در شرایطی است که به گفته کارشناسان‌، به هرحال صعود نرخ بنزین‌، استقبال از خودروهای مذکور را کاهش خواهد داد و از قیمت آنها خواهد کاست.

کارشناسان در مورد خودروهای لوکس و پرمصرفی مانند ماکسیما و ویتارا نیز‌ بر‌اين باورند که با توجه به تیراژ پایین آنها که از چند هزار دستگاه در سال تجاوز نمي‌کند‌، قیمت ‌اين خودروها در صورت افزایش نرخ بنزین‌، افت چندانی را تجربه نخواهد کرد.