10 تحریم برای 30 سال استقامت

شاید تکرار این مسئله که تحریم‌ها اثری بر تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات ایران ندارد، آن‎قدرها مؤثر نباشد، چراکه اثبات آن ديگر برای کارشناسان داخلی و خارجی امری دشوار نیست.

سیم‎خاردارهایی که در دوران جنگ تحمیلی از فروش آن به ایران دریغ می‌شد، گواهی تلخ از حربه تحریم برای متوقف کردن پیشرفت‌های ايران اسلامی است. تلخ‌تر از این را هم شاید بتوان مثال زد و می توان هواپیماهای مسافربری را نام برد که به جرم سفر امن ایرانیان، مشمول برخوردهای مغرضانه غرب می‌شوند.

گزارش کوتاه زیر، نگاهی اجمالی به انواع تحریم‌ها و روزشمار اين تحريم‌ها بر ضد ایران است. تحریم‌هایی که بیشتر نشان از ساده‎پنداری غرب نسبت به امکان توقف توان ایرانی است تا تلاش قاطعانه برای حفظ پرستیژ ابرقدرتی.

هرچند غرب از نگاه مادی، استراتژی هوشمندانه‌ای را در نظر گرفته تا با انسداد سخت شریان‌های ارتباط اقتصادی کشور با دنیا، همچون مؤسسات مالی و انرژی، فعالیت‎های ایران را در عرصه‎های مهم مختل کند، اما شاید به این نکته توجه نکرده‌اند که استراتژی نامتقارن، تنها برای جنگ به‎کار برده نمی‌شود و فعالیت‎های اقتصادی ایران نیز مصداقی از این فعالیت نامتقارن است.

حذف ایران با حجم وسیعی از نیروهای انسانی، منابع انرژی و ارتباطات گسترده در دنیا، کار چند قانون و يا چند فرد آمریکایی و انگلیسی نیست؛ مردان فارس چشم بر ثریا دارند‎...

1- تحریم‎های آمریکا که اکنون اجرا می‌شوند:

بعد از اشغال لانه جاسوسی توسط دانشجویان ایرانی و گروگان گرفته شدن دیپلمات‎های آمریکایی در سال 1358، اولین رشته از تحریم‌ها بر ضد ایران اعمال شد. از جمله این‎که بیشتر معاملات تجاری بین ایران و آمریکا و واردات کالا یا خدمات از ایران به آمریکا، به‎صورت مستقیم یا از طریق کشورهای ثالث ممنوع اعلام شد.

البته براساس این تحریم‌ موارد زیر شامل این ممنوعیت‎ها نمی‎شود: هدایا به ارزش صد دلار یا کمتر، اطلاعات یا مواد آموزشی، مواد غذایی با هدف مصرف بشردوستانه، برخی از فرش‎ها و منسوجات دیگر.

این تحریم، سرآغاز ورود غرب به مسئله تحت فشار گذاشتن اقتصادی ایران بود. اقدامی که هنوز هم پایه اصلی فشار برخی کشورها علیه ایران به‎شمار می‌رود.

ماجرای تحریم طی سال‎های بعد از انقلاب جدی گرفته نشد، تا این‎که بیل کلینتون رییس‎جمهور اسبق آمریکا در سال 1375، با هدف منع شدن از سرمایه‎گذاری شرکت‎های آمریکایی در بخش نفت و گاز و داد و ستد با ایران، دستورات اجرایی جدیدی را صادر کرد.

کنگره نیز همان سال با تصویب قانونی، دولت آمریکا را موظف کرد تا بر شرکت‎های خارجی که سالانه بیش از 20 میلیون دلار در بخش انرژی ایران سرمایه‎گذاری می‎کنند، تحریم‎هایی اعمال کند؛ این قانون «داماتو» نامیده شد.

این قانون سال 2006 به‎مدت پنج سال دیگر تمدید شد، هرچند تاکنون هیچ شرکت خارجی در این خصوص مجازات نشده است.

 ایالات متحده در اکتبر 2007 تحریم‎هایی را بر ضد بانک‎های ملی، ملت و صادرات اعمال کرد و سپاه پاسداران را نیز متهم به گسترش سلاح‎های کشتار جمعی کرد. وزارت خزانه‎داری آمریکا اکتبر 2009 شعبه بانک ملت در مالزی را تحریم کرد.

باراک اوباما مدتی پس از انتخاب خود به‎عنوان رییس‎جمهور آمریکا، مجازات شرکت‎های نفتی خارجی را که به ایران بنزین صادر می‎کنند به صورت قانون در آورد. این نخستین‎بار بود که کنگره آمریکا برای اعلام اعتراض خود به برنامه هسته‎ای صلح‎آمیز کشورمان، تحریم‎های اقتصادی را بر ضد ایران اعمال می‎کرد.

بر اساس این قانون وزارت خزانه‎داری آمریکا اجازه ندارد با شرکت‎هایی که به ایران بنزین می‎فروشند یا به مقصد این کشور بنزین حمل می‎کنند، برای تحویل دادن نفت خام به ذخیره راهبردی نفت آمریکا، قرارداد امضاء کند.

مجلس نمایندگان آمریکا چندی قبل نیز طرحی را در خصوص اعمال تحریم‎ها بر ضد شرکت‎های خارجی که بنزین در اختیار ایران قرار می‎دهند، تصویب کرد. این لایحه شامل همه شرکت‎های انرژی می‎شود که مستقیما به ایران بنزین می‎فروشند و نیز شرکت‎هایی که با بیمه کردن و نیز تأمین کشتی‎های نفتکش، انتقال سوخت به ایران را تسهیل می‎کنند.

به موجب این تحریم‎ها، شرکت‎های خارجی متخلف نمی‎توانند از مؤسساتی مانند بانک واردات و صادرات آمریکا، کمک مالی دریافت کنند.

2- تحریم‎هایی که شورای امنیت سازمان‎ملل درباره ایران اجرا می‎کند:

شورای امنیت سه مجموعه قطعنامه تحریمی را به ترتیب در دسامبر 2006، مارس 2007 و مارس 2008 علیه ایران اعمال کرده است.

نخستین مجموعه تحریم‌ها شامل تأسیسات حساس هسته‌ای و توقیف دارایی‌ها و شرکت‌هایی در ایران بود که با برنامه هسته‎ای ایران مرتبط بودند و به ایران 60 روز فرصت داده شد تا غنی‎سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد هرچند جمهوری اسلامی ایران به این ضرب‎الاجل توجه نکرده و نخواهد کرد.

دومین مجموعه تحریم‎ها شامل تحریم‎های جدید مالی و تسلیحاتی بود. این تحریم‎ها توقیف دارایی‎ها را به 28 گروه، شرکت و افراد دیگری که در فعالیت‎هاي حساس هسته‎ای ایران یا تولید موشک‎ها شرکت داشتند یا از آن حمایت می‎کردند، افزایش داد.

بانک سپه و شرکت‎های مرتبط با سپاه پاسداران نیز از جمله مؤسساتی بودند که نام آن‎ها در این دور از تحریم‎ها اضافه شد.

این قطعنامه خواستار اجرای فصل هفت از بند 41 منشور سازمان ملل شد و اجرای بیشتر مفاد آن را با حذف اقدام نظامی، اجباری کرد.

البته مشخص بود که ایران بار دیگر به این خواسته نامشروع شورای امنیت تن نمی‌دهد.
در سومین قطعنامه تحریم‎های سازمان ملل نیز محدودیت‎های مسافرتی و مالی بر افراد و شرکت‎ها افزایش یافت و اجرای برخی از این محدودیت‎ها را اجباری کرد. این قطعنامه ممنوعیت جزيی داد و ستد کالاهای با کاربردهای نظامی و غیرنظامی را گسترش داد و ممنوعیت‌ها، فروش همه فناوری‎ها از این دست به ایران را شامل شد.

12 فرد و 13 شرکت نیز به فهرست افراد و شرکت‌های به‎زعم آن‎ها مظنون به کمک به برنامه‎های هسته‎ای و موشکی ایران، افزوده شدند.

3- تحریم‎هایی که اتحادیه اروپا اکنون اجرا می‎کند:

به گزارش رویترز، اتحادیه اروپا ممنوعیت‎های صدور روادید را درباره مقاماتی ارشد مانند سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران، مصطفی محمدنجار وزیر سابق دفاع، غلامرضا آقازاده رییس وقت سازمان انرژی اتمی و برخی از کارشناسان ارشد هسته‎ای و دفاعی کشورمان تصویب کرد.

انگلیس نیز در ماه ژوئن اعلام کرد که دارایی‎های ایران در این کشور را بر اساس تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان‎ملل توقیف کرده است؛ مجموع این دارایی‎ها بالغ بر 976 میلیون پوند (یک میلیارد و 590 میلیون دلار) بوده است.

این کشور در ماه اکتبر نیز اعلام کرد که روابط تجاری با بانک ملت و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران را متوقف می‎کند که هر دو آن‎ها قبلا با تحریم‎های آمریکا روبه‎رو بوده‎اند.

اکنون نیز به‎نظر می‌رسد تلاش‌ها برای تصویب دور جدید تحریم‌ها ادامه دارد. نتیجه چه خواهد بود؟ همه می‎دانند.

منبع: پنجره