مقدار آبی که روزانه می‌نوشید ممکن است در افزایش سطح استرس دخیل باشد

مقدار آبی که روزانه می‌نوشید می‌تواند واکنش شما را در قبال استرس دستخوش تغییر کند.

به گزارش اپک تایمز، براساس مطالعه‌ای که در نشریه فیزیولوژی کاربردی انتشار یافته است، بزرگسالانی که روزانه کمتر از ۶ لیوان آب یا نوشیدنی‌های دیگر می‌نوشند، در مواجهه با استرس ۵۰ درصد کورتیزول بیشتری ترشح می‌کنند.

دنیل کَشی، پژوهشگر دانشگاه جان مورز لیورپول در انگلستان و نویسنده اصلی مطالعه حاضر، در ایمیلی به اپک تایمز نوشت: «کم‌آبی تنها بر سلامت جسمانی اثر نمی‌گذارد، بلکه به تشدید واکنش بدن به استرس نیز دامن می‌زند.»

کَشی افزود: «سطح بالای کورتیزول در بلندمدت باعث بروز مشکلاتی مانند بیماری قلبی، نارسایی کلیوی و دیابت می‌شود.»

کم‌آبی و افزایش کورتیزول

در افرادی که در طول روز مایعات کمتری می‌نوشیدند، سطح کورتیزول- هورمونی که در واکنش «ستیز یا گریز» دخیل است- ۵۰ درصد بیشتر از افرادی بود که آب کافی می‌نوشیدند.

محققان ۶۴ داوطلب سالم (۳۲ آقا و ۳۲ خانم) را بررسی کردند. داوطلبان براساس مقدار مایعات دریافتی روزانه به دو گروه تقسیم شده بودند.

میانگین آب مصرفی گروه اول حدود ۵.۵ لیوان در روز بود. گروه دوم به مقدار توصیه‌شده نزدیک‌تر بودند که برای خانم‌ها ۸ لیوان و برای آقایان ۱۰ لیوان است. بعضی از داوطلبان از مقدار توصیه‌شده نیز بیشتر می‌نوشیدند. نه فقط آب بلکه تمام نوشیدنی‌ها در این مطالعه بررسی شدند.

داوطلبان بعد از یک هفته که زیر نظر محققان مایعات می‌نوشیدند، در مقابل داورانی که چهره‌ای کاملاً جدی داشتند و بدون آمادگی قبلی شروع به سخنرانی کردند و بعد یک امتحان دشوار ریاضی دادند تا واکنش بدن‌شان به استرس سنجیده شود.

هردو گروه از احساس استرس و افزایش ضربان قلب خود گفتند، اما افرادی که مایعات کمتری نوشیده بودند، کورتیزول بیشتری در بزاق خود داشتند که از واکنش استرسی شدیدتر آن‌ها حکایت داشت. سطح کورتیزول بزاق این افراد بعد از امتحان ریاضی به حدود ۶ واحد رسید، درحالی‌که سطح کورتیزول در افراد هیدراته حدود ۴ واحد بود.

افرادی که با کم‌آبی خفیف پا به این آزمایش گذاشتند- مسئله‌ای که در رنگ تیره‌تر و غلظت بیشتر ادرار آن‌ها مشهود بود- شدیدترین واکنش استرسی را از خود نشان دادند.

چرا کم‌آبی به تشدید استرس دامن می‌زند

کورتیزول نقش بسزایی در نحوه واکنش بدن به استرس دارد. این هورمون به فرد کمک می‌کند که هوشیار، متمرکز و آماده واکنش باشد. با این‌حال، وقتی سطح کورتیزول بیش از حد طبیعی و برای یک مدت طولانی بالا باشد، سلامتی فرد به خطر می‌افتد و احتمال ابتلا به فشار خون بالا، افزایش وزن و بیماری‌های قلبی دوچندان می‌شود.

در مطالعه اخیر به دلیلی اشاره شده که توضیح می‌دهد چرا مسئله ساده‌ای مثل نوشیدن آب باعث افزایش سطح کورتیزول می‌شود.

نیل والش، از نویسندگان این مطالعه و استاد دانشگاه جان مورز لیورپول، به اپک تایمز گفت: «علت افزایش استرس در سازوکار پیشرفته مدیریت آب بدن نهفته است.»

وقتی بدن به علت ورزش طولانی‌مدت، گرمای هوا یا نوشیدن آب ناکافی شروع به از دست دادن مایعات می‌کند، هورمونی آزاد می‌شود که وظیفه حفظ آب بدن را برعهده می‌گیرد، اما هم‌زمان سازوکار استرس را نیز فعال می‌کند.

کَشی گفت: «وازوپرسین (هورمون حفظ آب) به کلیه‌ها کمک می‌کند که آب را ذخیره کنند، اما مغز را به واسطه فعال‌سازی محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال به ترشح کورتیزول وادار می‌کند؛ همان سازوکاری که در مواجهه با استرس باعث افزایش ترشح کورتیزول می‌شود.»

افرادی که مایعات کمتری می‌نوشیدند، سطح کوپپتین- پیش‌ساز هورمون حفظ آب- بالاتری داشتند که نشان می‌داد سازوکار حفظ آب در بدن آن‌ها بیش‌ازحد فعال است. تحقیقات پیشین سطح بالای کوپپتین را با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های متابولیک از جمله دیابت نوع دو و امراض قلبی مرتبط می‌دانند.

والش افزود: «هم‌پوشانی تنظیم آب بدن و استرس نشان می‌دهد که چرا نوشیدن مایعات ناکافی به مرور زمان باعث افت سلامتی می‌شود.»

درواقع، وقتی بدن سعی می‌کند آب را ذخیره کند، خود را برای مواجهه با استرس نیز آماده می‌کند؛ فشار مضاعفی که شدت آن به مررو زمان بیشتر و بیشتر می‌شود.

ارتباط این یافته‌ها با سلامت درازمدت

به گفته محققان، مسئله ساده‌ای مثل حفظ آب بدن می‌تواند به کنترل بهینه واکنش‌های استرسی کمک کند. اما کم‌آبی مداوم به استرس مزمن دامن می‌زند و به مرور زمان باعث افت سلامتی می‌شود.

لازم به ذکر است که احساس تشنگی شاخص خوبی برای سنجش نیاز به آب نیست. افرادی که در این مطالعه مایعات کمتری نوشیدند، نسبت به افرادی که کاملاً هیدراته بودند، احساس تشنگی بیشتری نداشتند.

کَشی گفت: «نوشیدن آب کافی باعث درمان اضطراب نمی‌شود، اما راهکاری ساده و مؤثر برای تقویت واکنش طبیعی بدن در قبال استرس است. هیدراته‌ماندن زمانی بیشترین اثربخشی را دارد که با سایر عادت‌های سالم مانند خواب کافی، فعالیت بدنی منظم، تغذیه متعادل و مراقبت از سلامت روان همراه باشد.»

مطالعه حاضر ثابت نمی‌کند که نوشیدن آب فراوان باعث کاهش سطح کورتیزول روزانه می‌شود، اما شواهد تازه‌ای ارائه کرده که کم‌آبی بدن را با مشکلات مزمن مانند فشار خون بالا، بیماری‌های متابولیک و اختلالات کلیوی مرتبط می‌دانند.

محققان افزودند که ارتباط استرس و سطح آب بدن مستلزم بررسی‌های بیشتر است. هدف بعدی محققان بررسی این نکته است که آیا عادت به نوشیدن مایعات به مرور زمان می‌تواند از افزایش ناگهانی هورمون استرس در زندگی روزمره جلوگیری کند یا خیر.

چگونه هیدراته بمانیم

نیاز بدن به مایعات با توجه به سن، میزان فعالیت بدنی، رژیم غذایی و شرایط اقلیمی متفاوت خواهد بود. نوشیدن آب در بیشتر افراد به‌تنهایی برای حفظ تعادل مایعات کفایت می‌کند، اما این‌که بعضی‌ها آب را تنها منبع هیدراته‌‌ماندن می‌دانند نادرست است.

والش گفت: «چای، قهوه، شیر و خوراکی‌های سرشار از آب به تأمین مایعات روزانه بدن کمک می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهند که حتی نوشیدنی‌های کافئین‌دار نیز به ذخیره آب بدن کمک می‌کنند، زیرا این نوشیدنی‌ها بیشتر از آب تشکیل شده و کافئین تأثیر منفی چندانی ندارد. رمز موفقیت در تداوم است، نه کمال.»

بدن در موارد خاص- برای نمونه، بعد از تمرینات سنگین، هوای بسیار گرم یا مصرف بعضی از داروها- برای ذخیره آب به کمک بیشتری نیاز دارد. در این موارد می‌توانید با آب، مقداری نمک و یک قاشق چای‌خوری شیره افرا یک نوشیدنی انرژای خانگی مفید تهیه کنید. اما اگر رژیم غذایی روزانه شما نمک یا قند زیادی دارد، بهتر است که فقط در مواقع ضروری سراغ این نوشیدنی بروید.

یک راهکار ساده این است که رنگ ادرارتان را کنترل کنید: ادرار زرد روشن نشانه هیدراته‌بودن است، اما ادرار تیره به این معنی است که باید آب بیشتری بنوشید.

ساده‌ترین روش برای هیدراته‌ماندن این است که در طول روز و قبل از آن‌که احساس تشنگی کنید آب بنوشید.

کتاب‌خوان‌ترین ملل دنیا/ قرآن کریم در لیست پرخواننده‌ترین کتاب‌های جهان (+اینفوگرافی)

بیشتر بخوانید:

مانند ژاپنی ها، آب بنوشید

چرا در ماه‌های سرد سال باید بیشتر آب بنوشیم؟

رشد فوق العاده مغز در چه سنی صورت می گیرد؟

آب و مغز؛ رابطه‌ای از گذشته تا امروز

تماشاخانه

ایرج ناظریان؛ آقای صدا (فیلم)

خانجانی : با شما هستم آقای پزشکیان! گزارش محرمانه 1400 وزارت کشور را بخوانید (فیلم)

فیلم های دیگر