تونکات علی؛ گیاه معجزه گر یا مکمل پرخطر؟

عصر ایران - تونکات علی (با نام علمی Eurycoma longifolia) گیاهی گلدار بومی آسیای جنوب شرقی است که به عنوان یک داروی گیاهی سنتی برای اهداف مختلفی استفاده می شود. این گیاه به منظور تقویت عملکرد ورزشی و جنسی، کاهش استرس، پیشگیری از پوکی استخوان و کنترل قند خون مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال، شواهد علمی برای اثبات این ادعاها یکدست نیستند و مصرف بیش از حد این گیاه دارویی سنتی ممکن است باعث آسیب کبدی شود.

برای دسترسی به مقاله علمی مرتبط با هر بخش می توانید روی کلمه های آبی  رنگ این متن کلیک کنید.

بهبود عملکرد جنسی

مطالعات متعددی نشان داده اند که تونکات علی می تواند سطح تستوسترون را نه تنها در مردان مبتلا به تستوسترون پایین (هیپوگنادیسم) بلکه در افرادی که سطح آندروژن (هورمون مردانه) طبیعی دارند نیز افزایش دهد. از آنجایی که تستوسترون برای میل جنسی و توانایی دستیابی و حفظ نعوظ ضروری است، این اثر ممکن است به بهبود عملکرد جنسی و حتی احتمالا کاهش اختلال نعوظ کمک کند.

اگرچه هیچ یک از این نتایج به طور مداوم در تحقیقات اثبات نشده است، اما مطالعه ای در سال 2022 افزایش تعداد و کیفیت اسپرم را در مردانی که تونکات علی مصرف کرده بودند، گزارش کرد که نشان دهنده قدرت اثرات آندروژنیک آن است.

تقویت عملکرد ورزشی

برخی تحقیقات نشان داده اند که تونکات علی ممکن است به دلیل افزایش تولید تستوسترون، عملکرد ورزشی را بهبود بخشد. با این حال، نتایج یکدست نیست.

در مطالعه ای که در سال 2014 انجام شد، 25 مرد و زن مسن (57 تا 72 سال) که به مدت پنج هفته تونکات علی مصرف کردند، بهبود قدرت عضلانی را که با یک تست ساده قدرت دست اندازه گیری شد، مشاهده کردند.

تحقیقات جدیدتر شامل ورزشکاران جوان تر مرد و زن، چنین فوایدی را گزارش نکردند، که نشان می دهد اثرات آندروژنیک تونکات علی ممکن است در افراد مبتلا به هیپوگنادیسم قابل توجه مفیدتر باشد.

کاهش استرس و اضطراب

برخی شواهد نشان می دهند که تونکات علی ممکن است با کاهش سطح هورمون استرس کورتیزول، به کاهش اضطراب و استرس کمک کند. این به نوبه خود می تواند اثرات افزایش تستوسترون را که باعث تقویت احساس خوشی و تندرستی می شود، افزایش دهد.

در یک آزمایش کوچک انسانی که در سال 2013 انجام شد، بزرگسالان با استرس متوسط پس از چهار هفته، کاهش کورتیزول و افزایش سطح تستوسترون را تجربه کردند. آنها همچنین به صورت ذهنی، کمتر از افرادی که دارونما دریافت کرده بودند، احساس تنش، خشم و گیجی را گزارش کردند.

بهبود خواب

تونکات علی ممکن است با کمک به عادی سازی ریتم شبانه روزی (چرخه خواب و بیداری بدن که عملکرد طبیعی بدن را حفظ می کند)، خواب را بهبود بخشد و بی خوابی را تسکین دهد.

در بی خوابی، ترشح طبیعی کورتیزول مختل می شود و باعث می شود در هنگام خواب به اوج خود برسد (و منجر به اختلال خواب شود) و در طول گذار از خواب به بیداری (زمانی که قرار است به اوج خود برسد) کاهش یابد. با مصرف تونکات علی قبل از خواب، می توانید به طور نظری این عدم تعادل را اصلاح کنید.

این اثر با مطالعات حیوانی اثبات شده است که در آن تونکات علی به بازیابی چرخه خواب و بیداری و ترویج خواب در موش های مبتلا به بی خوابی القایی کمک کرد. تحقیقات بیشتری در انسان مورد نیاز است.

ترمیم استخوان های شکننده

پوکی استخوان وضعیتی است که در آن استخوان ها به دلیل از دست دادن تدریجی مواد معدنی استخوان، شکننده می شوند. تونکات علی ممکن است با افزایش تستوسترون که باعث تحریک افزودن مواد معدنی به استخوان می شود، به کند کردن پیشرفت این بیماری کمک کند.

در یک مطالعه حیوانی، اثرات آندروژنیک تونکات علی به افزایش استئوبلاست ها (سلول هایی که استخوان ها را تشکیل می دهند) و کاهش استئوکلاست ها (سلول هایی که استخوان ها را تجزیه می کنند) در موش های مبتلا به پوکی استخوان القایی کمک کرد.

تحقیقات بیشتری برای بررسی اینکه آیا همین اثرات در انسان نیز قابل دستیابی است، مورد نیاز است.

کنترل قند خون

برخی تحقیقات اولیه نشان می دهند که تونکات علی ممکن است به افراد در مدیریت قند خون (گلوکز) کمک کند و به نوبه خود، دیابت نوع 2 را کنترل یا از آن پیشگیری کند.

مطالعات حیوانی نشان می دهند که تحریک تولید تستوسترون توسط تونکات علی، تعداد سلول های بتا در لوزالمعده را که انسولین ترشح می کنند، افزایش می دهد. انسولین به نوبه خود، انتقال گلوکز به سلول ها برای سوخت را بهبود می بخشد، قند خون را کاهش می دهد و خطر مقاومت به انسولین را کاهش می دهد.

همانند سایر بیماری ها، اثر تونکات علی بر قند خون در انسان هنوز به طور دقیق مشخص نیست.

آیا مصرف آن برای من بی خطر است؟

تونکات علی برای قرن ها در آسیای جنوب شرقی برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها استفاده شده است، که معمولاً عوارض جانبی کمی داشته است. با این حال، تونکات علی خطرات احتمالی را در گروه های خاصی به همراه دارد که برخی از آنها ممکن است جدی باشند.

عوارض جانبی احتمالی تونکات علی عبارتند از:

ناراحتی معده

حالت تهوع

سردرد

اسهال

بثورات پوستی

نگرانی بزرگتر خطر آسیب کبدی است که می تواند در صورت استفاده بیش از حد یا طولانی مدت از تونکات علی رخ دهد. این خطر در افرادی که از قبل بیماری کبدی دارند، بیشتر است، زیرا برخی از مواد شیمیایی موجود در تونکات علی ممکن است هپاتوتوکسیک (سمیت کبد) باشند. به همین دلیل، اگر بیماری کبدی شناخته شده ای مانند سیروز دارید، نباید از تونکات علی استفاده کنید.

همچنین باید از مصرف تونکات علی در مردان مبتلا به سرطان پروستات خودداری شود، زیرا اکثر انواع آن به تستوسترون حساس هستند، به این معنی که تستوسترون می تواند رشد آنها را تحریک کند.

همین امر در مورد استفاده از تونکات علی در کودکان یا افراد باردار یا شیرده نیز صدق می کند. اثرات آندروژنیک این گیاه روی این افراد ناشناخته است و برای ایمنی باید از آن اجتناب شود.

چه مقدار باید مصرف کنم؟

هیچ دستورالعمل مشخصی برای استفاده مناسب از تونکات علی وجود ندارد. بر اساس تحقیقات بالینی، دوزهای روزانه بین 200 تا 500 میلی گرم در روز به مدت حداکثر هشت هفته با خیال راحت استفاده شده اند.

به عنوان یک قانون کلی، هرگز دوزهایی بالاتر از آنچه روی برچسب محصول ذکر شده است، مصرف نکنید. قبل از شروع درمان، با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که مکمل برای شما بی خطر است و با هیچ داروی دیگری که مصرف می کنید، تداخل ندارد.

جایگزین های تونکات علی

مکمل های غذایی دیگری نیز وجود دارند که معمولاً برای درمان تستوسترون پایین استفاده می شوند. این جایگزین ها عبارتند از:

شنبلیله: این درمان گیاهی که از گیاه گلدار شنبلیله (Trigonella foenum-graecum) به دست می آید، مدت هاست در طب سنتی برای افزایش تستوسترون، تحریک تولید شیر مادر و کنترل قند خون استفاده می شود.

آشواگاندا: این درمان گیاهی که از گیاه همیشه سبز آشواگاندا (Withania somnifera) به دست می آید، تصور می شود که باعث افزایش تستوسترون، تقویت باروری، کاهش استرس، بهبود قدرت و توده عضلانی و کاهش بی خوابی می شود.

دهیدرو اپی آندروسترون (دی اچ ئی ای): مکمل های دی اچ ئی ای نسخه های مصنوعی هورمون هایی هستند که به طور طبیعی توسط بدن تولید می شوند و ممکن است به افزایش تستوسترون، بهبود باروری، افزایش خلق و خو، تسکین خشکی واژن و کند کردن پیشرفت پوکی استخوان کمک کنند.

نکات کلیدی

تونکات علی یک داروی گیاهی است که تصور می شود تستوسترون را افزایش می دهد، عملکرد جنسی و ورزشی را تقویت می کند، خواب و خلق و خو را بهبود می بخشد و به درمان پوکی استخوان و دیابت کمک می کند.

شواهد حمایت کننده از این ادعاها ضعیف است و تونکات علی تنها پس از مشورت با پزشک باید استفاده شود. تونکات علی برای درمان هیچ بیماری تأیید نشده است.

تونکات علی نباید در کودکان، افراد باردار یا شیرده، یا افراد مبتلا به بیماری کبد یا سرطان پروستات استفاده شود.

امتحانات دانشجویان پیام نور مجدد لغو شد

بیشتر بخوانید:

سیاه توسه؛ از گوارش تا لاغری(عکس)

تماشاخانه

چگونه در برابر حمله هوایی آماده باشیم؟ این فیلم را ببینید و برای دیگران بفرستید (فیلم)

ای پک چیست و چگونه در قلب آمریکا فعالیت می کند؟ از فشار بر منتقدان تا مراقبت کامل از اسرائیل (فیلم)

فیلم های دیگر