از توالت تا تابوت؛ چگونه رفتن به دستشویی می‌تواند مرگبار باشد؟

الویس پریسلی، درحالی‌که فقط ۴۲ سال داشت، در ۱۶ اوت ۱۹۷۷ روی کف دستشویی عمارت گریسلند بی‌هوش پیدا شد. گرچه بسیاری از طرفداران او گمانه‌زنی‌هایی درباره مصرف بیش‌ازحد دارو مطرح کردند، روایت کالبدشکافی تصویری پیچیده‌تر از وضعیت پزشکی او ارائه می‌دهد (گفتنی است گزارش کامل این مورد تا سال ۲۰۲۷ منتشر نخواهد شد).

الویس پریسلی از یبوست مزمن رنج می‌برد و این وضعیت او احتمالا به‌دلیل رژیم غذایی پراز چربی و کم‌فیبر، مصرف طولانی‌مدت مواد افیونی و ابتلا به مگاکولون (بزرگ‌شدگی غیرطبیعی روده بزرگ) تشدید شده بود.

بنا به گزارش‌ها، صبح روز فوت، او به شدت زور می‌زد. مانور والسالوا احتمالا باعث بروز آریتمی کشنده‌ای در قلبی شد که سال‌ها مصرف داروهای تجویزی و وضعیت نامناسب جسمانی، به آن آسیب زیادی وارد کرده بود.

مرگی اشرافی‌تر در سال ۱۷۶۰ رخ داد. در آن زمان، جورج دوم پادشاه بریتانیا ناگهان پس از رفتن به توالت درگذشت. پزشک او، دکتر فرانک نیکولز، کالبدشکافی نادری بر پیکر پادشاه انجام داد و متوجه شد وی دچار پارگی آنوریسم آئورت قفسه سینه (اتساع غیرطبیعی شریان اصلی بدن) شده بود.

احتمالا حادثه وصف‌شده در لحظه‌ای رخ داد که جورج از توالت بلند شده بود و فشار خونش به‌طور ناگهانی تغییر کرد. امروزه تاریخ‌نگاران و پزشکان معتقدند فشار ناشی از اجابت مزاج یا تغییر ناگهانی وضعیت بدن ممکن است عامل محرک این حادثه بوده باشد. قلب پادشاه نیز به‌شدت بیمار بود و گرفتگی شدید دریچه آئورت، خطرات ناشی از حتی فشارهای جزئی در سیستم گردش خون را تشدید می‌کرد.

درحالی‌که امروز غش کردن در دستشویی خطراتی به همراه دارد، استفاده از توالت‌های قدیمی، برای کسانی که پیش از پیدایش سیستم‌های مدرن لوله‌کشی از توالت‌های عمومی و چاه‌های فاضلاب استفاده می‌کردند، پیامدهای مرگبارتری به همراه داشت.

در قرن‌های هجدهم و نوزدهم، خیلی از خانه‌ها از توالت‌های بیرونی استفاده می‌کردند که روی چاه‌های عمیقی ساخته شده بودند تا فضولات را جمع کنند. این توالت‌ها اغلب استحکام کافی نداشتند، تعمیر نمی‌شدند و به شکل خطرناکی ساخته شده بودند.

افتادن در چاه فاضلاب می‌توانست مرگبار باشد. افرادی که تعادل خود را از دست می‌دادند، به‌ویژه در تاریکی یا هنگام مستی، گاهی در فضولات غرق می‌شدند یا به‌خاطر گازهای سمی مانند متان و سولفید هیدروژن که هنگام تجزیه فضولات آزاد می‌شوند، دچار مسمومیت می‌شدند.

روزنامه‌ها و گزارش‌های پزشکی قانونی آن زمان الگوی غم‌انگیزی را نشان می‌دهند: افراد زیادی به‌ویژه کودکان و سالمندان، پس از سقوط در چاه‌های فاضلاب جان خود را از دست می‌دادند.

هنری میهیو در کتاب کارگران و فقیران لندن که در سال ۱۸۵۱ نوشت، به‌طور دقیق خطرات مرگباری را شرح می‌دهد که کارگران جمع‌آوری فضولات انسانی با آن روبه‌رو بودند. یکی از این خطرات خفگی به‌خاطر گازهای سمی بود که از چاه‌های فاضلاب متصاعد می‌شد.

حوادث ناگوار و دلخراشی که به آن‌ها اشاره کردیم، باعث شد در قرن نوزدهم اصلاحات گسترده‌ای در حوزه بهداشت عمومی شکل بگیرد و تلاش‌هایی برای بهبود زیرساخت‌های فاضلاب آغاز شود. این تغییرات زمینه‌ساز ایجاد شبکه‌های مدرن فاضلاب شدند که امروز به آن‌ها وابسته‌ایم.

اما خطرات مرتبط با توالت امروزه نیز همچنان پا برجاست. در برخی مناطق جهان، توالت‌های گودالی هنوز رایج هستند و سقوط یا غرق‌شدن‌های مرتبط با توالت، به‌ویژه جایی که توالت‌ها به‌درستی ساخته نشده‌اند یا مراقبت و تعمیرات لازم روی آن‌ها انجام نمی‌شود، این نوع حوادث هنوز اتفاق می‌افتد.

عادات مدرن خطرات جدیدی به همراه دارند. بردن گوشی هوشمند به دستشویی معمولا باعث می‌شود زمان بیشتری روی توالت بنشینید. این موضوع فشار روی شبکه وریدی اطراف راست‌روده را افزایش داده و خطر بروز بواسیر و شقاق مقعدی را بالا می‌برد.

اسکرول کردن گوشی در دستشویی با خطرات میکروبی نیز همراه است. مطالعات نشان داده‌اند گوشی‌هایی که در دستشویی استفاده می‌شوند، می‌توانند میکروب‌های مضر را از توالت به دست‌ها و در نهایت به دهان منتقل کنند.

طرز نشستن روی توالت نیز اهمیت دارد. توالت‌های نشسته که در کشورهای غربی رایج است، بدن را طوری قرار می‌دهد که راست‌روده در زاویه‌ای قرار می‌گیرد که دفع را سخت‌تر می‌کند و مجبور می‌شوید بیشتر زور بزنید. درمقابل، توالت‌های چمباتمه‌ای (مثل توالت‌های ایرانی) که در بعضی مناطق آسیا و آفریقا معمول است، این مشکل را ندارند. به همین دلیل، بعضی افراد زیرپایی یا سکویی مخصوص استفاده می‌کنند تا حالت بدنشان را بهتر کنند و فشار کمتری به بدنشان وارد شود.

توالت همیشه آن جای امن و بی‌خطری نیست که فکر می‌کنیم. در این فضا، مسائل مربوط به ساختار بدن، حریم خصوصی و خطرات احتمالی با هم تداخل دارند و معمولا تا زمانی که حادثه‌ای جدی پیش نیاید، متوجه این خطرات نمی‌شویم.

دفعه بعد که به دستشویی رفتید، از بردن گوشی خودداری کنید. درست و راحت بنشینید، زیاد زور نزنید و یادتان باشد حتی در همین اتاق کوچک، بدن شما ممکن است با شرایط خطرناکی روبه‌رو شود.