یوگیتا لیمایه - گزارشی از خط مقدم جنگ اوکراین از رودینسکه در منطقه دونتسک
بوی تند و زنندهای در شهر رودینسکه پیچیده است. تنها چند دقیقه پس از ورودمان به شهر، منبع این بو را پیدا میکنیم.
یک بمب هدایتشونده ۲۵۰ کیلویی ساختمان اصلی اداری شهر را در هم کوبیده و سه ساختمان بزرگ و مسکونی را نابود کرده است. ما یک روز پس از برخورد بمب به اینجا رسیدیم، اما هنوز از بخشهایی از آوار و خرابهها دود بلند میشود. در حاشیه شهر، صدای شلیک توپخانه و تیراندازی به گوش میرسد. سربازان اوکراینی تلاش میکنند پهپادها را سرنگون کنند.
به گزارش عصر ایران به نقل از BBC News ؛ رودینسکه در حدود ۱۵ کیلومتری شمال شهر پوکرووسک واقع شده که درگیر نبردهای سنگینی است. روسیه از پاییز سال گذشته برای تصرف این شهر از سمت جنوب تلاش میکرده، اما نیروهای اوکراینی تاکنون مانع پیشروی آنها شدهاند.
به همین دلیل روسیه تاکتیک خود را تغییر داده و به جای پیشروی مستقیم، تلاش میکند شهر را محاصره و مسیرهای تدارکاتی را قطع کند.
در دو هفته گذشته، همزمان با شکست تلاشهای دیپلماتیک برای برقراری آتشبس در اوکراین، روسیه فشار خود را افزایش داده و از ژانویه تاکنون بیشترین پیشرویها را داشته است.
ما در رودینسکه شواهدی از این پیشرویها پیدا میکنیم.
تنها چند دقیقه پس از ورودمان به شهر، صدای وزوز پهپاد روسی را بالای سرمان میشنویم. تیم ما به نزدیکترین پناهگاه ممکن پناه میبرد؛ زیر یک درخت.
خود را به درخت میچسبانیم تا پهپاد ما را نبیند. ناگهان صدای انفجار مهیبی میپیچد. پهپاد دومی به نزدیکی ما اصابت میکند. پهپاد اول همچنان بالای سرمان در حال پرواز است. چند دقیقه دیگر هم صدای وزوز ترسناک این سلاح مرگبار جدید را میشنویم.
وقتی صدا قطع میشود، با شتاب به ساختمانی متروکه در فاصله ۳۰ متری جایی که بودیم پناه میبریم.
از داخل پناهگاه جدید، دوباره صدای پهپاد را میشنویم. ممکن است پس از دیدن حرکت ما دوباره برگشته باشد.
اینکه رودینسکه به شدت هدف پهپادهای روسی قرار گرفته، نشان میدهد حملات از موقعیتهایی بسیار نزدیکتر از مواضع شناختهشده روسیه در جنوب پوکرووسک انجام میشوند. به احتمال زیاد این پهپادها از سرزمینهایی تازه تصرفشده در امتداد جاده اصلی که از شرق پوکروفسک به کوستیانتینیفکا میرسد، میآیند.
پس از نیم ساعت انتظار در پناهگاه، وقتی دیگر صدای پهپاد را نمیشنویم، به سرعت به سمت خودرومان که زیر پوشش درختان پارک شده بود میرویم و با شتاب از رودینسکه خارج میشویم. در کنار بزرگراه، دود و آتش را میبینیم که به احتمال زیاد از پهپادی سرنگونشده بلند میشود.
شهرهایی مثل رودینسکه اکنون به ویرانههایی تبدیل شدهاند که زیر بمباران هوایی روسیه در هم کوبیده شدهاند
ما به شهر بیلیتسکه، جایی دورتر از خط مقدم، میرویم. در آنجا ردیفی از خانهها را میبینیم که در حمله موشکی شب گذشته ویران شدهاند. یکی از آنها خانه سویتلانا بود.
سویتلانا ۶۱ ساله در حالی که چند وسیله را از زیر آوار خانهاش جمع میکند، میگوید: «وضعیت هر روز بدتر میشود. قبلا صدای انفجارها را میشنیدیم، اما دور بودند. حالا شهر ما هدف قرار گرفته و خودمان داریم این وضعیت را تجربه میکنیم»، او شانس آورد که هنگام حمله در خانه نبود.
او میگوید: «بروید به مرکز شهر، آنجا همه چیز ویران شده. نانوایی و باغ وحش را هم نابود کردهاند.»
در پناهگاهی امن، خارج از دسترس پهپادها، با سربازان واحد توپخانه تیپ پنجم تهاجمی دیدار میکنیم.
سرگئی میگوید: «میتوانی شدت حملات روسیه را حس کنی. راکتها، خمپارهها، پهپادها… همه چیز را به کار گرفتهاند تا مسیرهای تدارکاتی منتهی به شهر را قطع کنند.»
یگان او سه روز منتظر بود تا به موقعیتهای خود اعزام شود و منتظر ماند تا پوشش ابرها یا بادهای تند، آنها را در برابر پهپادها محافظت کند.
واحد سرگئی به دلیل تهدید پهپادها مجبور شد چند روز برای اعزام به خط مقدم صبر کند
در این جنگ همیشه در حال تغییر، سربازان باید به سرعت خود را با تهدیدهای جدید ناشی از فناوریهای متغیر وفق دهند. آخرین تهدید، مربوط به پهپادهای فیبر نوری است. قرقرهای شامل دهها کیلومتر کابل به پهپاد متصل میشود و سر دیگر کابل به دستگاه کنترلی وصل است که خلبان پهپاد در دست دارد.
سربازی با اسم رمز «مدراتور» که مهندس پهپاد تیپ ۶۸ شکاری است، میگوید: «تصویر و سیگنالهای کنترلی نه از طریق امواج رادیویی، بلکه از طریق کابل منتقل میشود. یعنی این پهپادها را نمیتوان با سامانههای الکترونیکی مختل کرد.»
وقتی پهپادها به طور گسترده در این جنگ به کار گرفته شدند، هر دو ارتش خودروهای خود را به سامانههای جنگ الکترونیک مجهز کردند که میتوانست پهپادها را از کار بیندازند. اما با ورود پهپادهای فیبر نوری، این شیوه محافظتی عملا از بین رفته است. در حال حاضر روسیه در بهکارگیری این فناوری دست بالا را دارد، اما اوکراین هم تلاش میکند تولید این پهپادها را افزایش دهد.
ونیا، خلبان پهپاد در تیپ ۶۸ شکاری، میگوید: «روسیه خیلی زودتر از ما شروع به استفاده از پهپادهای فیبر نوری کرد، وقتی ما هنوز در حال آزمایش آنها بودیم. این پهپادها میتوانند در جاهایی بهکار روند که پهپادهای معمولی نمیتوانند به خاطر ارتفاع پایین وارد شوند. حتی میتوانیم وارد خانهها شویم و در داخل آن به دنبال هدف بگردیم.»
سرگئی، از نیروهای توپخانه، میگوید: «شروع کردهایم به شوخی کردن درباره این که شاید باید با خودمان قیچی ببریم تا کابل آنها را قطع کنیم.»
پهپادهای فیبر نوری البته معایبی هم دارند؛ سرعت کمتری دارند و کابلشان ممکن است در شاخههای درختان گیر کند. اما در حال حاضر، استفاده گسترده روسیه از این پهپادها باعث شده رفتوآمد نیروها به موقعیتهایشان خطرناکتر از خود میدان نبرد باشد.
«مدراتور» روی پهپادهای فیبر نوری اوکراینی برای مقابله با نیروهای مهاجم کار میکند
اولس، گروهبان ارشد واحد شناسایی تیپ پنجم تهاجمی میگوید: «وقتی وارد موقعیت میشوی، نمیدانی دیده شدهای یا نه. اگر دیده شده باشی، شاید همان موقع در حال سپری کردن آخرین ساعتهای زندگیات باشی.»
این تهدید باعث شده سربازان زمانهای طولانیتری را در موقعیتهای خود بگذرانند.
اولس و همرزمانش از نیروهای پیادهنظام هستند و در سنگرهایی در خط مقدم دفاع اوکراین خدمت میکنند. این روزها به ندرت خبرنگاری میتواند با سربازان پیادهنظام صحبت کند، چون رفتن به این سنگرها بسیار خطرناک شده است. ما با اولس و ماکسیم در خانهای روستایی که به پایگاهی موقت تبدیل شده، دیدار میکنیم؛ جایی که سربازان برای استراحت به آنجا میروند.
ماکسیم میگوید: «بیشترین مدتی که در موقعیت بودم ۳۱ روز بود، اما میدانم کسانی هستند که ۹۰ یا حتی ۱۲۰ روز آنجا بودهاند. پیش از آنکه پهپادها وارد میدان شوند، چرخش نیروها هر ۳ یا ۷ روز انجام میشد.»
«جنگ یعنی خون، مرگ، گلولای خیس و سرمایی که از سر تا نوک پا میرود. این زندگی هر روز ماست. یک بار یادم هست که سه روز نخوابیدیم، هر دقیقه آماده بودیم. روسها پشتبهپشت حمله میکردند. حتی یک لحظه غفلت مساوی بود با مرگ.»
اولس میگوید تاکتیکهای پیادهنظام روسیه تغییر کرده است. «قبلا به صورت گروهی حمله میکردند. حالا گاهی فقط یک یا دو نفر را میفرستند. از موتورسیکلت و گاهی چهارچرخ استفاده میکنند. بعضی وقتها هم میتوانند نفوذ کنند.»
این یعنی خطوط مقدم در برخی مناطق دیگر شبیه خطوط کلاسیک جنگی نیست، یعنی این طور نیست که اوکراینیها در یک سمت و روسها در سمت دیگر باشند، بلکه بیشتر شبیه مهرههای شطرنج در حین بازی هستند که در هم تنیدهاند.
این شرایط باعث شده پیشروی هر دو طرف سختتر شود.
با وجود پیشرویهای اخیر روسیه، تصرف کامل منطقه دونتسک - جایی که پوکرووسک در آن واقع شده - برای آنها سریع یا آسان نخواهد بود.
اوکراین به سختی مقاومت میکند اما برای ادامه جنگ به تامین مستمر سلاح و مهمات نیاز دارد.
با ورود جنگ به چهارمین تابستان خود، مشکلات نیروی انسانی اوکراین در برابر ارتشی بسیار بزرگتر روسیه نیز آشکار است. بیشتر سربازانی که ما دیدیم، بعد از شروع جنگ به ارتش پیوستهاند. آنها فقط چند ماه آموزش دیدهاند، اما مجبور شدهاند در بحبوحه جنگ خیلی چیزها را در میدان نبرد یاد بگیرند.
ماکسیم پیش از جنگ برای یک شرکت تولید نوشیدنی کار میکرد. از او پرسیدم خانوادهاش چطور با شغلش کنار میآیند.
«سخت است، واقعا سخت است. خانوادهام خیلی مرا حمایت میکنند. اما یک پسر دوساله دارم و خیلی کم میتوانم او را ببینم. با او تماس تصویری میگیرم، تا حدی خوب است، به همان اندازهای که در این شرایط ممکن است.» او اینها را با صدایی آرام و بغضآلود میگوید.
ماکسیم سربازی است که برای کشورش میجنگد، اما در عین حال پدری است که دلش برای پسر دوسالهاش تنگ شده است.