دل‌نگرانی برای طاق بستان/ احداث تله کابین یا ثبت جهانی؟

طبق گفته شهردار کرمانشاه، «کارشناسان میراث فرهنگی متشکل از ۳ هیأت کارشناسی، مطالعات همه‌جانبه‌ای را در خصوص تداخل پروژه تله‌کابین با منظر محوطه تاریخی طاق بستان انجام دادند. هم‌اکنون نیز از شهرداری کرمانشاه، نقشه‌های پروفایل طولی و عرضی پایه‌ها را خواسته‌اند.

 

به گزارش ایران، اختلافات درباره پروژه تله‌کابین کرمانشاه حالا ۲۰ ساله شده است. هر چند شهردار کرمانشاه از مرجعیت وزارت میراث فرهنگی در تأیید پروژه تله کابین سخن گفته واستاندار کرمانشاه خبر از رفع ۹۰ درصدی اختلافات بین شهرداری و میراث فرهنگی داده، اما همچنان نقد و نظر‌ها از سوی فعالان مردمی حوزه میراث فرهنگی ادامه دارد.

 

پروژه‌ای که به‌خاطر واقع شدن آن در حریم منظری طاق بستان و احتمال تأثیرگذاری آن بر ثبت جهانی این بنای ارزشمند دوران ساسانی، همچنان بلاتکلیف مانده است. چندی پیش «منوچهر حبیبی» استاندار کرمانشاه از حل و فصل ۹۰ درصد اختلافات میان میراث فرهنگی و شهرداری در پروژه تله‌کابین خبر داد و تأکید کرد که این مطالبه مردمی و نیاز گردشگری باید در سریع‌ترین زمان ممکن به نتیجه برسد.

 

حالا شهردار کرمانشاه، خیال فعالان حوزه میراث فرهنگی را راحت کرده است: «تنها در صورتی به احداث این پروژه گردشگری در کرمانشاه رضایت خواهیم داد که نسبت به عدم تداخل این طرح با ثبت جهانی این محوطه باستانی اطمینان حاصل کنیم. در همین راستا نیز قرار است تا پایان اردیبهشت‌ماه مستندات و توضیحات بیشتری را به وزارت میراث فرهنگی ارسال کرده و در صورت تأیید کارشناسان، پروژه احداث تله‌کابین طاق بستان را اجرایی کنیم.»

 

«نادر نوروزی» می‌گوید: پروژه احداث تله‌کابین کرمانشاه از سال ۱۳۸۲ و پس از موافقت اولیه اداره‌کل میراث فرهنگی در دستورکار قرار گرفت. بعد‌ها بخش‌های دیگر وزارت میراث فرهنگی از جمله پژوهشگاه و پایگاه‌های جهانی نیز به موضوع ورود کرده و مطالعات خود را آغاز کردند. در نهایت نیز با احداث پروژه تله‌کابین طاق بستان موافقت کردند. آن زمان، پس از مکاتبات گسترده و جلسه با وزیر میراث فرهنگی، معاون وزیر میراث فرهنگی به عنوان متولی و تصمیم‌گیرنده این طرح برگزیده و در صورت‌جلسه‌ای با احداث پایه‌های تله‌کابین در مسیر‌های تعیین‌شده موافقت شد.

 

شهردار کرمانشاه به طرح چالشی جدید در مسیر احداث تله‌کابین اشاره کرده و می‌گوید: «میراث فرهنگی محدوده ۳۰ هکتاری (معروف به دشت کاهو) در ایستگاه بالایی تله‌کابین را متعلق به دوران پارینه سنگی تشخیص داده و همین امر احداث پروژه تله‌کابین در محوطه مذکور را با تداخل مواجه کرده است؛ بنابراین ما طرح را از ۳۰ به ۴ هکتار تغییر دادیم تا پروژه تله‌کابین با محوطه پارینه سنگی تداخل پیدا نکند. همزمان پروژه تله‌کابین را از منظر طاق بستان و ثبت جهانی مورد مطالعه قرار دادیم؛ سه گروه کارشناسی و فنی مطالعات خود را آغاز کردند و مسیر و پایه‌ها را به صورت فنی و همه‌جانبه مورد بررسی قرار دادند. این در حالی است که پایه‌های تله‌کابین حدود ۳.۵ کیلومتر با طاق بستان فاصله دارد و از لحاظ منظر و ارتعاش و ... مشکلی در ثبت جهانی این محوطه باستانی ایجاد نمی‌کند.»

 

طبق گفته شهردار کرمانشاه، «کارشناسان میراث فرهنگی متشکل از ۳ هیأت کارشناسی، مطالعات همه‌جانبه‌ای را در خصوص تداخل پروژه تله‌کابین با منظر محوطه تاریخی طاق بستان انجام دادند. هم‌اکنون نیز از شهرداری کرمانشاه، نقشه‌های پروفایل طولی و عرضی پایه‌ها را خواسته‌اند. پس از انجام این کار، نقشه‌ها در اختیار هیأت کارشناسی میراث فرهنگی قرار گرفته و پس از بررسی‌های فنی، نتیجه نهایی اعلام خواهد شد. البته با صحبت‌های انجام شده و مطالعات هیأت کارشناسی، ظاهراً احداث تله‌کابین هیچ گونه تأثیری بر ثبت جهانی طاق بستان نخواهد داشت. با این حال، اثر تاریخی طاق بستان اهمیت ویژه داشته و ما هرگز اجازه نخواهیم داد تا ثبت جهانی این محوطه با احداث تله‌کابین با مشکل مواجه شود.»

 

«نادر نوروزی» ادامه می‌دهد: «ثبت جهانی طاق بستان نقش مؤثری در توسعه گردشگری استان کرمانشاه دارد و برای همه ما دارای ارزش و جایگاهی ویژه است؛ بنابراین همه بر این اعتقادیم که احداث تله‌کابین نباید هیچ خدشه‌ای بر ثبت جهانی طاق بستان وارد کند؛ در همین راستا نیز تنها در صورتی به احداث این پروژه گردشگری در کرمانشاه رضایت خواهیم داد که نسبت به عدم تداخل این طرح با ثبت جهانی این محوطه تاریخی اطمینان حاصل کنیم.»

 

شهردار کرمانشاه تصریح می‌کند: «در حال حاضر، ۹ پایه از ۱۲ پایه تله‌کابین نصب شده و پس از نصب ۳ پایه دیگر، طرح موردنظر به بهره‌برداری خواهد رسید. احداث تله‌کابین کرمانشاه نقش مؤثری بر توسعه گردشگری استان دارد و زمینه حضور و بازدید گردشگران داخلی و خارجی و تماشای نقاط تاریخی استان از ایستگاه نهایی طرح را فراهم خواهد کرد. با این حال بار دیگر تأکید می‌کنم که ما در نهایت تصمیم میراث فرهنگی را اجرا خواهیم کرد.»

 

شهردار کرمانشاه احداث تله‌کابین کرمانشاه با ۱۵۰۰ متر ارتفاع در غرب کشور را بی‌نظیر توصیف کرده و می‌گوید: «ما این پروژه را از نظر گردشگری مورد بررسی قرار داده و با کمک متخصصین، مشاورین و مقایسه فنی آن با احداث طرح‌های مشابه در کور‌های دیگر، به این نتیجه رسیده‌ایم که این پروژه در جذب گردشگر و توسعه بازار مارکتینگ در آینده‌ای نزدیک مؤثر عمل خواهد کرد.»

 

نوروزی در پاسخ به چرایی تشکیل کارزار‌های مخالف با احداث تله‌کابین در محوطه طاق بستان می‌گوید: «ما همه ضوابط ارائه شده از سوی میراث فرهنگی را تاکنون رعایت کرده‌ایم؛ از طرفی با حساسیت‌های برخی از دوستان نسبت به تأثیرات منفی این طرح بر ثبت جهانی طاق بستان هم‌نظر هستیم؛ بنابراین از دوستانی که در این خصوص حساسیت دارند و نظراتی را ارئه داده‌اند، درخواست می‌کنیم ابتدا اطلاعات فنی خود را تکمیل و پس از کسب اطمینان از اثرات منفی طرح بر ثبت جهانی، اظهارنظر کنند. وزارت میراث فرهنگی نسبت به این موضوع بالاترین حساسیت را دارد و اجرا یا عدم اجرای آن را با جدیت بیشتری دنبال می‌کند؛ از طرفی شهرداری کرمانشاه نیز به همین اندازه نسبت به موضوع حساسیت دارد و ثبت جهانی طاق بستان را موضوعی تکرارناپذیر می‌پندارد. با این حال به‌کرات مشاهده کرده‌ایم که برخی دوستان، بدون اطلاعات فنی و درنظر گرفتن اظهارنظر کارشناسی اساتید دانشگاه‌ها و... در فضای مجازی اظهار نظر می‌کنند. این در حالی است که با تکمیل اطلاعات، یقیناً دغدغه این دوستان نیز رفع خواهد شد.»

 

شهردار کرمانشاه ادامه می‌دهد: «ما تا پایان اردیبهشت‌ماه همه اطلاعات فنی اعم از پروفایل طولی و عرضی، وضعیت کنونی پروژه و... را به وزارت میراث فرهنگی ارائه خواهیم داد تا در جلسات خود آنها را مورد نقد و بررسی قرار دهند. بنده، استاندار محترم و مجموعه مسئولان مرتبط در استان درتلاشند تا در صورت رعایت همه ضوابط و موافقت میراث فرهنگی، به توسعه گردشگری در شهر کرمانشاه کمک کنیم. اگر هم ضوابط اجازه نداد، پروژه تله‌کابین طاق بستان را متوقف خواهیم کرد.» این مقام مسئول خاطرنشان می‌کند: «بخشی از مخالفت‌ها با احداث تله‌کابین کرمانشاه از اختلافات داخلی درون‌شهری و بخشی دیگر از اختلافات با مجموعه شهرداری نشأت می‌گیرد. 

 

با این حال، مجموعه شهرداری کرمانشاه هیچ گاه بدون نظر نهایی وزارت میراث فرهنگی در این خصوص اقدامی انجام نخواهد داد؛ حتی در صورت مخالفت وزارت میراث فرهنگی با احداث تله‌کابین، این پروژه را متوقف خواهیم کرد. چرا که اولویت نهایی ما ثبت جهانی طاق بستان است و اتفاقاً مجموعه شهرداری جزو مدافعین اصلی آن محسوب می‌شود.

 

با این حال، در صورت موافقت با تکمیل پروژه احداث تله‌کابین، دیگران نباید اظهارنظر انتقادی کنند؛ افرادی نیز که بدون اطلاعات کافی اظهارنظر کرده و مخالفت خود را در پیشبرد طرح اعلام کرده‌اند، بدانند که شهرداری کرمانشاه در نبود موافقت نهایی وزارت میراث فرهنگی، این طرح را متوقف خواهد کرد.»