تهران امروز: براساس اعلام کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، حامد کرزای برای پنج سال دیگر زمام امور را در افغانستان در دست خواهد داشت. پس از کنارهگیری عبدالله عبدالله از انتخابات دور دوم به دلیل عدم پذیرش شرایط تیم وی،درست یک روز بعد کمیسیون نظر خود را مبنی بر عدم برگزاری دور دوم انتخابات و پیروزی کرزای در انتخابات 29 مرداد سال جاری اعلام كرد.
پيروزي مجدد كرزاي در انتخابات هر چند با چالشها و موانع بسياري روبهرو شداما چالش اصلي پاسخگويي به مطالبات موتلفان سياسي كرزاي پس از انتخابات و تنظيم روابط خارجي افغانستان با كشورهاي همسايه و منطقهاي است. روابط حسنه با ايران به عنوان يك كشور قدرتمند منطقهاي براي افغانستان بسيار مهم و اساسي است.ايران در طول مبارزات انتخاباتي با حساسيت انتخابات افغانستان را دنبال ميكرد. پيام تبريك آقاي احمدينژاد به آقاي كرزاي نخستين پيام تبريك از جانب روساي جمهور كشورهاي خارجي بود،اين موضوع را ميتوان به روابط نزديك كرزاي و احمدينژاد نسبت داد.
شرايط پس از انتخابات
اعلام نتايج نهايي انتخابات افغانستان حدود دو ماه و نيم طول كشيد.كشيده شدن انتخابات به دور دوم، امكان طولاني شدن اين پروسه را ميداد اما انصراف دكتر عبدالله از ادامه مبارزات انتخاباتي و عدم برگزاري دور دوم انتخابات باعث شد تا موفقيت كرزاي در انتخابات 29 مرداد تضمين شود. اعلام حمايت جامعه جهاني بهخصوص كشورهاي بزرگ جهان و سازمان ملل متحد از تصميم كميسيون مستقل انتخابات در اعلام پيروزي حامد كرزاي ميتواند آسودگي ذهني كرزاي را براي تضمين ادامه حمايتهاي بينالمللي فراهم كند اما عدم پذيرش تصميم كميسيون مستقل انتخابات از جانب مهمترين رقيب كرزاي،دكتر عبدالله باعث شده است تا چالشهاي انتخاباتي در كشور هنوز ادامه داشته باشد. اين مساله ممكن است موانع گستردهاي را براي كرزاي در ادامه كار فراهم كند.
اين موانع عبارتند از: گسترش نارضايتي و عدم همراهي ساير نهادهاي دولتي مانند مجلس نمايندگان افغانستان از حامد كرزاي. مجلس ميتواند با عدم راي اعتماد به كابينه پيشنهادي كرزاي مشكلات گستردهاي را براي شروع به كار دولت فراهم كند.
حجم گسترده مطالبات حاميان سياسي كرزاي بهخصوص اقوام هزاره و ازبك ميتواند موجبات استفاده اپوزيسيون در تحت فشار قرار دادن كرزاي را فراهم كند. عدم اقناع و همراهي اپوزيسيون با كرزاي مشكل عدم مشروعيت و تبعيت در برخي ایالتهاي شمالي كه پايگاه سنتي دكتر عبدالله محسوب ميشود را فراهم خواهد كرد.
وراي موانع و مشكلات مذكور مشي مستقل سياسي كرزاي در طول چند سال گذشته و انتقاد از نيروهاي ناتو ائتلاف در عمليات نظامي در افغانستان باعث بدبيني ايالات متحده و برخي از موتلفان اروپايي با كرزاي شد بهخصوص نزديكي كرزاي با ايران به عنوان يكي از كشورهاي مخالف حضور ايالات متحده در منطقه و درخواستهاي نظامي افغانستان از روسيه باعث شد تا غرب در انتخابات امسال حمايت چنداني از حامد كرزاي نكند. به همين دلیل كرزاي پذيرش دور دوم انتخابات افغانستان را به دليل فشار كشورهاي خارجي و مصالح سياسي افغانستان ميداند نه به دلیل تقلب انجام يافته در انتخابات. اما به دليل انصراف دكتر عبدالله و عدم اطمينان از پيروزي وي غرب ترجيح داد براي يك دوره پنج ساله ديگر كرزای را به عنوان رئيسجمهور افغانستان بپذيرد، البته با ارائه تضمينهاي لازم از جانب كرزاي براي ايالات متحده و غرب.
با اين شرايط دوره جديد رياست جمهوري سرشار از تنشهاي سياسي براي دولت وي خواهد بود. تنظيم روابط خارجي افغانستان با كشورهاي همسايه و منطقه با توجه به ويژگي خاص محيط منطقهاي در خاورميانه، آسياي مركزي، جنوب آسيا و شبه قاره كاري بسيار مشكل است كه به نظر ميرسد افغانستان در پاسخگويي به اين مسائل ناتوان باشد.
ايران و افغانستان، گامي به سوي همگرايي
شكي نيست كه كرزاي خواهان نزديكي بيشتر با دولت ايران است. ايران به لحاظ سابقه مثبت خود در تحولات افغانستان به نسبت پاكستان، علاقهمندي بيشتري براي دولت افغانستان جهت همكاريهاي بيشتر بهوجود آورده است. تلاش دولت كرزاي در پايان دوره نخست رياستجمهوري خود براي گسترش روابط سياسي خود مبتني بر اين اصل بود كه افغانستان دريافته همگرايي با ايران در دراز مدت ميتواند منافع كلان اين كشور را تضمين كند. اين استراتژي باعث بروز مشكلاتي براي كرزاي در روابط خود با ايالات متحده و غرب شد. فشارهاي ناشي از غرب در انتخابات به كرزاي در واقع هشداري بود تا دولت افغانستان در روابط خود با كشورهاي همسايه و منطقهاي بايد ملاحظات و منافع منطقهاي اين قدرتها را در نظر بگيرد اما واقعيت اين است كه حفظ روابط افغانستان با ايران از ضروريات انكارناپذير براي منافع افغانستان است. اين علاقهمندي در دوره جديد حكومت كرزاي نيز وجود دارد و غرب نيز دريافته كه بايد به اين خواست افغانستان احترام بگذارد.
با اين وجود براي ايران نيز كه خواهان صلح و ثبات در افغانستان است وجود گروههاي سياسي اپوزيسيون كه در مورد پذيرش انتخابات سال جاري ترديد دارند، ميتواند ابزاري براي تاثيرگذاري مثبت در تحولات افغانستان باشد، بهخصوص اينكه روابط اپوزيسيون اصلي دولت افغانستان با ايران بسيار مناسب و گسترده است.بنابراين ايران ميتواند با ميانجيگري زمينه مشاركت طرفداران دكتر عبدالله در دولت آتي كرزاي را فراهم كرده و از واگرايي سياسي در درون جامعه افغانستان جلوگيري كند. وضعيت پريشان طرفداران عبدالله كه از اعلام غير منتظره نتايج انتخابات به نفع كرزاي غافلگير شدهاند در دراز مدت تاثيرات منفي بروضعيت بيثبات افغانستان خواهد گذاشت.
روابط حسنه و گسترده دو كشور در دوره كنوني در صورت همكاريهاي بيشتر سياسي ميتواند تبديل به روابطي استراتژيك بين دو كشور شود. از سوي ديگر افغانستان به عنوان كشوري كه لاجرم روابط خود را با غرب بايد مورد توجه قرار دهد، ميتواند ابزاري مناسب در سياست منطقهاي ايران براي تاثيرگذاري بر منافع كلان غرب در منطقه باشد. اما بايد در نظر داشت كه ميزان همگرايي بيشتر افغانستان و ايران در تمام عرصهها نه تنها منافع ايران و افغانستان بلكه منافع غرب را در منطقه در حوزههاي امنيتي و اقتصادي افزايش خواهد داد. بنابراين افغانستان بايد تلاش بيشتري در مورد گسترش روابط خود با حوزه غربي خود به خرج دهد اما نبايد از نقش ايران در استقبال و آمادهسازي بسترهاي پذيرش افغانستان به عنوان يك دوست قابل اعتماد و صميمي غافل شويم. برجسته كردن منافع كلان منطقهاي براي دو كشور و اطمينان از به خطر نيفتادن منافع منطقهاي قدرتهاي ذینفع ميتواند در آينده باعث شكلگيري بسترهاي سازمانهاي قدرتمند منطقهاي شود.