گاهی بنا به دلايلی خاص شرکت نیاز به افزایش میزان سرمایه اولیه شرکت دارد. افزایش سرمایه یکی از رایجترین راههای تامین مالی شرکتها است. در ایران افزایش سرمایه معمولا چهار نوع دارد. در افزایش سرمایههایی که از محل سود انباشته یا از محل تجدید ارزیابی داراییها انجام میشوند، به سهامداران سهامی تحت عنوان سهام جایزه تعلق میگیرد. البته گاهی در افزایش سرمایههایی که از محل صرف سهام صورت میگیرد نیز ممکن است سهام جایزه به سهامداران تعلق بگيرد اما سهام جايزه چیست؟
سهام جایزه با سیاستهای تقسیم سودی بین سهامداران توزیع میشود. سهامداری که سهام جايزه به او تعلق گرفته است، نباید در قبال آن پولی پرداخت کند. بنابراین سهام جایزه سهامی است که شرکت پس از برگزاری مجمع عمومی فوقالعاده مبنی بر تصویب افزایش سرمایه، به سهامداران فعلی خود تخصیص میدهد. از این رو به این سهام، سهام جایزه گفته میشود.
قیمت سهم پس از افزایش سرمایه چگونه تعیین میشود؟
برخلاف اسم این فرآیند، طی آن شما سودی کسب نمیکنید و تنها ارزش داراییهای شما محفوظ میماند. در این فرآیند پولی جدید وارد شرکت نمیشود. تنها تعدادی از حسابهای سرمایهای شرکت تغییر میکنند.
هر ساله شرکتها مقداری از درآمد خود را به صورت سود انباشته در حسابها ذخیره میکنند. زمانی که ذخایر مالی شرکت زیاد شود، شرکت برای اصلاح ساختار مالی اقدام به افزایش سرمایه میکند و مقداری پول از حساب سود انباشته را به حساب سرمایه منتقل میکند.
با افزایش سرمایهها، پس از افزايش تعداد سهام شرکت، قیمت هر سهم کاهش پیدا میکند. برای مثال فرض کنید که شما 400 سهم 4000 تومانی داشتهاید. بعد از افزایش سرمایه 100 درصدی، شما 800 سهم با قیمت 2000 تومان خواهید داشت. درست است که تعداد سهام شما دو برابر شده است اما با محاسبهای ساده متوجه میشویم که طی این فرآیند دارایی شما ثابت مانده است.
بنابراین پس از افزایش سرمایه، قیمت هر سهم متناسب با تعداد سهام جایزه تعدیل میشود. این تعدیل قیمت به منظور ثابت ماندن ارزش دارایی سهامداران انجام میگیرد.
چطور از افزایش سرمایهها آگاه شویم؟
تمام اطلاعات مربوط به افزایش سرمایهها را میتوانید در سایت کدال مشاهده کنید. بنابراین برای اطلاع از میزان افزایش سرمایه، تاریخ افزایش سرمایه و... نمادهای پرتفوی خود، میتوانید به وبسایتcodal.ir مراجعه و اطلاعیههای مرتبط با افزایش سرمایه نماد را جستوجو کنید.
سهام جايزه به چه کسی تعلق میگیرد؟
سهم جایزه مختص آن دسته از سهامداران شرکت است که در تاریخ برگزاری مجمع فوقالعاده مبنی بر تصویب افزایش سرمایه، سهامدار آن شرکت باشند. پس برای دریافت سهام جایزه خود از شرکت نیاز به انجام مراحلی خاص، مراجعه به شرکت یا پرداخت هزینهای نیست. کافی است تا قبل از برگزاری مجمع، سهام شرکت را در پرتفوی خود داشته باشید و آن را تا بعد از تشکیل مجمع نگهداری کنید.
مراحل افزایش سرمایه
فرآیند افزایش سرمایه دارای مراحلی است که در ادامه آنها را بررسی میکنیم:
_ ابتدا هیات مدیره پیشنهاد افزایش سرمایه را به مجمع عمومی فوقالعاده ارسال میکند. با اینکه افزایش سرمایه در این مرحله هنوز قطعی نشده است، آگهی مربوطه روی سایت کدال قرار میگیرد.
_ در مرحله بعد حسابرس و بازرس قانونی در رابطه با افزایش سرمایه اظهار نظر میکنند.
_ اگر مشکلی در مرحله قبل نباشد، سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز افزایش سرمایه را صادر میکند. توجه داشته باشید که افزایش سرمایه در این مرحله نیز قطعی نیست.
_ آگهی دعوت به مجمع صادر میشود و سهامداران شرکت با حضور در مجمع میتوانند در رابطه با افزایش سرمایه نظر خود را اعلام کنند. در این مرحله پس از تصویب افزایش سرمایه، آگهی ثبت افزایش سرمایه روی سایت کدال قرار داده میشود.
_ معمولا بعد از اتمام این مرحله سهم جایزه به پرتفوی سرمایهگذاری شما اضافه میشود. با این حال نمیتوانید برای فروش این سهام اقدام کنید.
_ در مرحله آخر، پس از تصمیمات مجمع عمومی فوقالعاده و صدور آگهی ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکتها و در نهایت انتشار اطلاعیه توزیع اوراق، سهام جايزه قابلیت معامله پیدا میکند.
سهام جایزه چه زمان به پرتفو اضافه میشود؟
پس تاریخ مجمع عمومی فوقالعاده و تصویب افزایش سرمایه، نیاز نیست تا فعال شدن قابلیت معامله سهام جايزه، اصل سهام خود را نگهداری کنید. اگر بعد از مجمع تمام سهم خود را بفروشید، باز هم به شما سهامجایزه تعلق میگیرد. اما سهام جايزه را چه زمان میتوانیم معامله کنیم؟
برای پاسخ دادن به این سوال باید به ميزان افزایش سرمایه توجه کنیم. با توجه به میزان افزایش سرمایه، یکی از دو حالت زیر به وجود میآید:
چنانچه میزان افزایش سرمایه شرکت از 200 درصد کمتر باشد، حداکثر تا 2 روز کاری بعد از تصمیمات مجمع، سهم برای معامله بازگشایی میشود. حین بازگشایی سهام، سهام جایزه در پرتفوی شما قرار نمیگیرد و در نتیجه قابلیت خرید و فروش ندارد.
پس از تکمیل فرآیندهای مربوط به ثبت افزایش سرمایه نزد سازمان ثبت شرکتها، سهام جايزه به پرتفوی شما اضافه خواهد شد. این فرآیند، زمانبر است. تا قبل از تکمیل فرآیند و اضافه شدن سهام جایزه به پرتفوی سرمایهگذاری تنها قادر به فروش تعداد اولیه سهام خود هستید.
اگر میزان افزایش سرمایه بیشتر از 200 درصد باشد، تا زمان تکمیل افزایش سرمایه و اضافه شدن سهام جایزه به پرتفوی سهامداران، بازگشایی نماد انجام نمیشود. مشابه حالت قبل، این فرآیند نیز زمانبر است.
بهتر است در صورتی که بعد از مجمع قصد فروش سهام خود را دارید، حداقل یک عدد از سهام خود را در پرتفوی نگه دارید. با این کار زمان اعمال افزایش سرمایه سهام جایزه به صورت خودکار به دارایی شما افزوده میشود.
سخن آخر
در فرآیند تخصیص سهام جايزه میزان دارایی شما تغییر نمیکند. با وجود این، افزایش سرمایهها معمولا خبر از برنامههای توسعهای شرکت میدهند. سهامدارانی که دیدگاه بلندمدت برای سرمایهگذاری دارند با سهام خود به مجامع میروند. البته شرکتهایی که در زمان افزایش سرمایه اخبار مثبتی در رابطه با درآمد و سود سهم آنها منتشر میشود، معمولا با استقبال بیشتر سرمایهگذاران مواجه میشوند.