در حالي كه اين روزها همهگيري بيماري آنفلوآنزاي A، موسوم به خوكي، نگرانيهاي گستردهاي را در سطح بينالمللي موجب شده و بنا بر اظهارات سازمان بهداشت جهاني، شيوع اين بيماري با سرعت بيسابقهاي در جهان حال حركت است و نيز با وجود آن كه از لحظه ورود آنفلوآنزا A به ايران اين بيماري تقريبا مهمترين تيترهاي اصلي مطبوعات و خبرگزاريهاي داخلي را به خود اختصاص داده اما مشاهده ميشود برخي افراد جامعه هنوز اين بيماري را جدي نگرفتهاند و اين افراد شايد به زحمت تنها نامي از آن شنيده باشند.
به گزارش ايسنا، وزارت بهداشت ايران نخستين مورد آنفلوآنزاي A را در اولين روز ماه گذشته گزارش داد و به فاصله 43 روز از تاييد اولين مورد اين بيماري در كشور، رييس مركز مديريت بيماريهاي واگيردار وزارت بهداشت، امروز شمار مبتلايان آن را 105 تن اعلام كرد. اين در حالي است كه به گفته وزير بهداشت آمارهاي اعلام شده صرفا شامل بيماران شناسايي شده است نه افراد آلوده به ويروس بدون علامت.
به هر حال اكنون 170 كشور دنيا و 5 قاره جهان با اين بيماري درگيرند و شيوع گسترده اين بيماري تاكنون بيش از 800 قرباني در دنيا گرفته است. سازمان بهداشت جهاني نيز با اين استدلال كه ديگر آمارها كمكي به سياستگذاري نميكنند، از اعلام مكرر شمار مبتلايان خودداري ميكند. اما به گفته مسوولان، ايران هنوز در ابتداي راه است و براي پيگيري دقيق بيماري، نيازمند سرشماري بيماران است.
علايم و نحوه برخورد با آنفلوآنزاي A
بنا به گفته كارشناسان، آنفلوآنزاي A مسريترين بيماري قرن اخير است. دكتر مسعود مرداني، متخصص عفوني و عضو كميته كشوري آنفلوآنزا بدن درد، تب و لرز، عطسه، آبريزش بيني، گلودرد و در 35 تا40 درصد موارد تهوع و استفراغ را از جمله مولفههاي اصلي اين بيماري ميداند.
وي معتقد است كه اطرافيان بيمار مبتلا، بايد فاصلهاي بيش از يك متر را رعايت كنند و عموم افراد جامعه شستشوي مكرر دست را در دستور كار خود قرار دهند، چرا كه اين شستشوي دستها، قطع زنجيره بيماري را به دنبال دارد. همچنين ثابت شده كه پرهيز از روبوسي و دست دادن نقش بسيار زيادي از جلوگيري از ابتلا به اين بيماري دارند.
به گفته دكتر مرداني، آنفلوانزا نوع A برخلاف آنفلوانزاي فصلي اغلب جوانان را درگير ميكند. اما با اين حال سالمندان، كودكان، مبتلايان به بيماريهاي قلبي، ريوي، ديابت، پيونديها و مبتلايان به نقص سيستم ايمني در خطر ابتلا به انواع شديد اين بيماري قرار دارند.
سياستهاي وزارت بهداشت در مقابله با آنفلوانزاي A
در اين ميان «محدوديت هرچه بيشتر حج عمره» از جمله راهكارهاي كارشناسان و صاحب نظران به منظور پيشگيري از ازدياد شمار مبتلايان در كشور بوده كه طبعا واكنشهايي را نيز به دنبال داشته است. در اين باره عليرضا مرندي، عضو كميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز به اظهار نظر پرداخته و گفته كه با اين روند اعزام به حج، احتمالا كشور دچار همهگيري گسترده ميشود و جان عده زيادي به خطر ميافتد و خسارات مالي فراواني متوجه كشور ميشود.
برخي نظرها علت محدود يا حتي لغو نكردن حج عمره را ضررهاي اقتصادي سازمان حج و زيارت ميدانند. برخي اظهارات از سازمان حج و زيارت هم در اين رابطه شنيدني است؛ از جمله آنكه گفته ميشود 90 درصد موارد آنفلوآنزاي A خطر جدي نداشته و نيازي به بستري ندارند و از طرف ديگر عمره امسال روزهاي پاياني خود را ميگذراند پس نيازي به لغو حج عمره نيست! در اينجا بايد گفت در شرايطي كه همهگيري جهاني از يك بيماري كشورهاي دنيا را در تب و تاب چاره انديشي انداخته، آيا طرح چنين مباحثي و صحبت از منفعت و زيان مادي مهمتر از جان و سلامتي مردم است؟
در اين زمينه به نظر ميرسد وزارت بهداشت به عنوان متولي سلامت آحاد جامعه به تنهايي بار اين موضوع را دوش ميكشد و ديگر سياستگذاران تنها هرازچند گاهي به اظهارنظر ميپرازند. وزارت بهداشت نيز پيشنهادهايي را نيز به سازمانها و ارگانهاي ذيربط ارائه داده است. از جمله اين پيشنهادها لغو عمره رمضان است؛ چرا كه ماه رمضان مسلمانان بيشتري را از سراسر جهان به عربستان ميكشاند و از طرف ديگر طول عمره اين ماه بيشتر است. اين پيشنهاد وزارت بهداشت در هيات دولت ارائه شده و در انتظار تصميم سران دولتي است. همچنين دكتر امامي رضوي، معاونت سلامت وزارت بهداشت از مكاتباتي با آيات عظام درباره استعمال ماسك در مناسك حج خبر داده است.
مقابله با آنفلوآنزا A نيازمند عزمي ملي!
از طرف ديگر در شرايطي كه كارشناسان همواره پيشگيري را مقدم بر درمان ميدانند، گذري بر اقدامات آموزشي و پيشگيرانه ديگر كشورها درباره آنفلوآنزاي خوكي از جمله نصب دوربينهاي مادون قرمز و ارائه محلولهاي شستشوي دست از گستردگي اقدامات آنها حكايت دارد. هرچند وزير بهداشت نسبت به تبليغات سودآوري شركتهاي تجهيزات پزشكي در دنيا هشدار داده و اغلب اين اقدامات را فاقد توجيه علمي ميداند، اما در اين ميان اقدامات آموزشي در كشور ما چندان چشمگير نيست و همانطور كه اشاره شد اطلاعات بسياري از افراد عامي جامعه بسيار ناچيز و در مواردي در حد آمار انتشار اين بيماري است.
هرچند به گفته وزير بهداشت در راستاي آموزش كادر پزشكي و آشنايي با اين بيماري اقدامات مناسبي در شهرهاي بزرگ دانشگاهي انجام شده و گذراندن يك دوره آموزشي تا پايان سال براي پزشكان اجباري شده، اما به نظر ميرسد مردم جامعه به عنوان مخاطبان اصلي، نياز به آموزشهاي دقيقتر و گستردهتري دارند تا حداقل نحوه برخورد با يك بيمار مبتلا به آنفلوآنزاي A را بدانند و مكانهاي مراجعه در هنگام بروز بيماري را بشناسند. دكتر مرندي، عضو كميسيون بهداشت مجلس نيز آموزشهاي داده شده درباره آنفولانزاي نوع A را كافي نميداند و تاكيد كرده كه وزارت بهداشت بدون ايجاد ترس در مردم، به آموزشهاي پيشگيرانه بپردازد.