آغاز مذاکرات غيررسمي مستقيم ميان حماس و آمريکا

ايالات متحده پس از پيروزي حماس در انتخابات پارلماني سال 2006 فلسطين و تشکيل دولت توسط اين جنبش، براي مذاکره با دولت جديد پيش‌شرط گذاشت و تحريم حماس را با مجازات اقتصادي شدت بخشيد.

اعتمادملی: اين ايده که بدون حضور حماس صلح ميان اسرائيل و فلسطينيان امکانپذير نيست، در طول ماه‌هاي اخير در ميان متخصصان سياست خارجي در واشنگتن طرفداران زيادي پيدا کرده و حالا به نظر مي‌رسد ايالات متحده و شماري از متحدان کليدي‌اش بدون سر و صدا آن را پذيرفته‌اند.

اگر چه اتحاديه اروپا و ايالات متحده حماس را گروهي تروريستي به حساب مي‌آورند، اما ديروز يک مقام بلندپايه اين جنبش به تايم گفت: «قدرت‌هاي غربي در ظاهر خود را به تحريم حماس متعهد نشان مي‌دهند اما به تازگي ارتباطاتي محتاطانه ميان طرفين آغاز شده است.»

اسامه حمدان، رئيس دفتر حماس در لبنان، در يک گفت‌وگو با خبرنگار تايم در بيروت گفت که حماس در هفته‌هاي اخير «ارتباطات مستقيم و استواري» را با چهار کشور اروپايي آغاز کرده و همچنين گفت‌وگوهايي غيررسمي ميان حماس و تيم جورج ميچل، فرستاده ويژه باراک اوباما به خاورميانه انجام شده است. حمدان از گفت‌وگو درباره جزئيات اين مذاکرات خودداري کرد.

با اين همه رابرت وود، کفيل دستيار وزير خارجه آمريکا در مسائل عمومي در گفت‌وگو با تايم و در واکنش به اظهارات حمدان گفت: «ما از ارتباط ميان مقامات حماس و گروه سناتور ميچل هيچ اطلاعي نداريم.»

داربي‌هالدي، سخنگوي وزارت خارجه آمريکا هم از تاييد يا تکذيب ارتباط احتمالي با حماس خودداري کرد اما گفت که ايالات متحده در سياست‌هاي خود در برخورد با اين گروه تغييري نداده است. آمريکا مي‌گويد تا زماني که حماس اسرائيل را به رسميت نشناسد، خشونت را محکوم نکند و توافقنامه‌هاي پيشين اسرائيل و فلسطين را نپذيرد با آنها رابطه برقرار نخواهد کرد.

حمدان حاضر نشد نام کشورهاي اروپايي مذاکره کننده با حماس را فاش کند اما گفت که آنها «کشورهاي مهمي»بوده‌اند و مباحثات را «پراهميت» ارزيابي کرد. حمدان که اخيرا به عنوان عضو ارشد شاخه سياسي حماس انتخاب شده است، گفت: «من فکر مي‌کنم اروپايي‌ها سياست‌هاي خود را تغيير داده‌اند.»

او ادامه داد: «اين البته کافي نيست اما دلگرم‌کننده است. به اعتقاد من اگر تغيير اتفاق بيفتد مي‌تواند به ايجاد ثبات و شايد صلح در منطقه کمک کند.»حمدان که انگليسي را به فصاحت صحبت مي‌کند در طول سال‌هاي اخير ديدارهاي محرمانه‌اي با مقامات سابق آمريکايي و انگليسي داشته است.

در جولاي 2007 درگيري‌هاي خونين ميان دو گروه رقيب فلسطيني باعث شد نيروهاي فتح، وابسته به محمود عباس، رئيس دولت خودگردان، به رام الله عقب‌نشيني کنند و دولت فلسطين عملا دوپاره شود: باريکه غزه در کنترل حماس و کرانه غربي در اختيار فتح. از آن زمان تاکنون نوار غزه در محاصره کامل قرار دارد.

با اين همه نه محاصره و نه حملات سه هفته‌اي ژانويه گذشته اسرائيل به غزه باعث نشد حماس کنترل اين باريکه را از دست بدهد و آرام‌آرام جهان اين جنبش را به عنوان جزء جدايي‌ناپذير زندگي سياسي فلسطينيان پذيرفت. در طول ماه‌هاي اخير چهره‌هاي سرشناس و تاثيرگذار حوزه سياست خارجي از باراک اوباما خواسته‌اند در مقايسه با جورج بوش، رئيس‌جمهور قبلي، رويکردي انعطاف‌پذيرتر را در مقابل حماس در پيش بگيرند.

چند روز پيش از مراسم تحليف اوباما 9 سياستمدار ارشد و سالخورده آمريکايي از جمله برنت اسکوکرافت مشاور سابق امنيت ملي رئيس‌جمهور سابق در نامه‌اي به رئيس‌جمهور جديد از او خواستند تا گفت‌وگو با حماس را امتحان کند. اوباما در طول ماه‌هاي اخير تعامل با ايران و سوريه، دو حامي کليدي حماس را آغاز کرده است و ماه پيش هيلاري کلينتون، وزير خارجه آمريکا در کنگره اعلام کرد که ايالات متحده به يک دولت وحدت ملي فلسطين که سه پيش‌شرط را بپذيرد، کمک مالي خواهد کرد، حتي اگر شماري از وزراي دولت جديد عضو حماس باشند.

با وجود آنکه کاخ سفيد همچنان بر «عوض نشدن سياست‌هايش در قبال حماس»پافشاري مي‌کند اما عده‌اي قانونگذاران آمريکايي حامي اسرائيل از احتمال تعامل ايالات متحده با اين گروه به شدت ابراز نگراني کرده‌اند. ماه پيش نماينده جمهوريخواه کنگره، مارک استيون کيرک – از ايالت ايلينويز – پس از سخنراني هيلاري کلينتون به او گفت: «خوب است! شما از دولتي حمايت مي‌کنيد که فقط چند نازي عضو آن هستند.»

حمدان در اين ميان تصريح مي‌کند که تنها تغييري که حماس تا حالا مشاهده کرده «تغيير بسياربسيار ناچيز در لحن کاخ سفيد بوده»نه چيز ديگر. او تاکيد مي‌کند: «شايد به هر حال شخص اوباما و اعضاي دولتش واقعيت‌هاي وضعيت فلسطين را درک کرده باشند و يکي از مهم‌ترين حقايق اين است که محمود عباس ديگر کاره‌اي نيست. اگر آنها براي مذاکره به رهبر، رهبران واقعي، نياز دارند مي‌توانند با حماس حرف بزنند.»

در اين ميان احتمالا تشکيل دولت راست‌گراي افراطي در اسرائيل - که نسبت به تشکيل کشور فلسطين بي‌ميل است - به نفع حماس تمام خواهد شد. حماس حالا مي‌تواند بگويد که اسرائيل براي صلح آماده نيست و پذيرش اين رژيم توسط محمود عباس هيچ کمکي به فلسطين نکرده است. آن طور که تحليلگران پيش‌بيني مي‌کنند حماس طرح خود را پيش خواهد برد: آنها از اسرائيل مي‌خواهند سربازان و شهرک‌نشينانش را به آن سوي سرزمين‌هايي که در جنگ 1967 اشغال شد عقب بنشاند و به خانواده‌هاي پناهندگان فلسطيني که در سال 1948 از منطقه گريختند اجازه بازگشت بدهد. در صورتي که اسرائيل اين شرايط را بپذيرد حماس آتش‌بسي 10 ساله را امضا خواهد کرد و در همين دوران دولت منتخب فلسطين درباره آينده صلح تصميم خواهد گرفت.

با اين همه اسرائيل تاکنون هر گونه بازگشت جمعي آوارگان فلسطيني در ازاي صلح دائمي را رد کرده است، چه برسد به صلحي 10ساله. به علاوه حماس در حال حاضر برنامه‌اي براي خلع سلاح ندارد و البته حمدان تاکيد مي‌کند: «اسرائيلي‌ها بايد بدانند نمي‌توانند تا ابد بجنگند.»پيش‌بيني واقعا دشوار است!

کانال عصر ایران در تلگرام