.png "عصر ایران")
۰۷ آبان ۱۴۰۴
به روز شده در: ۰۷ آبان ۱۴۰۴ - ۱۸:۵۰
سکانس‌های جنجالی پیر پسر که برای اولین بار در تاریخ سینمای ایران دیده شد (فیلم) این خطای روانشناسی، مسئولان را تهدید می‌کند
بسیاری از عزل و نصب‌های مدیران، تائید و رد صلاحیت‌ها، احضارها و بازخواست‌ها یا چشم بستن‌ها بر خطاهای استراتژیک دوستان ریشه در «اثرهاله‌ای» دارد.
عصرایران؛ احسان محمدی- ما معمولاً نسبت به کسانی که دوست‌شان داریم سخاوتمندتریم، از خطای آنها ساده‌تر می‌گذریم، نظرشان را عمیق‌تر می‌پذیریم و در قیاس با دیگران، مقاومت اندکی در مقابل‌شان داریم.
در عالم سیاست هم این نگاه وجود دارد. تصمیم‌گیران و صاحبان قدرت با رواداری و مدارای بیشتر با همفکران‌شان برخورد می‌کنند. احساس می‌کنند آنها صادق‌ترند، اگر هم مرتکب خطا بشوند، می‌گویند نیت بدی نداشته‌اند و «هر انسانی ممکن‌الخطاست» و به همان اندازه نسبت به منتقد و مخالف خود سختگیرند، خطای آنها «جرم و گناه» است، سوءنیت دارند و لبخندشان حتماً توطئه و نقشه است برای نفوذ و ...
اولین‌بار دکتر اِدوارد تورندایک این نکته روانشناختی را عمومی کرد و نام آن را اثر هاله‌ای (Halo Effect) گذاشت. اثر هاله‌ای یک خطا در شناخت و تصمیم‌گیری است که فرد قضاوت کننده بر اساس ذهنیت پیشین دست به تصمیم‌گیری در مورد فرد یا مجموعه می‌زند و آن را خالی از ایراد می‌داند.
مثال مشهور این اثر، رفتار بسیاری از معلمان است. وقتی معلمی از دانش‌آموزی ذهنیتی منفی به عنوان یک فرد «تنبل» دارد، در برخوردهای بعدی نیز ممکن است این پیش‌داوری بر قضاوت او تأثیر بگذارد. برای همین معمولاً به معلمان توصیه می‌شود در هنگام تصحیح ورقه‌های امتحانی به اسامی دانش آموزان نگاه نکنند تا ذهنیت‌های قبلی بر نحوه قضاوت آنها تأثیر نگذارد.
در ارتباطات انسانی هم وقتی از کسی دروغی می‌شنویم و این دروغ‌گویی ثابت می‌شود، بر اساس اثر هاله‌ای که حول موضوع دروغ‌گویی در خصوص آن شخص در ذهن ما شکل خواهد گرفت، ما آن فرد را انسانی دروغ‌گو تصور کرده و پس از آن در اعتماد کردن به وی دچار تزلزل خواهیم شد. در واقع برای مغز ساده‌تر است تا به جای تلاش و کنکاش تازه، به داشته‌های پیشین خودش استناد کند.
این اثر به همان اندازه که می‌تواند زیان‌هایی در پی داشته باشد در صورت استفاده هنرمندانه برای تاثیرگذاری روی دیگران موثر است. اما حقیقت آن است که در عالم سیاست ایرانی بیش از آنکه فکر کنید تاثیرگذار و خسارت‌بار است.
موارد بسیاری از این اثر را می‌توان مثال زد. اندکی دقت نشان می‌دهد که بسیاری از ما گرفتار «اثر هاله‌ای» هستیم و به شدت روی تصمیم‌های ما تاثیر می‌گذارد. ریشه بسیاری از اعتماد کردن‌هایی که منجر به خیانت می‌شود در همین اثر هاله‌ای است. پرونده فسادهای بانکی نشان می‌دهد برخی از مدیران تنها ببه دلیل اثر هاله‌ای موجود در ذهن خود یا دیگرانی که به آنها باور داشتند، نسبت به برخی نرمش نشان دادند و زمینه فساد ایجاد شد.
بسیاری از عزل و نصب‌های مدیران، تائید و رد صلاحیت‌ها، احضارها و بازخواست‌ها یا چشم بستن‌ها بر خطاهای استراتژیک دوستان ریشه در «اثرهاله‌ای» دارد. وقتی کسی را «اصلاح‌طلب» یا «اصولگرا» تعریف می‌کنیم، بسته به نزدیکی یا دوری ما نسبت به این دو جریان سیاسی، از پیش او را قضاوت کرده‌ایم و حتی روی ادبیات‌مان تاثیر می‌گذارد.
آرزوی بزرگی است که تصور کنیم مدیران و تصمیم‌گیران ارشد از این خطای روانشناختی مصون بمانند اما درک همین نکته ساده و فهم آنکه در برابر «اثر هاله‌ای» باید مقاومت کرد و نباید به آن اجازه داد به ما ذهنیت از پیش تعیین شده‌ای نسبت به افراد بدهد و قضاوت نهایی را بر اساس شناخت کامل انجام داد، گام بزرگی است. به ویژه در هنگامه تائید یا رد صلاحیت افراد برای پذیرفتن مناصب کلیدی.
لینک کوتاه: کپی لینک
نیمکت‌نشینی مهدی طارمی در جام حذفی یونان؛ استراحت برای نبردهای بزرگ سخنگوی دولت سیزدهم: با تسخیر لانه جاسوسی، هیمنه غرب و آمریکا را شکستیم ۱۳ فیلم در رقابت برای برترین فیلمبرداری سال سینما در جشنواره کمرا ایمیج آب پاکی روی دست فوتبال ایران ریخته شد؛ آزادی تا پایان ۱۴۰۵ تعطیل است توضیحات شهردار منطقه ۱۱ درباره پلمب «شانزلیزه و آلومینیوم» جوانگرایی در لیگ برتر بیست‌وپنجم؛ ۵ تیم با میانگین سنی زیر ۲۵ سال کامرون؛ پیروزی رئیس جمهور 92 ساله برای بار هشتم / 43 سال در راس حکومت پلمب ۵۷۶۰ مرکز درمانی و زیبایی در یک سال بدرقه غمگینانه اسطوره تاج؛ پیکر اکبر کارگرجم با حضور پرشور اهالی فوتبال به خاک سپرده شد (عکس) خواهر پژمان جمشیدی: من و پدرم چند روز است که نخوابیدیم! رئیس سازمان برنامه و بودجه: برای تامین معیشت مردم در شرایط فعلی، می توان بسیاری از دستگاه‌ها را حذف کرد انفجار در منزل مسکونی شیراز ۲ مصدوم برجای گذاشت لامین یامال عمارت ۱۱ میلیون یورویی پیکه و شکیرا را خرید (+عکس) لو پاریزیان: سلاح جدید به جای پهپاد‌ها/ بمب‌های روسی مانند موشک شلیک می‌شوند «شب» پرشورترین نمایش پایتخت؛ صدف اسپهبدی در نقشی متفاوت روی صحنه (عکس)