با افرادی که زباله خود را از ماشین بیرون می‌اندازند چطور برخورد کنیم

نوبت به محیط زیست که می‌رسد، بی‌تفاوتی دیگر معنایی ندارد. برای همه مهم است که زمین محل زندگی‌شان سبز باشد و البته سبز هم بماند. همین است که به هر بهانه‌ای تلاش می‌کنند قدمی در راستای زمین سبز بردارند. حالا اسنپ داوطلب حمایت از محیط زیست شده و کمپین بزرگی راه انداخته است.

اسنپ در کمپین خود با شعار «ماییم و یک زمین» از تمام مردم ایران دعوت کرده که به احترام زمین سبز کلاه از سر بردارند، زباله‌ها را از ماشین بیرون نیاندازند و هوای طبیعت را داشته باشند.

واقعیت این است که حمایت از محیط زیست ابعاد مختلفی دارد و نمی‌توان تنها از یک منظر به این موضوع پرداخت. اما بین تمام سرفصل‌های مهم این حوزه بیرون انداختن زباله از ماشین یکی از مهم‌ترین وجه‌هایی است که با شروع تعطیلات نوروزی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. جاده‌ها پُر می‌شود از آدم‌ها و ماشین‌ها و همین بستر آلودگی محیطی را بیشتر می‌کند. با این‌که شاید از نظر خیلی‌ها دوره این رفتارهای غلط اجتماعی سر آمده و امروز در جوامع پیشرفته دیگر خبری از این خطاهای رفتاری نیست اما هنوز هم کسانی هستند که زباله‌شان را از ماشین بیرون پرتاپ می‌کنند و خیال‌شان هم نیست.

قرار نیست زباله‌ی پرتابی حتما پوست هندوانه یا چیپس باشد، از منظر محیط زیستی بیرون انداختن ته سیگار و حتی آب دهان هم در همین دسته می‌گنجد. اما شیوه برخورد درست با این افراد چیست و اگر ما به عنوان کسانی که دغدغه محیط زیستی داریم با این صحنه مواجه شدیم با فرد خاطی باید چه برخوردی کنیم که سازنده باشد؟

ویدیوی کمپین #ماییم_و_یک_زمین را از اینجا ببینید.

برخورد مدرن؛ آگاهی‌بخشی

یکی از تاثیرگذارترین برخوردهایی که می‌تواند نتیجه مثبتی به همراه داشته باشد، آگاهی‌بخشی به فرد خاطی است. هر چند این باور وجود دارد که اگر فرد مربوطه دغدغه محیطی زیستی داشت در قدم اول خودش مرتکب چنین خطایی نمی‌شد، اما بهرحال نمی‌توان با این ایده از کنار رفتارهای اجتماعی غلط گذشت. هر فردی می‌تواند تحت تاثیر اطلاعات درستی که در اختیارش قرار می‌گیرد رفتارش را تغییر بدهد. نکته مهم این است که افراد تنها به یک تذکر خشک و خالی اکتفا نکنند و عواقب این کار را برای فرد خاطی توضیح بدهند. هر چقدر میزان آگاهی شهروندانی که دغدغه محیط زیستی دارند بیشتر باشد، بدون‌شک می‌توانند برخورد حرفه‌ای‌تری کنند و با توضیح عواقب بیرون انداختن زباله از ماشین به صورت کاملا علمی و نه دستوری از آن‌ها دعوت کنند که این کار را انجام ندهند.

برخورد جدی؛ اجبار

هر چند خیلی‌ها از اساس این شیوه واکنش را رد می‌کنند و هیچ اعتقادی به برخورد قهری ندارند اما عده‌ای هم هستند که فکر می‌کنند تنبیه کلامی و برخورد جدی بهترین شیوه برای منع آدم‌ها از انجام رفتارهای اجتماعی غلط است. بر مبنای همین ایده در بسیاری از کشورهای دنیا افراد برای بیرون انداختن زباله از ماشین جریمه نقدی و حتی بازداشت می‌شوند. در همین راستا یکی از شیوه‌های برخورد با افرادی که زباله خود را از ماشین بیرون می‌اندازند تذکر جدی و اجبار به برداشتن زباله از روی زمین است. نمونه‌ ویدئوهای آموزشی بسیار زیادی موجود است که تصویر ماشین‌هایی را نشان می‌دهند که سرنشینان آن‌ها زباله‌شان را از ماشین بیرون پرتاب می‌کنند و شاهدان با نگه داشتن ماشین آن‌ها سعی می‌کنند تذکرشان را به صورت جدی به سمع و نظرشان برسانند. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاید در نگاه اول افراد در مقابل این برخورد قهری واکنش منفی نشان دهند اما وقتی متوجه دغدغه محیط زیستی دیگر شهروندان می‌شوند، قضیه برای آن‌ها هم اهمیت پیدا می‌کند.

اولویت اول و آخر؛ فرهنگ‌سازی

می‌گویند اگر هر باوری به خورد مردم یک جامعه برود و جزئی از فرهنگ آدم‌ها شود، دیگر به سختی می‌توان نمونه نقض آن را دید. تجربه‌های جامعه‌شناسی نشان می‌دهد که فرهنگ‌سازی در هر زمینه‌ای همیشه موفق‌ترین ابزار تغییر باور مردم بوده و به این ترتیب اگر قرار است انجام دادن یا ندادن هر رفتاری در جامعه‌ای نهادینه شود، اولین و آخرین راهکار مطمئن فرهنگ‌سازی است. بدون‌شک ترویج یک رفتار درست و تعلیم آن به اهالی یک جامعه امری زمان‌بر است اما ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است. حتی در جامعه‌ای که هیچ‌کدام از اعضای آن اصول شهروندی را به درستی رعایت نمی‌کنند هم می‌توان امید به بهبود داشت و با فرهنگ‌سازی جامعه‌ بهتری ساخت. این فرهنگ‌سازی اما شیوه‌های متفاوتی دارد؛ به جز کارگاه‌ها، کلاس‌های آموزشی، بیلبورد، تراکت و هزار و یک اقدام دیگری که در شهرهای مختلف انجام می‌شود، خود شهروندان هم اگر تعلیم ببینند می‌توانند به عنوان حافظان طبیعت در سطح شهر فعالیت کنند. آن‌وقت می‌توان امیدوار بود که زمین محل زندگی‌مان تا همیشه سبز می‌ماند.

کانال عصر ایران در تلگرام