آیا تیلرسون مأموریت خود در ریاض و دوحه را به خوبی انجام می‌دهد؟

بحران شورای همکاری خلیج فارس بعد از دوره‌ای از آرامش که برخی آن را آرامش قبل از طوفان می‌دانند بار دیگر جایگاه بارزی را در تحرکات سیاسی عربی و بین‌المللی به دست آورده است.

به گزارش ایسنا، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی الیوم در تحلیلی نوشت: رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا با سفرش به ریاض و بعد از آن دوحه بار دیگر شانس خود را برای حل بحران میان قطر و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس امتحان می‌کند. سفر وی بعد از سفر اخیر صباح الاحمد الجابر الصباح، امیر کویت به ریاض صورت می‌گیرد.

کشورهای تحریم کننده قطر اعتمادی به میانجیگری تیلرسون ندارند و او را طرفدار قطر می‌دانند به ویژه بعد از اینکه توافقی را با قطر درباره مبارزه با تروریسم امضا کرد. بی‌تردید بی‌اعتمادی کشورهای محاصره کننده قطر و ناخرسندی‌شان از مأموریت جدیدش بعد از اظهارات روز گذشته وی که انتقادات شدیدی را از این کشورها کرده بود، افزایش می‌یابد.

وی گفته بود: به نظر می‌رسد که هیچ گونه تمایلی برای شروع مذاکرات وجود ندارد. مساله به رهبران عربستان، مصر، بحرین و امارات بازمی‌گردد که هنوز آمادگی خود را اعلام نکرده‌اند اما قطر تمایل خود را برای مذاکره اعلام کرده است.

سفر تیلرسون به ریاض و دوحه در دستور کار کنونی وی که شامل پاکستان و هند است، نبود و در لحظه آخر اضافه شد. این نشان می‌دهد که یک مساله جدی موجب سفر وی به این کشورها شده است. بعید نیست که کویت نقشی در این راستا داشته باشد و اهمیت اوضاع و وجود اقداماتی از سوی عربستان و هم‌پیمانانش علیه قطر در مرحله آتی را احساس کرده باشد. وی در کنفرانس اخیر خود در واشنگتن گفته بود که میانجیگری‌اش مانع مداخله نظامی در قطر شده بود. آیا کشورهای محاصره کننده قصد این مداخله را در مرحله آتی دارند؟

بیشتر اطلاعات فاش شده نشان می‌دهند که سفر روز دوشنبه امیر کویت به ریاض هیچ کدام از اهداف خود را محقق نکرد و به توافقی منجر نشد که اجازه برگزاری نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در دسامبر در کویت با حضور تمامی کشورهای عضو و ممانعت از دودستگی در شورای همکاری خلیج فارس را بدهد.

منابع موثق شورای همکاری خلیج فارس می‌‎گویند که دیدار میان ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان و مهمان کویتی‌اش تنها ۲۰ دقیقه طول کشید و در این دیدار عربستان کویت را به خاطر سیاستش درباره این بحران و عدم حمایتش از کشورهای تحریم کننده قطر سرزنش کرد.

همچنین مشاهده شد که پادشاه عربستان و حتی ولیعهد این کشور از امیر کویت استقبال نکردند و این مأموریت به فیصل بن بندر بن عبدالعزیز، امیر منطقه ریاض واگذار شد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان حتی در مراسم ناهاری که برای امیر کویت ترتیب داده شده بود، حاضر نشد تمامی این مسائل پیام‌هایی به میهمان کویتی بود.

عربستانی‌ها و سه کشور امارات، بحرین و مصر خواهان مذاکره نیستند بلکه می‌خواهند قطر کاملا تسلیم شود و شروط را بپذیرد و امتیازهای لازم را بدهد. آن‌ها در راستای یک طرح هدفمند برای تغییر نظام حاکم در قطر و تشدید محاصره این کشور و جذب برخی از خاندان حاکم قطر به صف خود و تحریک برخی قبایل قطر به شورش تلاش می‌کنند. مقامات قطری نیز با اقدامات جدی مثل سلب تابعیت و بازداشت و حبس خانگی پاسخ می‌دهند. استفاده دولت قطر از ۲۰ میلیارد دلار از ذخایر پولی خود برای جبران کسری بودجه‌اش نشانه‌ای است که باید به آن توجه شود.

تیلرسون اخیرا خود اعتراف کرد راهکار سریعی را برای بحران پیش‌بینی نمی‌کند. ما فکر نمی‌کنیم که وی از استقبال بهتری نسبت به استقبالی که از امیر کویت شد، برخوردار شود. چراکه خشم عربستان از این کشور و سیاست‌هایش در منطقه پادشاه عربستان را واداشت تا دو هفته پیش به مسکو سفر کند و توافق‌های نظامی را از جمله خرید موشک‌های اس۴۰۰ امضا کند.

برای ما غافلگیرکننده نخواهد بود که سفر تیلرسون به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس آخرین سفر وی باشد چراکه مواضعش با مواضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در تضاد است؛ ترامپی که موافق تحریم قطر و بستن پایگاه العدید و حمایت از کشورهای محاصره کننده‌ای است که در استراتژی جدیدش برای مقابله با ایران به او کمک خواهند کرد.

سفر نکردن امیر کویت به قطر و فرستادن وزیر خارجه‌اش به دوحه همراه با نامه‌ای برای امیر قطر نشان می‌دهند که فرصت مذاکره از دست رفته است و به هیچ وجه فرصتی وجود ندارد و سرنوشت نشست آتی سران شورای همکاری خلیج فارس نامعلوم است. احتمال به تأخیر افتادن یا لغو این نشست وجود دارد. روزها و هفته‌ای آینده شاهد حوادث غافلگیرکننده‌ای خواهیم بود و خدا داناتر است.

کانال عصر ایران در تلگرام