به گزارش ایسنا، پایگاه اینترنتی «چطور» نوشت: «صبح شده و ساعت زنگ‌دار به صدا درآمده است اما شما هنوز خواب‌آلوده‌اید. چرا؟ خواب‌آلوده بودن بعد از هشت ساعت خواب، طبیعی به‌ نظر نمی‌رسد. آیا نباید پس از بیدار شدن از خواب قبراق و سر حال باشیم؟ نه! تعجب نکنید. روش‌های زیادی برای توضیح علتِ خواب‌آلودگی صبحگاهی وجود دارند. البته با این فرض که شما دچار حمله‌ خواب یا وقفه‌ تنفسی در خواب نباشید. در این مقاله اطلاعاتی درباره‌ اهمیت خواب و عواقب کمبود آن در اختیار شما می‌گذاریم.

پاسخ علم زیست‌شناسی عصبی به این پرسش

درست چند ساعت مانده به بیدار شدن از خواب، بیشتر زمان خواب‌ خود را صرفِ خواب همراه با حرکات سریع چشم (REM) می‌کنیم که در طیِ آن داریم رؤیا می‌بینیم. مغز ما هنگام رؤیا دیدن بسیار فعال است و مقادیر زیادی از مولکول‌های ATP را که حامل انرژی هستند، مصرف می‌کند. حرف «A» مخففِ Adenosine (آدنوزین) است.

تولید و رهاسازی آدنوزین در مغز ما با سوخت‌وساز بدن‌مان هنگام خواب مرتبط است و رابطه‌ مستقیمی بین سطح آدنوزین در مغز و احساس خواب‌آلودگی وجود دارد. چرا؟ آدنوزین یک انتقال‌دهنده‌ عصبی است که جلوی فعالیت نورون‌های مسئولِ بیدار کردن ما را می‌گیرد. ما به‌‌ خاطر باقیمانده‌ آدنوزین که هنگام رؤیا دیدن در مغزمان جمع شده‌، با حالت خواب‌آلودگی بیدار می‌شویم.

آیا دیشب دیر خوابیدید؟

کسانی که ترجیح می‌دهند تا دیر وقت بیرون از خانه باشند، معمولا دیر می‌خوابند و دیر از خواب بیدار می‌شوند و بعدازظهر یا شب به‌ لحاظ ذهنی و جسمی عملکرد بهتری دارند. این افراد در مقایسه با سحرخیزها بسیار بیشتر در معرض اضطراب‌‌های مربوط به خواب، اختلال کارایی فرد در طول روز و کیفیت پایین خواب هستند. موضوع نگران‌کننده‌تر این است که در اشخاص سالم و جوان دیر خوابیدن موجب کوچک شدن هیپوکامپ می‌شود. کوچک شدن هیپوکامپ موجب ضعیف شدن حافظه و تواناییِ یادگیری می‌شود.

آیا دیشب با شکم خالی خوابیدید؟

شانسِ خوب خوابیدن خود را می‌توانید با نوع غذایی که قبل از خواب می‌خورید، بالا ببرید. محققان در تحقیقی که به‌ تازگی انجام شد، دریافتند که خوردن خوراکی‌های شیرین می‌تواند سبب خواب‌‌آلودگی شود. افزایش سطح قند خون، فعالیت نورون‌های محرک خواب را افزایش می‌دهد. این نورون‌ها در نقطه‌ای از مغز زندگی می‌کنند که فاقد سدّ خونی - مغزی است.

بنابراین زمانی که حضور شکر را در خون احساس کنند، به شما احساس خواب‌آلودگی می‌دهند. شاید این گفته بتواند دلیل خواب‌آلودگی ما را بعد از خوردن وعده‌های غذایی سنگین توضیح بدهد. این‌ها بخشی از شواهدی هستند که نشان می‌دهند مغز ما برای حفظ عملکرد طبیعی خود به مقدار قابل‌ توجهی شکر نیاز دارد.

با بالا رفتن سن، ریتم طبیعی خواب هر چه بیشتر مختل شده و رفته‌رفته به خواب‌آلودگی در طول روز منجر می‌شود.

عواقب کمبود خواب چیست؟

گر چه دانشمندان هنوز دقیقا علت خوابیدن را کشف نکرده‌اند ولی به این نتیجه‌ قطعی رسیده‌اند که ما هر شب به شش تا هشت ساعت خواب احتیاج داریم. کمبود خواب احتمالِ مشاجره با اطرافیان و تمرکز بر خاطرات و احساسات منفی را بیشتر می‌کند. بی‌ثباتی احساسی احتمالا به‌ علت کاهش توانایی لوبِ پیشانی در کنترل سیستم لیمبیک یا سامانه‌ عصبی‌ - احساسی ماست. از عوارض دیگر کمبود خواب می‌توان به بی‌میلی به گفت‌وگو و از دست دادن تمرکز در حین گفت‌وگو اشاره کرد.

کمبود خواب به ذخیره‌ حافظه ما آسیب می‌رساند و باعث می‌شود رویدادهایی را به‌ یاد بیاوریم که در واقعیت رخ نداده‌اند. کمبود شدید خواب ممکن است به اختلال در تصمیم‌گیری و احتمالا توهم بصری منجر شود. اگر کمبود خواب به‌ صورت مداوم ادامه پیدا کند، شما را در معرض بیماری‌های اختلالات خودایمنی، سرطان، سندروم متابولیک و افسردگی قرار می‌دهد. چرا؟ مطالعات اخیر حاکی از آن است که خوابیدن برای دفع پروتئین‌های غیر طبیعی و احتمالا سمّی مغز مهم است، زیرا این پروتئین‌ها ممکن است انباشته شوند و احتمالِ ابتلا به زوالِ عقل را در کهنسالی افزایش بدهند.

با توجه به مطالبی که گفته شد، اگر تاکنون به هر دلیلی به کیفیت خواب خود اهمیت نمی‌دادید، این عادت ناسالم را کنار بگذارید.»

کانال عصر ایران در تلگرام