پشت پرده این سرقت‌ها چیست؟

 تا وقتی مجسمه‌های سطح شهر تهران سرقت می‌شد، شاید تنها عکس‌العمل‌ها از سوی میراث فرهنگی، یک ابراز نگرانی ساده برای ماوقع بود. اتفاقی که در طول سال‌های گذشته این سازمان بارها طعم آن را برای میراث تاریخی‌اش چشید، اما معمولا نمی‌شد کار دیگری برای آن چه از دست رفته کرد...
 
به گزارش ایسنا، این روزها خبر سرقت آثار تاریخی بار دیگر در رسانه‌ها پیچیده، سرقتی این‌بار از جنس خود تاریخ! و جالب این است که این تاریخ و هنر را نه در طول دهه‌ها و شاید سده‌هایی که هیچ وسیله‌ی حفاظتی از آن‌ها نبود، بلکه امروزه که پیشرفته‌ترین وسایل برای حفاظت وجود دارد، به یغما می‌برند و پشت‌سرش فقط یک آه می‌ماند و حسرت رفتنش.
 
تزئینات ساختمان قدیم مجلس شورای اسلامی، سردر باغ ملی و حالا تزئینات دروازه‌ی غربی مسجد مدرسه سپهسالار!
 
مهدی معمارزاده، کارشناس ارشد میراث فرهنگی استان تهران اما سرقت‌های رخ داده‌ی اخیر را مانند طنابی متصل به سرقت مجسمه‌های شهری می‌داند و معتقد است: سارقان از آن مجسمه‌ها به تزئینات آثار تاریخی و حتی آثار تاریخی مهم رسیده‌اند.
 
او ادامه می‌دهد: جالب است در مناطقی این سرقت‌ها رخ می‌دهد که از نظر امنیتی باید وسایل پیشرفته‌ حفاظتی، دوربین و نگهبان داشته باشند. تزئینات برنجی که از نظر ارزش‌های تاریخی بسیار اهمیت دارند ناگهان حذف می‌شوند و حتی اگر سارقان‌شان را بگیرند، نمی‌توانند آثار سرقت شده توسط آنها را به دست آورند.
 
وی این دزدی‌ها را یک سلسله سرقت می‌داند که ساماندهی و برنامه‌ریزی شده‌اند و ادامه می‌دهد: حتما افراد کار بلد این کار را انجام می‌دهند. افرادی که در راستای سرقت مجسمه‌های برنزی سطح شهر این بار سراغ تزئینات ارزشمند و از جنس برنج بناهای تاریخی می‌روند.
 
این مدرس دانشگاه معتقد است: اگر در زمان سرقت مجسمه‌ها برخورد جدی با اینگونه اقدامات می‌شد شاید امروز شاهد نبودیم که در مدرسه‌ای را که حدود 160 سال سرجایش بود و حتی در بسیاری از اوقات هیچ وسیله‌ای برای حفاظت از آن وجود نداشت، امروز با وجود پیشرفته‌ترین دستگاه‌های حفاظتی به سرقت ببرند.
 
معمارزاده تاکید می‌کند: جای تاسف و تعجب زیاد دارد، حتی اگر اعلام شده که سارق تزئینات دروازه مدرسه سپهسالار را گرفته‌اند، پس می‌توانند دیگر دزدها را با اقرار از این سارق بگیرند. در واقع سارقان به درستی می‌دانند در کدام بنا چه ساعتی امکان سرقت وجود دارد. باید آنها را شناسایی کرد. حتی کسانی سراغ این کار می‌روند که با چگونگی جداسازی این آثار آشنا هستند.
 
وی توضیح می‌دهد: چند سال پیش سنگ‌نوشته روی قبر مادر ناصرالدین شاه در مدرسه حکیم هاشمی در کوچه تکیه دولت را شناسایی کردیم، اما یک هفته پس از آن این سنگ نوشته به سرقت رفت، قطعا کسانی می‌توانند این کار را انجام دهند که از ارزش این سنگ مطلع باشند، وگرنه چرا قبل از آن چنین اتفاقی برای این سنگ نوشته نیفتاده بود؟
 
این کارشناس ارشد میراث فرهنگی دلالانی که این نوع سرقت‌ها را انجام می‌دهند، کسانی می‌داند که سراغ جیرفت رفتند و حفاری‌های غیرمجاز را در محوطه‌های تاریخی انجام می‌دهند و می‌گوید: کاملا مشخص است که باندهای تشکیلاتی برای این سرقت‌ها عمل می‌کنند.
 
او ادامه می‌دهد: باید از آثار و ارزش‌های قرار گرفته در سطح شهر حفاظت کرد. در واقع نخست باید بفهمیم چگونه این ارزش‌ها را معرفی کنیم و بدانیم آنها از نظر فرهنگی و تاریخی چه هستند؟ ما باید برای این آثارمان مانند برج آزادی یا تئاتر شهر ارزش‌گذاری کنیم و به همان نسبت کار حفاظت از آنها را انجام دهیم.
 
وی تاکید می‌کند: تا زمانی که این آثار برای‌مان بی‌اهمیت باشند، سارقان و دلالان نیز از این رفتارها سوء استفاده می‌کنند.