متن کامل مصاحبه ظریف با مجله تایم

 ˈمحمد جواد ظریفˈوزیرامورخارجه در گفت وگو با هفته نامه آمریکایی تایم گفت: اگر تماسها در حاشیه مذاکرات ژنو با جمع کثیری از اعضای ˈ1+5ˈ بخصوص با آمریکا صورت نمی گرفت, توافق ژنو حاصل نمی شد.

به گزارش ایرنا، متن کامل گفت وگوی تایم با محمدجوادظریف که روز سه شنبه پایگاه اینترنتی این نشریه منتشر شد به این شرح است:

تایم:بزرگترین موارد اختلاف و بزرگترین موضوعات و موانع میان ایران و شش قدرت جهانی طرف قرارداد هسته ای چیست ؟

ظریف:موضوعات بسیاری در این عرصه وجود دارد. یکی از آنها لغو تحریمهاست اعم از تحریمهای شورای امنیت و تحریمهای یک جانبه و چند جانبه خارج از چهارچوب سازمان ملل. موضوع مورد اختلاف دیگر هم برنامه غنی سازی ایران است.این دو عنصر از توافق نهایی است که قرار است در مذاکرات مربوط به توافق نهایی موردبحث و بررسی قرار گیرند.اینکه ما توافق نهایی را به چه کیفیتی شکل دهیم که دربرگیرنده این عناصر باشد, موضوع مذاکرات خواهد بود. امکان دارد چین و روسیه نگرانی هایی داشته باشند اما در مقایسه با سایر اعضای ˈ 1+5ˈ نسبت به ماهیت صلح امیز برنامه هسته ای ما مطمئن ترند.

تایم:موانع در این بخش کدام است؟

ظریف:من مانعی نمی بینم.من این روند را درمسیر صحیح خود رو به جلو می بینم . ما می توانیم به توافق برسیم اما درآنجا هم موضوعاتی هست که دشوارتر از سایر بخشهاست. یکی از این موضوعات امکان دارد تضمین دادن درمورد صلح آمیز بودن کارنیروگاه تولید آب سنگین ˈاراک ˈ باشد.قصد ما این است که این نیروگاه منحصراˈ صلح آمیز باقی بماند اما اینکه ما چه تضمین هایی بدهیم که این نیروگاه صلح آمیز خواهد ماند امکان دارد یکی از مشکل ترین بخشهای کار باشدˈ.

تایم: شما چه احتیاجی به نیروگاه اراک دارید؟

ظریف:ما در این نیروگاه رادیو ایزوتوپ برای مقاصد پزشکی تولید می کنیم و در این راه نیاز به نیروگاههای بیشتری به جز اراک داریم.این یک فناوری است که ما خودمان آن را کسب کرده ایم .بسیاری تصور می کنند که ما با مقاصدی متفاوت این فناوری را بدست آورده ایم اما آنها بدجوری در اشتباهند.

شما فقط از زاویه منفی نگری و انکار به برنامه هسته ای ایران نگاه می کنید, از این زاویه که دسترسی ایران به این فناوری را مانع شوید و انکار کنید. ما به زحمت تلاش کردیم تا به این چیزهایی که داریم برسیم و امروز به این فناوری رسیده ایم. سایر فناوری ها به این سختی بدست نیامده است.ما سرمایه گذاری هنگفتی هم در تربیت نیروی انسانی و در تامین منابع اولیه انجام دادیم و تقریباˈ به آخر بازی رسیده ایم و این رآکتور تحقیقاتی را امروز عملیاتی کرده ایم.بنابراین دیگر خیلی دیرشده که کسی بیاید و بگوید ما نگرانی هایی داریم که مرتفع نشده است.ما باید به دنبال راه حل باشیم.اعتقادما براینست که برای رفع این نگرانیها راه حل های علمی وجود دارد و ما آماده ایم راجع به آنها بحث کنیم.اما این هم از همان موضوعات و بخشهای دشوار کار است.

تایم: آیا شما حاضرید سطحی از غنی سازی را قبول کنید که فقط برای تاسیساتی که آنها را ساخته اید مورد استفاده قرار گیرد؟

ظریف:ما آماده قبول اقداماتی هستیم که تضمین می دهد برنامه ما منحصراˈ صلح آمیز است.اما تصمیم گیری درمورد سایر موضوعات موکول می شود به مذاکراتی که با حسن نیت انجام شود.ما درفکر تولید سلاح هسته ای و یا ماده لازم برای سوخت هسته ای نیستیم . ما اصولاˈ این کار را در راستای منافع خود و یا در راستای دکترین امنیتی خود نمی بینیم .

تایم:چشم انداز حضور ایران درمذاکرات ژنو درمورد سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

ظریف:اگر ایران بدون پیش شرط به این مذاکرات دعوت شود آن را اجابت خواهدکرد.من فکر می کنم کسانی که از ایران برای شرکت در این مذاکرات دعوت می کنند واقعاˈ هدفشان این است که یک کمک کننده در راه یافتن راه حل برای تراژدی سوریه داشته باشند و معلوم است که قصدشان از دعوت ایران به مذاکرات این نیست که به ضرر خودشان کار کنند.اعتقاد ایران اینست که اتفاقات جاری سوریه تاثیرات سوء بر آینده کل منطقه و فراتر از منطقه باقی خواهد گذاشت. به نظر ما اگر دسته بندی های فرقه ای که بعضی ها آن را در سوریه دامن می زنند به یک اصل تبدیل شود دیگر حد و مرز نخواهد شناخت و همه مرزهای سوریه را در خواهد نوردید و به سراسر منطقه سرایت خواهد کرد. امروز اثرات این فرقه گرایی ها را ما به وضوح در شهرهای و خیابانهای اروپا و امریکا حس می کنیم.

تایم:آیا شما و یا هر دیپلمات دیگری از ایران تاکنون دیدگاهها و مواضع ایران در مورد سوریه را با دیپلماتهای آمریکایی در میان گذاشته اید؟

ظریف:ˈنه. در اولین دیدار من با ˈجان کریˈ ما ابداˈ به جزییات نپرداختیم.

تایم: آیا شما فکر می کنید طرفهای متعدد حاضر در جنگ سوریه و طرفهای خارجی می توانند به یک نقطه نظر مشترک برسند؟

ظریف:این تصمیم را باید سوری ها بگیرند,ما فقط می توانیم کمکشان کنیم و راه را برایشان تسهیل سازیم.من فکر می کنم ایران مانع یک راه حل سیاسی برای سوریه نخواهد شد.این به نفع ماست که کمک کنیم سوریه به صلح برسد . ما کاملاˈ راضی هستیم و معتقدیم که بحران سوریه هیچ راه حل نظامی ندارد و باید راه حلی سیاسی برای آن تعیین شود.جلوگیری از بوجود آمدن یک دور باطل و همه آن عواقب خطرناکی که پیش از این به آنها اشاره کردم یعنی جلوگیری از انتشار افراط گرایی درمنطقه و جلوگیری از تبدیل شدن سوریه به محل امن برای رشد و پرورش افراط گرایی.این افراط گرایان خاک سوریه را زمین تمرین برای حمله به سایر کشورها از جمله عراق , لبنان , اردن , عربستان و یا حتی ترکیه مورد بهره برداری قرارداده اند. این کشورها هم به نوبه خود مستعد پروراندن موجی جدید از افراط گرایی خواهند بود که مبداء همه آنها سوریه است.بنابراین با تداوم این تراژدی,سوریه می تواندبه بهترین مکان برای پرورش افراط گرایی تبدیل شود و با جذب نیرو دستور کار اجرا شده در سوریه را در سایر بخشهای منطقه هم به کار بندد.

تایم:آیا ایران جانب بشار اسد را می گیرد؟

ظریف:ما جانب ثبات و راه حل برای سوریه را می گیریم. ما نمی خواهیم تصمیم بگیریم چه کسی در سوریه حکمرانی خواهد کرد. این مردم سوریه اند که باید دراین امر تصمیم بگیرند.ما نمی خواهیم به خودمان نقشی را بدهیم که متعلق به مردم سوریه است.

تایم: نظرتان درمورد کشورهای حاشیه خلیج (فارس) و عربستان که هنوز هم نمی خواهند با شما ملاقات داشته باشند چیست؟

ظریف:نه,اصلاˈ اینطور نیست که آنهانمی خواهندمراببینند.کشورهای بسیاری

درحاشیه خلیج فارس هستند که به خوبی از من استقبال کردند.من بحث های بسیار مثبتی پیرامون موضوعات منطقه ای با آنها داشتم وهمه آنها از توافق ژنو استقبال کردندو آن را پیشرفتی مثبت در راه برقراری امنیت و سطح همکاریها در منطقه دانستند.همه منتظرند ببینندفصلی جدید در روابط میان ایران با کشورهای جنوب نوار ساحلیˈخلیج فارسˈ گشوده شده است. این بسیار دلگرم کننده است.من به سعودی ها هم اعلام کرده ام که آماده ام به عربستان سفر کنم.حتی دیدارهایی هم ترتیب داده شد اما مشکلی بوجود آمد که ما امکان تطابق دادن خود با همه دیدارهایی که برنامه ریزی شده بود را نداشتیم. بنابراین تصمیم گرفتیم سفر را به زمانی مناسب موکول کنیم.

این به معنای آن نیست که میان ایران و عربستان یک مشکل سیاسی وجود دارد. البته ما اختلافاتی داریم و درباره موضوعاتی هم دیدگاهها و نقطه نظرات متفاوت با هم داریم اما حتی در یک خانواده هم میان خواهران و برادران اختلاف نظر وجود دارد. همه ما با هم اختلاف نظر داریم. موضوعاتی هست که دیدگاهها,رویکردها ,راهبردها و تاکیتکهای ما راجع به آنها متفاوت است.

تایم:اما شما ذکر کردید که عمیق تر شدن شکاف فرقه ای در منطقه, عامل اصلی بروز اختلاف میان ایران و عربستان است؟

ظریف:درهر دو کشور ایران و عربستان قومیت های مختلفی زندگی می کنند و این به نفع ماست که از بروز این شکافهای قومیتی جلوگیری کنیم و یک رابطه صمیمانه و برادرانه میان فرقه های متنوع اسلامی داشته باشیم. بنابراین هم برای ایران و هم برای عربستان مهم است که به یک درک مشترک برسند و ببینند از چه راههایی می توانند نگذارند یک چنین اختلافات فرقه ای شکل بگیرد و نهادینه شود.

تایم: شما در داخل کشور در مورد توافق هسته ای با چه مخالفتهایی روبرو هستید و برای رفع آن تا به حال چه کاری انجام داده اید؟

ظریف:ریشه اصلی همه این مخالفتها,بی اعتمادی است.این امر بدون سابقه است.این مخالفتها مانع روانی بر سر راه تعامل است و ما باید برآن غلبه کنیم.مخالفتها به این دلیل است که مخالفان معتقدند غرب و به خصوص امریکا صداقت ندارد و علاقه ای هم برای توافق ندارد.آنها می گویند که امریکایی ها تلاش خواهند کرد به هر طریق ممکن وبا استفاده ازساز و کارهایی در مذاکرات,آن را از جریان بیاندازند تا بهانه های جدیدی پیدا کنند. اعمال و اقدامات واشنگتن هم در این نگرانی ها بی تاثیر نبوده است. ما می دانیم که واشنگتن داردسعی می کند به نوعی قانونگذاران آمریکایی را آرام کند و ما اظهارات دولت امریکا خطاب به قانونگذاران را هم مرور کرده ایم. اما در ایران همه اینطور نیستند. ما معتقدیم که دولت امریکا باید سر حرفی که در ژنو بیان داشته بماند و به قولش عمل کند و بر آنچه که در توافق امضا شده است و در مذاکرات هم متعهد بماند تا این مذاکرات منتهی به طرح عمل شود.

تایم:آیا بعدازهمه مذاکرات شما فکرمی کنیدامکان کارکردن باآمریکابرسر سایر موضوعات ازجمله افغانستان هم وجود خواهد داشت؟

ظریف:ماباید منتظر مذاکرات بمانیم تا ببینیم آیا رفتاری که در این مذاکرات مشاهده خواهیم کرد و حسن اجرای مفاد توافقنامه به چه کیفیت خواهد بود تا بعد از حصول اطمینان , وارد سایر عرصه ها شویم.

تایم: آیا بعداز توافق ژنو هنوز هم موارد حل نشده ای از اختلافات میان ایران و امریکا وجود دارد؟

ظریف:در زمینه اعتماد سازی موفقیت چندانی بدست نیامده است. بعد از گفت وگوها فقط اظهارنظرهایی بطور عمومی انجام شده است که مشابه اظهار نظرها قبل از گفت وگوهاست. اساساˈ در عصر حاضر نمی توان مذاکرات محرمانه داشت. کار انجام و تمام شده و نمی توان مخاطب را گلچین کرد. این هم یکی از رموز زیبای جهانی سازی و درعین حال یکی از مخاطرات آن است.صحبتهای جان کری با کنگره امریکا را محافظه کاران در ایران هم می شنوند . پس همه باید هشیار باشند ببینیند چه می گویند زیرا دیگران صحبتهای آنها را می شنوند و استنباط خود را از آن خواهند داشت.

تایم:اگر کنگره تحریمهای جدید اعمال نماید حتی اگر هم برای شش ماه قابل اجرا نباشد چه اتفاقی خواهد افتاد؟

ظریف:کل معامله خواهد مرد.ما دوست نداریم مذاکرات با اکراه دنبال شود . اگر کنگره تحریمهای جدیدی تصویب کند , عدم جدیت خود و عدم تمایل امریکا را برای دست یابی به یک راه حل ثابت کرده است. من از دشواریهای کار و موضوعات مختلف داخل آمریکا آگاهم اما از نظر من این نمی تواند توجیه کار کنگره باشد. ما هم مجلس داریم و مجلس ما هم می تواند قانونگذاری هایی داشته باشد.اگر مذاکرات به شکست بیانجامد مجلس ما هم می تواند دست به تصویب مصوباتی بزند.اما اگر ما با این روحیه و طرز فکر وارد کار شویم فکر نمی کنم از این طریق به جایی برسیم. ما تلاش کردیم مانع از تصویب این مصوبات در مجلس خود شویم .اما متوجه باشیم اگر ما در راه حل این مشکل تلاش های لازم را به عمل نیاوریم , چگونه خواهیم توانست طرف مقابل را متقاعد سازیم قبول کند که ما در مذاکره جدی هستیم . امکان ندارد ما موفق شویم و دولت امریکا هم امکان ندارد موفق شود.

تایم:از مجاری پشت پرده برای مذاکرات ژنو که از ماه مارس شروع شده است صحبت کنید.

ظریف:ما این تماسها را در حاشیه ˈ1+5ˈ با کشورهای بسیاری انجام دادیم اما با کشورهای طرف مذاکره خود فقط روابط عادی دیپلماتیک داشتیم. البته جالب ترین بخش آن درگیر شدن با آمریکا در گفت وگوها بود که از مدتها قبل آغاز شد شاید سه سال قبل.درآن هنگام مذاکره کننده ما یعنی ˈسعید جلیلیˈ در حاشیه گفت وگوهای ژنو با ˈبیل برنزˈ معاون وزیر خارجه آمریکا دیدار کرد و از آن زمان مذاکراتی میان ایران و امریکا داخل و خارج ˈ1+5ˈ انجام شد که البته نتایج مثتبی هم داشته است.

تایم:آیا این گفت وگوها راه توافق ژنو را هموار کرد؟

ظریف:به نظر من اگرمذاکرات دو جانبه میان ایران با همه اعضاء مختلف ˈ1+5ˈ نبود نتیجه مثبتی هم در پایان کار وجود نمی داشت.دیدارهای رسمی ایران با شش کشور و کاترین اشتون معمولاˈبسیار رسمی است.اما اگر شما بخواهید درگفت وگوها به توافق برسید لازم است با همه این افراد چه به طور خصوصی با تک تک آنهاو چه به صورت جمعی گفت و گو کنید. بر این اساس ما با همه اعضای ˈ1+5ˈ به طور شخصی گفت و گو کردیم. اما معامله آنقدر بزرگ نبود تا با فرانسه و یا روسیه یا حتی انگلیس هم گفت و گو کنیم. اما مسئله امریکا و صحبت با آن فرق می کرد . مذاکره با امریکا در حاشیه ˈ1+5ˈ داستانی دارد.

تایم: حالا این مجرا در چه وضعیتی است؟

ظریف:هنگامی که همکاران ما به وین بروند امکان دارد در حاشیه این گفت و گوها بحث هایی هم با امریکا داشته باشند و این مجرا بسیار مهم است. امریکا احتمالاˈ مهمترین بازیگر است زیرا اکثر تحریمها علیه ایران را امریکا اعمال کرده است و از نظر ما اغلب و یاهمه آنها غیر قانونی است. آنها غیر از ما کشورهایی را هم که با ایران تجارت دارند را هم تحریم کرده است . به همین دلیل است که بیشترین کار و طرف صحبت ما امریکاست.در نتیجه, همانطور که تلاشی گسترده برای دردسر آفرینی به عمل امده است به همان میزان هم باید زحمت زیادی کشیده شود تا این دردسرها رفع شود.این امر مستلزم آن است که ایران و امریکا بحث های طولانی با هم داشته باشند.

تایم:آیا اگر مجاری پشت پرده تماس با آمریکا نبود آیا ژنو هم امکان پذیر بود؟

ظریف:این یک سوال استفهامی است.اگر ما درحاشیه ˈ1+5ˈ با جمع زیادی از اعضاء گروه و در همه موضوعات به خصوص با امریکا گفت وگو نمی کردیم, طبیعی است که به توافقی هم نمی رسیدیمˈ.