مشاور اوباما: دردناک است ولی پاکستان، طالبان را به جنگ با ناتو ترغیب می کند

ایالات متحده آمریکا در مسیر گفت‌وگوهای صلح با طالبان برای پایان دادن به جنگ در افغانستان بسیار مصمم است. "بروس ریدل" که ریاست بخش بررسی‌های استراتژیک افغانستان در دولت "باراک اوباما" رئیس‌جمهوری آمریکا را برعهده دارد، معتقد است که مذاکرات صلح راهی طولانی، اما بهترین گزینه ممکن است و دلیلی برای عدم تلاش در اين زمینه وجود ندارد.

گفت و گوی فارن پالیسی با رییس بخش بررسی‌های استراتژیک افغانستان در دولت "باراک اوباما" رابخوانید:

* آقای ریدل! آیا به مذاکرات صلح نزدیک شده ایم یا این گفت‌وگو‌ها در حال حاضر فقط نمادين هستند؟

معتقدم که این گفت‌وگو‌ها بسیار طولانی خواهند بود اما دلایل زیادی وجود دارد که آمریکا در این مسیر دلسرد نشود. نخست آنکه تاکنون مشخص نشده که آیا رهبران و یارانشان واقعا به دنبال چه چیزهای هستند و شاید همین مسئله بین ائتلاف ناتو از یک طرف و دولت حامد کرزی از طرف دیگر شکاف ایجاد کرده است. چیزی که طالبان تاکنون گفته آن است که آماده مذاکره با آمريكا و ناتو هستند اما آنان هنوز مشروعیت دولت کرزی را نپذیرفته‌اند و این دولت را دست نشانده غرب می‌دانند. حقیقت امر این است که ما همچنان توسط سازمان‌های تروریستی مانند القاعده و گروه‌های شبه‌القاعده در نزدیکی درهای پاکستان تهدید می‌شویم.

آنچه ما اکنون به آن احتیاج داریم، آشتی سیاسی در افغانستان است و مشخص نیست که طالبان خواهان این موضوع است یا خیر. تاکنون تنها مشخص شده که گفت‌وگو‌ها با طالبان ناآرامی‌ها و بی‌ثباتی را برای دولت کرزی و ائتلاف شمال گروه‌های سیاسی که از این دولت حمایت می‌کنند، را به دنبال داشته است. پس بر این باورم که نماینده ما در افغانستان چالش‌های بی شماری را در مقابل خود می‌بیند.

* دولت اوباما اعلام کرده است که عمليات ناتو نیز در سال ۲۰۱۴ پایان می‌یابد. آیا برای طالبان این انگیزه به وجود نمی‌آید که تا این زمان منتظر بماند؟

این باور در میان طالبان وجود دارد که زمان برای مبارزه وقتی است که نیروهای خارجی در منطقه حضور دارد و البته برخی از این گروه‌ها که بیشتر از داخل پاکستان حمایت می‌شوند، منتظر خروج ما هستند. حقیقت آن است که ما هنوز توسط سازمان تروریستی مانند القاعده و گروه‌های شبه‌القاعده تهدید می‌شویم و نیاز داریم که با همکاری امنیتی با افغانستان با این گروه‌ها مبارزه کنیم. آمریکا در چنین شرایطی نباید زمان را از دست بدهد به عبارتی دیگر ما باید راه‌حلی را برای حذف کامل این گروه‌ها تا سال ۲۰۱۴ پیدا کنیم.

* نظر رئیس‌جمهوری آمریکا درباره ادامه جنگ افغانستان چیست؟

اوباما بنا به دلایلی غیرقابل درکی در این‌باره دو دل است. او معتقد است -البته من هم با او موافقم- که ایالات متحده منافع "واقعی"، اما "محدود"ی در افغانستان دارد. بنابراین هر زمانی که منافع واقعی وجود داشته باشد، اقدامات جدی نیز صورت می‌گیرد. این جنگ جهانی دوم نیست و زمان نازی‌های آلمانی به سر رسیده است. آنچه اوباما و کاخ‌سفید را در دوراهی قرار می‌دهد، آن است که نمی‌توان برای افغان‌ها به دلیل شرایط محدود گام‌های بلندی را برداشت.

* اوباما مصمم است که به این جنگ پایان دهد؟

بله، بدون شک. اوباما هیچ اشتیاقی برای ادامه این جنگ ندارد. اما من بر این باورم که اگر این جنگ در زمان نامناسب تمام شود، جهان با مشکلات زیادتري مواجه می‌شود. پس ما به دنبال راه میانه‌ای هستیم و مشکل آن است که این راه میانه بسیار هزینه‌بر و خطرناک است.

* مذکراه با گروه‌های شمال ویتنام در سال ۱۹۶۸ آغاز شد؛ این گفت‌وگو‌ها تا ۱۹۷۳ ادامه داشت اما دوسال بعد با تجاوز شمالی‌ها به جنوب ویتنام تمامی تلاش‌ها از بین رفت. فکر نمی‌کنید که چنین سرانجامی در انتظار مذاکرات صلح با طالبان باشد؟

من فکر می‌کنم این گفت‌وگو‌ها حتی اگر در بهترین شرایط به پیش رود، به ماه‌ها یا سال‌ها زمان احتیاج دارد تا به نتیجه قطعی برسد. ‌‌‌همان‌طور که گفتم طالبان به دنبال جنگ با ماست و هیچ برنامه جامع و یا مصلحت‌گرایی در این گروه تندرو وجود ندارد و از طرفی دیگر نباید عامل پاکستان را فراموش کرد. هنوز مشخص نیست که اسلام‌آباد خواهان توافق صلح است یا خیر، اما شواهد نشان می‌دهد که پاکستان، طالبان را برای ادامه مبارزه با ناتو تشویق می‌کند و این اصل دردناک ماجراست.

* گزینه مطلوب برای پاکستان چیست؟

آنان می‌خواهند که آمریکا و ناتو از افغانستان خارج شوند چرا که از منظر آنان، وجود ناتو و آمریکا در خاک افغانستان به جز خبرهای ناگوار، فایده‌ای دیگری ندارد. آنان، ما را به خاطر مشکلات داخلی سرزنش می‌کنند و معترض اند که چرا برای هندوستان جایگاه ثابتی در افغانستان به وجود آورده‌ایم. البته آنان همچنان به خاطر حمله هواپیماهای آمریکایی به مقر "اسامه بن‌لادن" رهبر سابق القاعده، عصبانی هستند.

از دريچه نگاه سران اسلام‌آباد، بهترین گزینه ، خروج همیشگی ناتو و آمریکاست به همین دلیل از طالبان حمایت می‌کنند و خواهان تشکیل دولت مرکزی در جنوب و غرب افغانستان نیستند. اما معتقدم که واشنگتن باید با سران اسلام‌آباد گفت‌وگو کند و به نتایج حداقلی دست یابد چرا همکاری حداقلی پاکستان بسیار سودمند است.

* چه کسانی به پاکستان کمک می‌کنند؟ آنان منزوی هستند؛ اینطور نیست؟

پاکستان دو متحد قدرتمند دارد. یکی از آنان چین است؛ متحد قدیمی که تجهیزات نظامی اسلام‌آباد را تامین می‌کند و برای آنان نیروگاه هسته‌ای می‌سازد و دیگری عربستان سعودی است. ریاض تقریبا در نیم قرن گذشته بیشترین کمک خارجی را به اسلام‌آباد داشته است. روابط این دو کشور بسیار مستحکم است.

* طالبان چه نگاهی به این موضوع دارد؟

مهم است که به این مسئله، نگاهی طالبانی داشته باشیم تا نگاه یک متخصص. از زمانی که آمریکایی‌ها به این کشور وارد شدند، نیروهای امنیت ملی توسط خارجی‌ها تزریق مالی مي‌شوند. طالبان بدون شک به بازسازی کشور فکر نمی‌کند و در این مسئله شکی نیست. کنگره آمریکا نیز تا مدت‌های طولانی باید هزینه این جنگ را بپردازد و پس از آن نيز نیروهای امنیتی را تزریق مالی کند. در چنین شرایطی طالبان حاضر به مذاکره با دولت کرزی نیست و تنها خواهان مذاکره با واشنگتن است. پس این امکان وجود دارد که آنان هر بهای را برای این مسئله بپردازند.

* آیا حضور کرزی در این مذاکرات مهم است؟

اگر کرزی وجود نداشته باشد، هر توافقی بی‌معناست. او رئیس‌جمهور افغانستان است و می‌تواند هر توافقی با طالبان را وتو کند. پس از خروج آمریکا، این کرزی است که باید با طالبان مدارا کند و توافق بین او و این گروه اهمیت بسزایی دارد. ما می‌خواهیم که کرزی هر توافقی را بپذیرد اما او نیز با هر توافقی که در آن مشارکت نداشته باشد و منافعش را نادیده بگیرد، مخالف است. در هر صورت طالبان می‌خواهد او را از میز مذاکره دور کند.

* پس تنها گزینه موجود برای حل معضلی به نام طالبان، آشتی سیاسی است البته با مشارکت پاکستان.

من از فرآیند آشتی ملی حمایت می‌کنم و زمانی که ریاست این حوزه را در دولت اوباما در اختیار گرفته‌ام یعنی‌‌‌ همان چهار سال پیش، به دنبال عملی کردن این مسئله هستم.
 اکنون دلایل زیادی وجود دارد که بگویم که طالبان برای مذاکره جدی نیست و با توجه به روابط اسلام‌آباد و واشنگتن کاملا مشخص است که پاکستان نیز برای آشتی ملی ارزشي قائل نيست.
 اما در هر صورت دلیلی برای توقف مذاکرات وجود ندارد. ما باید به تلاش‌های‌مان ادامه دهیم چرا که اگر قرار است روزي فرایند صلح و پيمان‌هاي سیاسی در افغانستان شکست بخورد، بهتر از آن است که این اشتباه از جانب طالبان باشد نه ایالات متحده.