با فعال تر شدن اعضای سازمان همکاری شانگهای که در مقایسه با دهه 90 میلادی نفوذ خارجی آن رشد قابل ملاحظه ای داشته است، می توان تاثیر زیاد این جریان رو به تکمیل را بر اوضاع سیاسی و اقتصادی منطقه ای نیز به راحتی درک کرد.
با نگاهی گذرا به تاریخچه 10 سال اخیر فعالیت سازمان همکاری شانگهای، نقش پر رنگ آن در سیستم مدرن روابط بین المللی مشهود است و نمونه بارز این پیشرفت در جلسه اخیر این سازمان در بیشکک بود.
بنا به نظر کارشناسان امور بین الملل، جلسه ای که در شهر بیشکک برگزار شد، نقش مهمی در راستای تقویت اعتبار بین المللی سازمان شانگهای ایفا کرد و این نکته که کشورهای عضو این سازمان برای تبدیل آن به تضمین کننده امنیت در منطقه تمایل دارند را اثبات کرد.
در جلسه اخیر اعضای سازمان همکاری شانگهای، مسایل مربوط به افزایش پتانسیل سازمان همکاری مزبور در زمینه برقراری امنیت و جدی تر ساختن برنامه های همکاری نظامی مورد بحث و بررسی موشکافانه قرار گرفت و این امر حکایت از آمادگی این سازمان برای رقابت جدی با مکانیسم ها و استراتژِی های واشنگتن و بروکسل در قبال کشورهای خاورمیانه و منطقه قفقاز دارد.
آنچه در جلسه اخیر سازمان همکاری شانگهای در بیشکک گذشت نشان داد که این سازمان در حال رشد است و پیگیری حل مسایل مشترک کشورهای مختلف را در دستور کار خود قرار داده است و از طرفی دیگر می توان به عنوان اهرمی مناسب در قبال برنامه "خاورمیانه بزرگ" آمریکا به شمار آید. حتی به نظر تحلیلگران غربی، ایده خاورمیانه در عمل هیچ وجهه واقعی ندارد و علامتی برای کاربردی کردن آن دیده نشده است.
بنا به گفته کارشناسان مذکور، هدف آمریکا از دمیدن بر شیپور "خاورمیانه بزرگ"، یادآوری نقش مهم غرب و واشنگتن بر تاثیرگذاری در امور خاورمیانه است. زیرا آمریکا نه توان نظامی لازم برای عملی ساختن چنین برنامه ای را داراست، نه اینکه استراتژی راهبردی برای اجرای این نقشه عظیم را دارد.
رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با اعمال فشار بر آمریکا و ناتو قصد انجام عملیات ضد تروریستی در افغانستان را دارند تا بدین وسیله، هم راه برای تسلط بی چون و چرای این دو قدرت در کابل کاسته شود هم اینکه اگر برنامه تروریست ستیزی صحت و وجود خارجی دارد، به صورت تقریبی آنها نیز در جریان قرار بگیرند.
یکی دیگر از دستاوردهای اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیشکک این بود به منظور برقراری صلح و ثبات در منطقه، برای بهبود مسایل اقتصادی و اجتماعی وارد این کشور شدند. اما واقعیت اینجاست که اجرای پیشنهاد برگزاری کنفرانس بین المللی بررسی مسایل افغانستان به اعتبار آمریکا ضرر وارد خواهد آورد و قابلیت ائتلاف نیروهای غربی را برای حل مساله افغانستان به طور مستقل زیر سوال خواهد برد.
در همین راستا، تحلیلگران برای تکمیل نظریه خود در زمینه فعالیت تشکیلات منطقه ای ضد تروریستی بر این باورند که حضور کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای مرتفع سازی پدیده تروریسم و قاچاق مواد مخدر اثرگذارتز از حضور آمریکا در افغانستان خواهد بود.
سازمان همکاری شانگهای از ابتدای تاسیس تاکنون همواره بر از بین بردن پدیده تروریسم و مبارزه قاطع با قاچاق مواد مخدر تاکید کرده و خواهان گسترش روابط اقتصادی با شرکای خود بوده تا بدین وسیله فقر رنگ بازد و در سایه صلح و ثبات، پیشرفت ها صورت پذیرد.
اعضای سازمان همکاری شانگهای با قرار دادن دستورالعمل حفظ امنیت و ثبات در منطقه، به صورت صادقانه اعلام کردند که مقاصد تجاوزکارانه آمریکا برای تقویت مواضع این کشور در منطقه با منافع تاریخی کشورهای دیگر تناقض دارد.
کشورهای عضور در بیشکک صراحتا اعلام کردند که اولویت شان مبارزه با تهدیدهای مشترک در فضای این سازمان متکی بر نیروهای این کشورهاست و به خودی خود می توان پی برد که حضور نظامی و حتی غیرنظامی آمریکا در خاورمیانه و قفقاز به هیچ وجه پذیرفته شدنی نیست و برای ساخت مناطق امن، باید پای واشنگتن را خارج از این محدوده نگه داشت.
در اسناد امضا شده در بیشکک نیز به غیرقابل قبول بودن مداخله فرامنطقه ای در امور داخلی کشورهای عضو اشاره شده و همین امر می تواند مدرکی مستند برای مبرا بودن سازمان همکاری شانگهای از توطئه های غرب به شمار آید.