اجراي مدل پوتين- مدوديف در ايران ممكن نيست

تابناک- با فروپاشی شوروی و زوال ابرقدرت شرق و با شکل گیری جمهوری های مستقل در شمال ایران، ما شاهد دور تازه ای از روابط ایران با همسایه شمالی بودیم. در آن زمان اینگونه تعبیر شد که یخ ها در روابط دو کشور آب شده است.

مهدي سنايي ضمن  بيان اين مطلب مي افزايد:  یک روند صعودی قابل رشدی را در طول دو دهه گذشته میان ایران و روسیه شاهد بوده ایم. از جانب ایران شاید بتوان گفت که روند ثابت تری طی یک دهه گذشته در روابط حاکم بوده و همه دولت های جمهوری اسلامی ایران پس از فروپاشی شوروی جایگاه برجسته ای برای روسیه در سیاست خارجی قائل بودند و روابط رو به رشد بوده است.در چند ساله اخیر - در دولت نهم و دهم- اهمیت روابط با روسیه تا این اواخر با توجه به تاکیدی که بر همکاری با بلوک شرق وجود دارد، افزایش یافت.

اين عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي، متذكر شد: اگر همکاری با بلوک شرق و روسیه به این معنا باشد که ما از حوزه های دیگر جغرافیایی دنیا غفلت می کنیم، طبیعتا این واقع بینانه نیست. اما اگر همکاری با سیاست شرقی و برجسته شدن شرق در سیاست خارجی به این معنا باشد که ما جایگاه ویژه ای برای حوزه شرقی قائل هستیم این به میزان زیادی واقع بینانه خواهد بود.

سنايي با بيان اينكه نقش اقتصاد را نمی توان در تدوین سیاست خارجی از نظر دور داشت، اظهار داشت:  اقتصادهای بزرگ دنیا قابل چشم پوشی نیستند. دفاع از حقوق کشور باید با یک دیپلماسی بسیار ظریف و در عین حال جدی پیگیری شود تا ظرفیت بهره برداری از ساختارهای بین المللی و اقتصادهای عمده جهان از دست نرود.

نماينده مردم نهاوند در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به تلاش كشورهاي غربي براي تشكيل جبهه اي واحد با روسيه، گفت: آنچه که در اجلاس لیسبون شاهد بودیم نمایانگر آن بود که کشورهای غربی تلاش دارند خواسته های روسیه را تامین کنند و جبهه واحدی از غرب را تشکیل دهند که روسیه بخشی از آن باشد.

 طی دو سال گذشته روسیه دستاوردهای قابل توجهی در تعامل با آمریکا داشته است؛ هم‌چنین در بحث افغانستان و ایران همکاری‌های قابل توجهی بین دو کشور صورت گرفته است. البته روسیه در بحث ایران همکاری کاملی با آمریکا نداشت اما تحویل ندادن S-300 نشان داد روسیه نسبت به گذشته همکاری بیش‌تری با آمریکا دارد.

اين نماينده مجلس هشتم در ادامه با بيان اينكه موضوع ایران و روسیه صرفا حول محور پرونده هسته ای نیست بلکه مسائل مختلف منطقه ای وجود دارد که دو کشور را نیازمند به همکاری با یکدیگر می کند، افزود: شاید اگر از ابتدا یک انتظار واقع بینانه تری از روابط با روسیه داشتیم و این را مد نظر قرار می دادیم که سیاست خارجی روسیه کاملا عمل گرایانه است و در چارچوب منافع ملی خود رابطه با ایران را دنبال می کند، بهتر بود.

وي در تشريح نقطه نظر خود ، تاكيد كرد: روسیه حمایت از ایران را از دریچه نگاه خودش می‌بیند، در این شرایط تا جایی که حمایت از ما با سیاست خودش همخوانی داشته باشد ایران را همراهی می‌کند. بنابراین ما باید دقت کنیم که الان در روسیه یک دولت پراگماتیست حاکم است.

 این مساله بسیار مهم است و متاسفانه من در بسیاری از تحلیل‌ها می‌بینم که هنوز نسبت به روابط ما و روسیه همان تحلیل‌های دوران جنگ سرد صورت می‌گیرد. در حالی که آن دوره طی شده و روسیه نه شوروی دوره جنگ سرد است و نه رئیس‌جمهور آن دارای همان رویکردهای گذشته است.این موضوع 10 سال است آشکارا در مواضع مقامات روس بیان می‌شود و این عمل‌گرایی و حساب سود و زیان کردن در اسناد سیاست خارجی روسیه هم به کرات آمده است.

اين عضو كميسيون امنيت ملي در ادامه خاطر نشان كرد: روابط ایران و روسیه به خصوص بحث پرونده هسته ای ایران به میزان زیادی تحت تاثیر مسائل بین المللی است. هم توان روسیه برای مقاومت در برابر غرب در حمایت از ایران محدود است و هم اینکه این کشور نسبت به تبدیل شدن ایران به یک قدرت هسته ای در جنوب مرزهایش نگرانی دارد.

سنايي با بيان اينكه بخش سیاست خارجی در برنامه پنجم در مقایسه با سایر بخشها یکی از لاغرترین و ضعیف ترین بخشهاست.، افزود: مجموعه بحث سیاست خارجی در این برنامه کمتر از دو صفحه است. طبیعتا بحث سیاست خارجی می توانست با مشارکت جدی تر وزارت خارجه و سایر دستگاه های ذی ربط جایگاه برجسته تری در برنامه پیدا کند.

شاید یک دلیل این باشد که برنامه پنجم مساله محور است و مجموعه ای از خط و مشی هاست که به حل مشکلات دستگاه های مختلف پرداخته است. طبیعتا دستگاه های اقتصادی و صنعتی و مالی مسائل بیشتری دارند اما شاید وزارت خارجه و سیاست خارجی کشور چنین احساسی نداشته است. شاید اینگونه تصور می شود که سیاست خارجی به شکل روتین کار خود را ادامه می دهد.

سنایی با رد اين گمانه كه  ممكن است انتخابات یازدهم ریاست جمهوری مانند مدل روسی پوتین- مدودف شکل گیرد، اظهار داشت:  در ایران ولایت فقیه تنظیم کننده و هماهنگ کننده قواست. این بحث پیشتر هم در گذشته هم مطرح شده بود.این بحثی است که به صورت معمول امکان وقوع آن نیست. علت این است که مقام معظم رهبری در راس سیستم تصمیم گیری قرار دارد و این شرایط قابل تحقق نیست که رئیس قوه مجریه بدنبال جانشینی برای خود باشد.

وي در ادامه، گفت: ممکن است تلاشی صورت گیرد اما در ساختار سیاسی ما که حزبی نیست این امکان وجود ندارد. در کشور ما با توجه به جایگاه و اختیارات ولی فقیه چنین امکانی برای رئیس جمهور وجود ندارد. ممکن است رئیس جمهور تمام قد در دفاع از نامزدی وارد میدان شود.

آنچه در انتخابات اخیر برزیل رخ داد  نتیجه توافق ساختار نبود بلکه نمونه ای از حمایت رئیس جمهور از کاندیدایی خاص بود. در مورد روسیه توافق ساختار منجر به جایگزینی مدودف به جای پوتین شد. اما در کشور ما چنین امکانی نیست.