ركورد قطر - ركود ایران!

به گزارش خبرنگار آینده و به نقل از خبرگزاری ها؛ موفقیت قطر در تولید این حجم از گاز مایع در حالی است كه بنا بر گزارش‌های سال گذشته انتظار می‌رفت قطر حداكثر تا سال ۲۰۱۲ قادر به تولید ۷۷ میلیون تن گاز مایع باشد. قطر چندین سال است كه گوی سبقت را از اندونزی كه تا سال ۲۰۰۲ با تولید ۲۱ درصد از كل تولیدات گاز مایع دنیا بزرگ‌ترین تولیدكننده بود ربوده و هم‌اكنون بزرگ‌ترین تولیدكننده گاز مایع طبیعی، ال‌ان‌جی، جهان است.

به افتخار این دستاورد، در شهر صنعتی «راس لفان» روز دوشنبه جشن گرفته شد و عبدالله العطیه، وزیر انرژی قطر، در سخنانی در این جشن گفت: «این دستاورد در نتیجه سرمایه‌گذاریهای كلان در بخش گاز انجام شده است. ما توانسته‌ایم ظرف ۱۴ سال اخیر تولیدات گاز مایع خود را از صفر تا ۷۷ میلیون تن در سال افزایش دهیم.»

قطر از سال ۲۰۰۶ (با قدرت تولید سالانه ۲۰ تا ۲۱ میلیون تن)، تولیدات گاز مایع خود را حدود ۴۰۰ درصد افزایش داده است و طبق آمار رسمی این كشور، سال گذشته از مجموع ۶۸.۱۹ میلیون تن صادرات گازی قطر، ۴۹.۴۴ میلیون آن به صورت گاز مایع بوده است. این در حالی است كه در همین دوره زمانی ایران با چندین شركت بین‌المللی در زمینه تولید گاز مایع قرارداد بسته است. اما نهایتا به دنبال امتناع همه این شركت‌ها اخیرا آقای احمد قلعه‌بانی، مدیرعامل شركت ملی نفت ایران، با اعلام این كه «طرح‌هاى تولید گاز مایع در شرایط كنونى براى ایران مقرون به صرفه نیست» عملا توقف تلاش ایران برای تولید گاز مایع را تایید كرد.

اظهارات قلعه‌بانی در مورد مقرون به صرفه نبودن تولید گاز مایع در حالی است كه طبق آمار كمپانی «بی‌پی» در سال ۲۰۰۹ گاز مایع حدود یك چهارم از كل تجارت جهانی گاز را شامل شده و به میزان ۲۴۲.۷۷ تن در سال رسیده است و طبق گزارش سازمان انرژی جهانی، انتظار می‌رود كه تجارت گاز مایع در چند سال آینده ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یابد.

در همسایگی ایران، تركمنستان در تابستان سال جاری حجم تولید گاز مایع كارخانه «نایب» را به ۷۵ هزار تن در روز رسانده است و آذربایجان نیز پروژه عظیمی برای فروش سالانه ده میلیارد متر مكعب گاز مایع و گاز فشرده به اروپا در دستور كار خود دارد. صادرات گاز مایع مالزی در سال ۲۰۰۹ به ۲۹.۵۳ میلیون تن، اندونزی ۲۶ میلیون، مصر ۱۲.۸۲ میلیون، عمان ۱۱.۵ میلیون و الجزایر به ۲۰ میلیون تن رسیده است. از مزایای گاز مایع عدم نیاز به خط لوله انتقال گازی و به تبع آن عدم محدودیت در فروش در بازارهای جهانی است.

گاز طبیعی عموما از طریق خط لوله در بازارهای منطقه‌ای و با قراردادهای ۲۰ تا ۲۵ ساله به فروش می‌رسد. ایران تاكنون با شركت توتال فرانسه به منظور توسعه فاز ۱۱میدان گازى پارس جنوبى با هدف تولید و صادرات پنج میلیون تن گاز مایع در سال توافق‌نامه امضا كرده است. با امتناع توتال، ایران در ماه فوریه سال جاری در همین زمینه قراردادی با شركت نفتی دولتی چین امضا كرد كه هنوز هم مسكوت مانده است.

همچنین پروژه توسعه فازهاى ۱۳ و ۱۴ پارس جنوبى و تولید و صادرات سالانه ۱۶ میلیون تن گاز مایع از برنامه‌های دیگر ایران بود كه در این زمینه با شركت نفت بریتانیایى-هلندى «شل» و همچنین شركت اسپانیایى «رپسول» قراردادی امضا كرد. این شركت‌های عظیم نفتی بعد از مدتی از پروژه‌های یاد شده منصرف شدند.

قطر شریك عمده ایران در میدان گازى پارس جنوبى كه ۵۰ درصد از مجموع ذخایر ایران را در خود جاى داده ، برداشت گاز از این حوزه مشترك را در سال ۱۹۹۰ آغاز كرده است، در حالی كه ایران در سال ۲۰۰۱ برای اولین بار از این میدان موفق به برداشت گاز شد. ایران با ذخیره گازى ۳۰ تریلیون متر مكعب بعد از روسیه داراى دومین ذخیره بزرگ جهانى است. اما به خاطر عدم پیشرفت در پروژه‌های تولید گاز، هم‌اكنون قادر به صادرات مازاد بر مصرف داخلی گاز نیست.

پارس جنوبى به ۲۸ فاز مستقل تقسیم شده است كه شش فاز آن در زمان دولت خاتمی عملیاتی شده است و فازهای هفت تا ۱۰ نیز كمتر از ظرفیت واقعی بهره‌برداری می‌شوند. در مقایسه با ایران، قطر معادل حدود ۱۶ فاز پارس جنوبی را به صورت كامل به مرحله تولید رسانده است و در سال ۲۰۰۹ روزانه ۱۲.۵ میلیارد فوت مكعب گاز از این حوزه برداشت كرده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، حمیدرضا كاتوزیان، رئیس كمیسیون انرژی مجلس، اخیرا نسبت به كندی عملیات اجرایی توسعه میدان گازی پارس جنوبی ابراز نگرانی كرده و گفته است كه در ۹ ماه گذشته این پروژه به جای ۲۵ درصد تنها نیم درصد پیشرفت داشته است. اواخر بهار امسال دولت ایران شش فاز از بزرگ‌ترین میدان گازی این كشور در پارس جنوبی را به ارزش ۲۱ میلیارد دلار به شركت‌های داخلی عمدتا وابسته به قرارگاه خاتم‌الانبیاء واگذار كرد.