درس افلاطون برای قرن بیست‌ویکم؛ چرا باید از تلاش برای تغییر دیگران دست برداریم؟

در قرن چهارم پیش از میلاد، افلاطون سه بار به سیراکوز در جزیره سیسیل سفر کرد تا آموزه‌های فلسفی خود را درباره عدالت و خویشتن‌داری به حاکمان آن شهر بیاموزد. اما هر سه بار شکست خورد.

در نخستین سفر، دیدگاه‌هایش خشم «دیونیسوس یکم»، فرمانروای مستبد سیراکوز را برانگیخت.

به گزارش یورونیوز، افلاطون در دومین سفر به امید آموزش پسر او، دیونیسوس دوم، بازگشت. شاگرد جوان در آغاز علاقه نشان داد، اما خیلی زود از نظم و سختی فلسفه گریخت.

با این حال، افلاطون بار دیگر بازگشت؛ سومین سفر، خطای بزرگ او بود. دیونیسوس دوم وانمود کرد که آماده تغییر است، اما در عمل تنها می‌خواست فیلسوف به نظر برسد نه آنکه فلسفی بیندیشد. افلاطون این‌بار به‌زحمت جان سالم به در برد.

تله‌ای که هنوز تکرار می‌شود

تجربه افلاطون تنها یک روایت تاریخی نیست. در روان‌شناسی امروز این رفتار به‌خوبی شناخته شده است: تلاش مداوم برای تغییر دادن فردی که انگیزه درونی ندارد. الگویی که در روابط عاشقانه، خانوادگی یا دوستی‌ها بارها تکرار می‌شود.

در چنین رابطه‌هایی، یک‌سو امیدوار است «این‌بار فرق دارد»، در حالی که طرف مقابل هر بار وعده می‌دهد، اندکی تغییر نشان می‌دهد و سپس به همان رفتارهای پیشین بازمی‌گردد.

به تعبیر این مقاله، «هر بار دوباره کشتی به سوی سیسیل می‌رود»؛ تلاشی بی‌پایان و بی‌ثمر برای نجات فردی که خودش نمی‌خواهد نجات پیدا کند.

کارشناسان می‌گویند باید از تلاش نافرجام برای تغییر دیگران دست برداشت عکس: کانوا

چرا تغییر از درون آغاز می‌شود؟

دیونیسوس دوم، مانند بسیاری از کسانی که در الگوهای ناسالم گرفتارند، هیچ‌یک از این شرایط را نداشت. او در محیطی پر از چاپلوسی زندگی می‌کرد و هر بار که با دشواری مواجه می‌شد عقب می‌نشست.

تمایل زنان و مردان به شریک جوان‌تر؛ هفت یافته علمی درباره تأثیر اختلاف سنی بر روابط عاطفی

روابط همیشه عادلانه نیست؛ چرا اصرار بر منصفانه بودن رابطه باعث ناامیدی می‌شود؟

بزرگ‌ترین اشتباه افلاطون نه در ندانستن، بلکه در نادیده گرفتن واقعیت آشکار بود. او شواهد کافی از بی‌میلی شاگرد خود داشت، اما امید را جایگزین منطق کرد.

بسیاری از ما همان اشتباه را تکرار می‌کنیم: بارها و بارها به کسی فرصت دوباره می‌دهیم با این باور که «این بار متفاوت است»، در حالی که واقعیت هیچ نشانه‌ای از تغییر نشان نمی‌دهد.

این رفتار نه تنها ما را فرسوده می‌کند، بلکه در عمل به تداوم همان رفتارهای مخرب کمک می‌کند.

روان‌شناسان می‌گویند اگر این نشانه‌ها در رابطه‌ای تکرار می‌شوند، زمان آن رسیده که «بادبان بکشید و از سیسیل بروید»:

بازگشت به آتن؛ تمرکز بر «حکومت درونی»

پس از این شکست‌ها افلاطون به آتن بازگشت، آکادمی خود را بنیان گذاشت و شاهکارش کتاب «جمهور» را نوشت. اثری که در آن تاکید می‌کند: «برای حکومت بر دیگران، نخست باید بر خویش حکومت کرد.»

درس بزرگ افلاطون از سیسیل همین بود: اصلاح واقعی از درون آغاز می‌شود، نه از تغییر دادن دیگران. وقتی فرد بر رشد و نظم درونی خود تمرکز می‌کند، هم آرام‌تر می‌شود و هم تأثیرگذارتر.

پیام پایانی: «سیسیل» را رها کن

بسیاری از ما «دیونیسوس دوم»ای در زندگی‌مان داریم. کسی که دوستش داریم اما نمی‌تواند یا نمی‌خواهد تغییر کند.

افلاطون میراث فلسفی خود را نه در اصلاح سیراکوز، بلکه در بازگشت به آتن بر جای گذاشت. شاید شما نیز تا زمانی که دست از «سفر به سیسیل» برندارید، نتوانید بهترین بخش زندگی‌تان را بیابید.

فورد وارد آمازون شد؛ خرید خودروهای کارکرده با یک کلیک ممکن شد!

بیشتر بخوانید:

افلاطون قائل به صراط مستقیم بود، ارسطو صراط‌های مستقیم

فیلسوفی که تاریخ را به قبل و بعد از خودش تقسیم کرد

نظر افلاطون دربارۀ «موسیقی»؛ نیرویی که نظم می‌بخشد و ویران می‌کند

افلاطون در آخرین ساعات عمرش چه می‌کرد؟

تماشاخانه

به بهروز و گوگوش گفتم بیاید نازنین ۲ را بسازیم / گوگوش آرتیسته واقعا، عاشقانه کار می‌کرد / یکی از کارهای سانسور این است که واقعیت را بزک کند (فیلم)

نامه تلخ وزیر آموزش و پرورش که باعث شد کیارستمی از کانون برود (فیلم)

فیلم های دیگر