تابآوری کودکان بهعنوان یکی از مهمترین مهارتهای زندگی در سالهای اخیر بسیار مورد توجه روانشناسان، والدین و مربیان قرار گرفته است. منظور از تابآوری، توانایی کودک در مواجهه با مشکلات، استرسها، ناکامیها و بحرانهای زندگی است؛ بهگونهای که نهتنها از این شرایط آسیب جدی نبیند، بلکه بتواند از دل آن تجربههای تازه کسب کند و رشد کند.
به گزارش میگنا، اهمیت تابآوری کودکان به این دلیل است که آنها از همان سالهای ابتدایی زندگی با چالشهای گوناگون روبهرو میشوند؛ از جدا شدن از والدین در دوران مهدکودک گرفته تا شکستهای کوچک در بازیها یا حتی تجربه فقدان نزدیکان. اگر کودکان از مهارت تابآوری برخوردار باشند، در برابر چنین شرایطی بهتر عمل میکنند و سریعتر به حالت تعادل بازمیگردند. در واقع، تابآوری کودکان پایهای برای سلامت روان و موفقیت در آینده به شمار میرود.
رویا اینانلو روانشناس و مربی تاب آوری در ادامه آورده است تابآوری کودکان ارتباط مستقیمی با میزان اعتماد بهنفس و خودکارآمدی آنها دارد. کودکانی که میآموزند در برابر مشکلات مقاومت کنند، بهتدریج باور میکنند که میتوانند بر شرایط سخت غلبه کنند.
این باور به آنها کمک میکند تا در مراحل بعدی زندگی، از چالشهای بزرگتر نیز نهراسند. همچنین تابآوری کودکان باعث میشود که روابط اجتماعیشان نیز تقویت شود؛ زیرا کودکان تابآور یاد میگیرند که در هنگام مشکلات از حمایت دیگران استفاده کنند، ارتباطات مثبتتری داشته باشند و از انزوا و گوشهگیری فاصله بگیرند. این موضوع نه تنها در خانواده، بلکه در مدرسه و جمع دوستان نیز اثرگذار است. بنابراین میتوان گفت که تقویت تابآوری کودکان بهطور مستقیم در رشد شخصیت اجتماعی و عاطفی آنها نقش دارد.
از دیگر دلایل اهمیت تابآوری کودکان، تأثیر آن بر یادگیری و موفقیت تحصیلی است. کودکانی که در برابر ناکامیهای کوچک مانند گرفتن نمره پایین یا اشتباه در یک تکلیف مدرسه تابآور هستند، سریعتر اشتباه خود را اصلاح میکنند و از شکستهایشان درس میگیرند. در مقابل، کودکانی که فاقد تابآوری هستند، ممکن است با اولین تجربه شکست، انگیزه خود را از دست بدهند و دچار افت تحصیلی شوند.
تحقیقات نشان داده است که تابآوری کودکان با عملکرد تحصیلی بهتر، پشتکار بیشتر و خلاقیت بالاتر همراه است. این امر نشان میدهد که تابآوری تنها یک ویژگی روانی نیست، بلکه بهطور مستقیم بر موفقیتهای عملی و آینده شغلی کودکان نیز اثرگذار خواهد بود.
تابآوری کودکان همچنین نقش مهمی در پیشگیری از مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات رفتاری دارد. کودکان تابآور یاد میگیرند که استرسهای زندگی را مدیریت کنند و احساسات خود را بهتر بشناسند. به همین دلیل، کمتر دچار تنشهای شدید روانی میشوند و در برابر فشارهای اجتماعی، مدرسه و خانواده بهتر عمل میکنند.
در جامعه امروز که کودکان در معرض محرکهای استرسزای فراوانی از جمله رسانهها، رقابتهای آموزشی و تغییرات اجتماعی قرار دارند، داشتن مهارت تابآوری به آنها کمک میکند تا سلامت روانی خود را حفظ کنند. به عبارت دیگر، تابآوری کودکان همانند یک سپر محافظ عمل میکند و خطر ابتلا به بسیاری از اختلالات روانشناختی را کاهش میدهد.
یکی دیگر از ابعاد مهم تابآوری کودکان، نقش آن در سازگاری با تغییرات و بحرانهای غیرمنتظره است. زندگی همواره با تغییر و دگرگونی همراه است؛ از تغییر محل زندگی و مدرسه گرفته تا بحرانهای طبیعی و خانوادگی.
کودکان تابآور بهسرعت خود را با شرایط جدید وفق میدهند و راهکارهای خلاقانهای برای کنار آمدن با مشکلات پیدا میکنند. این توانایی نه تنها در کودکی، بلکه در بزرگسالی نیز ارزشمند است؛ چرا که افراد تابآور در محیطهای کاری و اجتماعی نیز موفقتر عمل میکنند. در واقع، آموزش تابآوری کودکان سرمایهگذاری بلندمدتی است که نتیجه آن، پرورش نسلی انعطافپذیر، قوی و توانمند خواهد بود.
تابآوری کودکان همچنین در شکلگیری هویت و عزتنفس آنها تأثیر مستقیم دارد. کودکانی که یاد میگیرند سختیها را پشت سر بگذارند، به خودشان افتخار میکنند و احساس ارزشمندی بیشتری دارند. این احساس ارزشمندی، پایه عزتنفس سالم و پایدار در دوران نوجوانی و جوانی است.
در مقابل، کودکانی که تابآوری ندارند، ممکن است در برابر کوچکترین مشکلات احساس ناتوانی کنند و عزتنفس آنها بهشدت آسیب ببیند. بنابراین والدین و مربیان باید با فراهم کردن فرصتهای مناسب، کودکان را تشویق کنند تا خودشان مشکلات کوچک را حل کنند و تجربه موفقیت در غلبه بر دشواریها را بهدست آورند.
از منظر خانواده و جامعه نیز تابآوری کودکان اهمیت ویژهای دارد. کودکانی که تابآور هستند، کمتر دچار رفتارهای پرخطر میشوند و از مهارت حل مسئله و تصمیمگیری مسئولانه برخوردارند. این ویژگیها باعث میشود که خانوادهها با مشکلات تربیتی کمتری روبهرو شوند و جامعه نیز نسلی سالمتر و سازگارتر داشته باشد. به همین دلیل، بسیاری از نظامهای آموزشی و برنامههای مشاورهای در دنیا به موضوع تابآوری کودکان توجه ویژهای دارند و تلاش میکنند با برگزاری کارگاهها و آموزشهای ویژه، این مهارت حیاتی را در کودکان تقویت کنند.
رویا اینانلو روانشناس و مربی تاب آوری در پایان آورده است تابآوری کودکان یک ضرورت اساسی در دنیای پرچالش امروز است. پرورش این ویژگی باعث رشد فردی و موفقیت تحصیلی میشود، بلکه زمینهساز سلامت روانی، اجتماعی و اخلاقی کودک در آینده خواهد بود. برای رسیدن به این هدف، والدین باید الگوهای مثبتی از تابآوری باشند، محیطی امن و حمایتگر برای کودکان فراهم کنند و فرصتهای کافی برای تجربه، یادگیری و حل مسئله در اختیار آنها بگذارند. آموزش تابآوری کودکان بهمعنای آماده کردن آنها برای مواجهه با دنیای واقعی است؛ دنیایی که همواره با تغییرات و چالشهای تازه همراه است.
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر