"هند" چگونه از ژاپن سبقت گرفت و چهارمین اقتصاد بزرگ جهان شد؟

عصر ایران - در ماه گذشته میلادی -آوریل ۲۰۲۵- گزارشی از صندوق بین‌المللی پول (IMF) منتشر شد که یک نقطه‌ی عطف در تاریخ اقتصاد جهان را ثبت کرد: هند با عبور از ژاپن، به چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل شد. عددی که پشت این پیشرفت قرار دارد، ۴.۱۸۷ تریلیون دلار است — رقمی که دیگر فقط یک شاخص اقتصادی نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ی جنبشی انسانی، اجتماعی و فناورانه است.

 هند حالا در رده بندی اقتصادی، پشت سر آلمان، چین و ایالات متحده قرار گرفته است. ژاپن، که سال‌ها در جایگاه چهارم قرار داشت، با تولید ۴.۱۸۶ تریلیون دلار، تنها با فاصله‌ای بسیار اندک به رتبه پنجم سقوط کرده است.

10 اقتصاد برتر جهان

این عدد شاید تفاوت زیادی نداشته باشد، اما از لحاظ نمادین، یکی از مهم‌ترین تغییرات در نظم اقتصاد جهانی است. هند، با جمعیتی بیش از ۱.۴ میلیارد نفر، حالا نه فقط از لحاظ جمعیت بلکه از نظر اقتصادی نیز به یک قدرت بزرگ جهانی تبدیل شده است.

اما سوال اینجاست این اتفاق چگونه افتاد و هند چگونه توانست فاصله بین مستعمره بودن و رتبه 4 اقتصاد جهانی را این گونه با موفقیت طی کند؟ 
به نظر می رسد چهار عامل باعث این برتری تاریخی شده اند: 

 ۱. فناوری ، IT و استارتاپ‌ها

هند امروز سومین اکوسیستم استارتاپی بزرگ دنیاست: در حال حاضر بیش از ۱۱۵,۰۰۰ استارتاپ فعال در هند ثبت شده‌اند که از میان آن ها تعداد یونیکورن‌ها (استارتاپ‌هایی با ارزش بالای ۱ میلیارد دلار) از مرز ۱۱۰ مورد گذشته است که در مجموع ارزشی بالغ بر ۳۴۰ میلیارد دلار دارند.
در حوزه‌ی سلامت دیجیتال (Health-tech) نیز بیش از ۵۰۰۰ استارتاپ فعال‌اند، با رشد سالانه بیش از ۳۵٪.
از سوی دیگر زیر ساخت های اقتصاد دیجیتال در این کشور به حدی توسعه یافته که حجم تراکنش‌های دیجیتال هند در سال ۲۰۲۳ از ۱۰ تریلیون دلار عبور کرد.
هندی ها در حوزه‌ی آموزش آنلاین (EdTech) نیز بیکار ننشسته اند و شرکت‌هایی مانند BYJU’s و Unacademy بازارهایی با ده‌ها میلیون کاربر دارند، با پیش‌بینی ارزشی ۱۰ میلیارد دلاری تا ۲۰۲۵. 

فناوری های مبتنی بر IT به حدی در اقتصاد هند مهم اند که صادرات خدمات فناوری اطلاعات (IT) هند در سال ۲۰۲۳ به ۲۰۰ میلیارد دلار رسید. بسیاری از برنامه نویسان هندی بدون این که از کشور و حتی ار خانه خود خارج شوند، هم اکنون به طور آنلاین در حال کار با شرکت های غربی هستند و درآمدهای کلان دلاری برای خود و کشورشان جذب می کنند.

 ۲. سرمایه‌گذاری خارجی

هند با سیاست تعامل اقتصادی با همه جهان در سال‌های اخیر به یکی از جذاب‌ترین مقصدهای سرمایه‌گذاری جهان تبدیل شده است به طوری  که در سال مالی ۲۰۲۳–۲۰۲۴، بیش از ۷۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) جذب کرده است. 25 درصد این سرمایه گذاری به سنگاپور و 18 درصد نیز به آمریکا مرتبط است. کشورهای عربستان و امارات نیز سرمایه گذاری های کلانی در زمینه انرژی در هند انجام می دهند.
در سالی که گذشت بیش از ۲۵ میلیارد دلار تنها در بخش فناوری و استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری شده است.

اعتماد جهانی وقتی شکل می‌گیرد که کشوری نه‌تنها بزرگ، بلکه قابل اتکا باشد و دهها میلیارد دلار را به سمت خود جذب کند.

 ۳. نیروی انسانی جوان و تحصیل‌کرده

بیش از ۶۵٪ جمعیت هند زیر ۳۵ سال هستند؛ این یعنی آینده‌ای پویا، سیال و پرانرژی. هند با ۹۰۰ میلیون نفر نیروی کار بالقوه در سال ۲۰۲۵، در صدر کشورهای دارای جمعیت کاری قرار دارد. سالانه ۴ میلیون فارغ‌التحصیل مهندسی و فنی وارد بازار کار می‌شوند.

هند بیش از ۴۰ میلیون دانشجو در آموزش عالی دارد. اغلب هندی هایی که برای تحصیل به خارج می روند بعد از اتمام تحصیلات داتنشگاهی به کشورشان برمی گردند و دانش و توان خود را در اختیار هند قرار می دهند. 
امید به آینده، مهم ترین محرک نسل جوان هند برای کار و کوشش است.

 ۴. انتخابات آزاد ، گردش نخبگان و سیاست‌های اصلاح‌طلبانه

تا سیاست های اصلاح طلبانه واقعی - و نه شعاری - در کشوری رخ ندهد، توسعه آن کشور امری محال است. دولت هند با اجرای برنامه‌هایی هوشمندانه و هدفمند، اصلاحات لازم را در زیرساخت های سیاسی ، اقتصادی و اداری فراهم کرده است. هند به عنوان بزرگ ترین دموکراسی جهان، شاهد انتخابات آزاد و گردش نخبگان در ساختار سیاسی و اجرایی کشور است. 

  در بخش مربوط به سرمایه گذاری خارجی گفتیم که هند در سال گذشته 70 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده است. جذب این رقم کلان نیز مرهون اصلاحاتی است که هندی ها از سال 1991 آغاز کردند. قبل از آن و در سال 1990 میزان سرمایه گذاری خارجی در این کشور تنها 236 میلیون دلار بود. در آن زمان، هند سیاست‌های محافظه‌کارانه‌ای را دنبال می‌کرد که شامل محدودیت‌های سخت‌گیرانه بر مالکیت خارجی، الزامات انتقال فناوری، تعهدات صادراتی و نیاز به تأییدات دولتی برای اکثر سرمایه‌گذاری‌های خارجی بود.

 سال ۱۹۹۰ نشان‌دهنده پایان دوره‌ای از محدودیت‌های شدید اقتصادی در هند بود. با آغاز اصلاحات اقتصادی در سال ۱۹۹۱، هند به تدریج درهای خود را به روی سرمایه‌گذاران خارجی باز کرد و زمینه را برای افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری‌های خارجی در دهه‌های بعدی فراهم نمود.

اصلاحات گسترده در هند باعث شد طرح های توسعه از داخل متون رسمی و اداری خارج و به عرصه عمل وارد شوند؛ از جمله:

طرح Make in India برای تقویت صنعت داخلی، جذب بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری صنعتی.

طرح Digital India با هدف دیجیتالی‌کردن دولت و خدمات، اکنون بیش از ۹۰۰ میلیون کاربر اینترنتی دارد.

برنامه Startup India که تا امروز از بیش از ۷۵,۰۰۰ استارتاپ حمایت حقوقی، مالی و آموزشی کرده است.

پروژه Gati Shakti برای توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل با بودجه‌ای بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۵.

هند در تعقیب آلمان

بسیاری از تحلیل های کلان اقتصادی نشان می دهند هند تا سال ۲۰۴۷ می‌تواند به یک اقتصاد ۲۶ تریلیون دلاری تبدیل شود و سرانه تولید ناخالص داخلی آن به ۱۵,۰۰۰ دلار برسد. حتی برخی پیش بینی می کنند رقم سرانه مزبور به 26000 دلار هم برسد.

همچنین برآوردها حاکی از آن است که آلمان تنها تا 5 سال آینده صاحب رتبه سوم اقتصاد جهان است زیرا هند به سرعت در تعقیب آن است و سال 2030 از آلمان نیز سبقت خواهد گرفت و بعد از آمریکا و چین، سومین اقتصاد بزرگ جهان خواهد بود.

اما فراتر از نمودارها و اعداد و ارقام و رتبه‌ها، باید با احترام به مردم سختکوش و سیاستگذاران آینده نگر هند، تاکید کرد که این موفقیت متعلق به مردمانی است که هر روز در شرایطی سخت، تلاش کرده‌اند. از کشاورزانی که محصولات خود را به بازارهای دیجیتال رسانده‌اند، تا زنانی که از طریق برنامه‌های توانمندسازی، وارد بازار کار شده‌اند.
داستان رشد هند، داستان فرصت‌هاست؛ داستان نسلی که می‌خواهد گذشته‌اش را تغییر دهد و آینده‌ای متفاوت بسازد. 

سازمان ملل: غزه گرسنه‌ترین نقطه روی زمین است

بیشتر بخوانید:

مودی چگونه هند را از تله فقر نجات داد؟ | تبدیل هند به پنجمین قدرت اقتصادی جهان

تماشاخانه

وقتی «سیندرلای فلسطین» در خیابان‌های تهران قدم می‌زند / برای کجا کار می‌کند و چرا تهران آمد (فیلم)

سفری تماشایی با کندترین قطار سریع‌السیر جهان در دل آلپ سوئیس (فیلم)

فیلم های دیگر