بنیان‌گذار مستر المپیا: از بچه مظلوم محل تا امپراتور نیرومندان (فیلم)

جو ویدر، اسطوره بدن‌سازی جهان، با تلاش و پشتکار از کودکی ضعیف به چهره‌ای قدرتمند تبدیل شد. او با تنها ۷ دلار، امپراتوری بدن‌سازی را بنیان نهاد و با مجلات، شرکت‌ها و مسابقاتی مانند مستر المپیا، این ورزش را به صنعتی پول‌ساز تبدیل کرد.

بالاتر از تمامی ستارگان تاریخ بدن‌سازی جهان، نام «جو ویدر» است که در دنیای بدن‌سازی می‌درخشد. او مهم‌ترین عامل محبوبیت بدن‌سازی در میان اقشار مختلف بوده و توانست این حرفه را به یک صنعت پول‌ساز و محبوب تبدیل کند. ویدر در کودکی به دلیل ضعف بدنی خود، مشکلات بسیاری را تحمل کرد و با سختی‌های بسیاری، بدن خود را قوی‌تر کرد. او با تنها هفت دلار، پایه‌گذار امپراطوری بزرگی شد و با مجلات، شرکت‌ها، محصولات و مسابقات خود در بدن‌سازی به ثروت قابل توجهی رسید. ویدر بنیان‌گذار مهم‌ترین مسابقه بدن‌سازی در جهان به نام «مستر المپیا» شد و این نام را از یک نوشیدنی روی میزش، الهام گرفت.

جو ویدر (Joe Weider) زاده 29 نوامبر 1919 در شهر مونترال در ایالت کبک کانادا است. بزرگ‌شدن در دوران رکود بزرگ از مهاجران یهودی‌الاصل لهستانی، از سختی‌های نخست جو در محله‌ای فقیرنشین و خشن بود. او بچه‌ای لاغر و کم‌زور بود که هدف اصلی قلدرهای محل برای کتک‌کاری بود. جو برای قوی‌تر کردن خود به یک باشگاه کشتی رفت اما مربی این باشگاه نگران بود که جثه نحیف جو در تشک، صرفاً زنگ تفریحی برای سایر کشتی‌گیران باشد. نقطه عطف ویدر در این روزها، ورق‌زدن مجله‌ای با نام «قدرت و سلامت» بود که محتوی تصاویر کشتی‌گیران، بوکسورها و وزنه‌برداران بود. ویدر که از بی‌حالی و کتک‌خوردن خسته شده بود، توصیه‌های تمرینی این مجله را رعایت کرد و همانند یک جارو برقی، تمام اطلاعات مجله را وارد مغزش می‌کرد.

خرید وسایل ورزشی، سخت‌ترین چالش جو بود زیرا این وسایل بسیار برای خانواده ویدر گران بودند. از این رو، ویدر تصمیم گرفت تا خودش وزنه‌ای را برای خود بسازد. او پس از جستجو در اطراف خود، محور و چرخ‌های یک قطار را بهترین انتخاب برای تولید یک شبه‌دمبل یافت. از این رو، جو راهی یک آهنگری شد تا چرخ‌ها را به محور قطار جوش دهد و شمایلی از یک دمبل بسازد. این وزنه‌ها به ویدر کمک کردند تا بتواند بر ضعف بدنی خود غلبه کند و به مرور با تمریناتش با وزنه دست‌ساز 34 کیلوگرمی خود، بدنی قدرتمند داشته باشد. ویدر از 12 سالگی، دغدغه کسب درآمد داشت و با 10 ساعت کار در بازار میوه، خود را به این مهم می‌رساند. ویدر هر روز با گاری کوچک خود، میوه‌ها و مواد غذایی را در بازار جابه‌جا می‌کرد و خرج روزانه خود را به دست می‌آورد. او به مرور راهی یک باشگاه وزنه‌برداری شد و به پیروزی در مسابقات محلی مختلفی رسید. در نتیجه این موفقیت، عده زیادی از ویدر درباره چگونگی بهتر شدن عضلات‌شان، سوال داشتند. تجمع سوالات مختلف از سوی تمامی مردم، باعث شکل‌گیری ایده‌ای دز ذهن این مرد اهل مونترال شد.

ویدر در سال 1936 و در سن 16 سالگی، بهترین راهکار آگاه‌سازی مردم درباره علم تناسب اندام را ایجاد یک مجله مخصوص می‌دانست. او با بودجه ناچیز هفت دلار، نخستین شماره یک مجله آموزشی در حوزه تناسب اندام را با نام «بدن شما»، منتشر کرد. علی‌رغم اعتراض‌های مادر مبنی بر اتلاف وقت، ویدر در آشپزخانه منزل خود، یک میز و یک کمد بایگانی را قرار داد و دفتر کار فشرده‌ای را مهیا کرد. به مرور ایده جذاب ویدر، مورد توجه مردم و دوست‌داران ورزش قرار گرفت. پس از انتشار مجله «اندام شما» در صفحاتی از مجله «اخبار آمریکا»، ویدر به فکر انتشار مجلات دیگری افتاد. او در سال 1945، مجله دیگری را با نام «قدرت عضلانی» و در ادامه، مجلات «مردان تناسب اندام»، «مجله حجم»، «فلکس»، «پسر عضله» و «موسیو» را به انتشار رساند. محور قطاری که روزی تبدیل به وسیله ورزشی ویدر شده بود، اکنون یک قطار کامل بود که به سرعت نور رسیده و ویدر را به ثروت کلانی رساند. همراه همیشگی جو در این راه جسورانه، برادرش بود که کمک‌های فکری و مالی بسیاری را به او کرد. جو در خلق تصاویر بدن‌سازان برای مجله خود، نبوغ بسیار بالایی داشت و ایده‌های مختلفی را امتحان می‌کرد.

او پس از ایده انتشار مجله، خود را محدود نکرد و به مرور وارد صنعت تولید تجهیزات ورزشی و تغذیه ورزشکاری شد و شرکت‌های مختلفی را در این دو زمینه تأسیس کرد. ویدر در ادامه تصمیم گرفت تا مسابقاتی را با هدف انتخاب بهترین بدن‌ساز جهان برگزار کند و علاوه بر جور کردن خوراک رسانه‌های اقماری خود، از طریق فروش بلیط‌های این مسابقات و جذب رسانه‌های تصویری نیز به درآمد دیگری برسد. نخستین مسابقه جو به همراه برادرش در عرصه انتخاب بهترین بدن‌ساز، مسابقه آقای کانادا در سال 1942 بود. سالن تئاتر ملی مونترال، میزبان مسابقات آقای کانادا بود و بدین‌گونه، انجمن IFBB یا فدراسیون جهانی بدن‌سازی و تناسب اندام شکل گرفت. در ادامه، ویدر به سراغ بدن‌سازان جوان و افراد مستعد رفت تا با حضور چهره‌های جذاب در میان مردان و زنان مختلف، مسابقات بدن‌سازی خودش را برای عموم مردم جذاب کند. از نخستین چهره‌های کشف‌شده توسط ویدر برای مسابقات بدن‌سازی، دیو دراپر بود که در 18 سالگی وارد پروژه ویدر شد. او پس از مشاهده بارقه‌های پسر ساحلی جذاب در دراپر، روی او سرمایه‌گذاری کرد و القابی همانند «بمب‌افکن» را برایش انتخاب کرد. در میانه انتخاب دختران و پسران جوان برای پروژه جاه‌طلبانه مسابقات بدن‌سازی، او با همسر آینده خود یعنی بتی بروسمر آشنا شد تا با همراهی زنی که با تصاویر خود به یکی از پردرآمدترین دختران آمریکایی تبدیل شده بود، انجمن IFBB به پیشرفت خود ادامه دهد.

در کشاکش ایده برگزاری یک مسابقه سطح بالا برای انتخاب بدن‌ساز برتر، نام‌های زیادی در جلسه ویدر با دیگر همراهانش بررسی شد. در ابتدا قرار بود تا این مسابقات، «آقای کهکشان» یا «مستر گلکسی» نامگذاری شود اما مشاهده تصادفی یک قوطی نوشیدنی با مارک «المپیا»، ویدر را به نام ایده‌آلش رساند. او پس از مشاهده بطری، نام برگزیده خود برای مسابقات سطح بالای بدن‌سازی خود را یافت و این مسابقات را «مستر المپیا» نامید. استقلال بدن‌سازی از سایر ورزش‌ها همانند وزنه‌برداری و پاورلیفتینگ، چالش سخت روزهای نخستین ویدر بود. او به مرور تلاش‌هایش در راستای برندسازی مسابقاتش، بالاخص «مستر المپیا» را به شدت بیشتری رساند و سرانجام، ستاره صحنه خود را یافت. چشمان تیزبین ویدر در سفری به اتریش، جوان خوش‌چهره اتریشی به نام «آرنولد شوارتزنگر» را یافت که به نظر، یک استعداد بالقوه برای بدن‌سازی بود. ویدر، آرنولد را راضی به حضور در مستر المپیا و سایر مسابقاتش کرد و قهرمان رویایی خود را به تور انداخت. او در بدو ورود آرنولد به آمریکا، یک دستگاه آپارتمان را خریداری کرد و سپس هفته‌ای 100 دلار، یک اتومبیل و تغذیه مناسب در اختیارش قرار داد. سرمایه‌گذاری ویدر بر روی آرنولد، کار هوشمندانه‌ای بود که این مرد خوش‌فکر اهل مونترال، انجام داد. او پس از درخشش کشف بزرگ خود در مستر المپیا و جذب تماشاگران مختلف به این مسابقات، او را به صنعت سینما رساند تا با استفاده از جذابیت‌های هنر هفتم، ستاره خود را به محبوبیتی بیشتر در میان هنردوستان برساند.

ویدر توانست مسابقات انجمن خود را به معتبرترین مسابقات بدن‌سازی تبدیل کرده و ورزش مورد علاقه خود را به یکی از محبوب‌ترین ورزش‌های آمریکا و حتی اروپا تبدیل کند. او سرمایه‌گذاری‌های موفق و ناموفق بسیاری را در صنعت پول‌ساز خود انجام داد و عده زیادی را به خوش‌بختی رساند. به سبب همین فعالیت‌ها بود که ویدر، لقب «پدر بدن‌سازی جهان» را از آن خود کرد. او تلاش‌های بسیاری را برای حضور بدن‌سازی در مسابقات المپیک داشت که این مهم به نتیجه‌ای نرسید. پس از موفقیت مسابقات ویدر، رقبایی از جمله وینس مک ماهون نیز کار مشابهی را تکرار کردند اما نتوانستند به استمرار و ثبات ویدر دست یابند. تنها حضور ویدر در مسابقات خود به سال 1951 بازمی‌گردد که او در مستر یونیورس این سال با نمایندگی از کشور کانادا، رتبه پنجم کلاس قدی بلندقد را به دست آورد. از دیگر تلاش‌های ویدر در راستای تقویت اطلاعات حرفه بدن‌سازی، چاپ کتاب‌های جامع درباره تمرینات، نوع تغذیه و چگونگی فرم مناسب بدن بود. بیش از 20 کتاب مختلف توسط ویدر گردآوری و نوشته شد تا تمامی دوست‌داران این ورزش، راهکاری دست‌یابی به «بدن زیبا» را بدانند. پس از سال‌ها خدمت به بدن‌سازی، ویدر در 23 مارچ 2013، در سن 93 سالگی، دار فانی را وداع گفت. او به همراه برادر و همسرش در سال 2014 به تالار مشاهیر بین‌المللی ورزش رسید. در سال 2018، فیلمی با عنوان «بزرگ‌تر»، درباره زندگی این مرد خوش ایده دنیای بدن‌سازی به اکران رسید. تایلر هوچلین، ایفاگر نقش «جو ویدر» در این فیلم است. از جمله القاب جو ویدر، «آقای منفجره» یا «The Master Blaster» بوده است.