۲۳ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۳ آذر ۱۴۰۴ - ۰۰:۱۷
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۱۰۶۲۰۷۴
تاریخ انتشار: ۲۱:۳۵ - ۳۱-۰۲-۱۴۰۴
کد ۱۰۶۲۰۷۴
انتشار: ۲۱:۳۵ - ۳۱-۰۲-۱۴۰۴
زوایای تاریخ

از "کنستانتین‌ پل" تا استانبول: داستان یک نام

از
این شهر در سال ۳۳۰ میلادی توسط کنستانتین کبیر به عنوان پایتخت جدید امپراتوری روم شرقی بنا نهاده شد و «کنستانتین‌ پل» (شهر کنستانتین) نام گرفت. پس از فتح شهر به دست عثمانیان، آن را «اسلامبول» نامیدند. به معنای «شهر اسلام».

عصر ایران - نام شهری که امروز با عنوان استانبول شناخته می‌شود، تاریخی طولانی و چندوجهی دارد؛ نامی که در خود بازتابی از امپراتوری‌ها، آیین‌ها، و زبان‌های گوناگون است. 

این شهر در سال ۳۳۰ میلادی توسط کنستانتین کبیر، امپراتور روم، به عنوان پایتخت جدید امپراتوری روم شرقی بنا نهاده شد و «کنستانتین‌ پل» (شهر کنستانتین) نام گرفت. 

این نام، قرن‌ها بر تارک شهر ماند و حتی پس از آنکه عثمانیان در سال ۱۴۵۳ (۸۵۷ هجری قمری / حدود ۸۳۱ هجری شمسی) آن را فتح کردند، در اسناد رسمی و نقشه‌های اروپایی همچنان رایج بود.

اما در میان مردم، به‌ویژه مسلمانان عثمانی، نام‌های دیگری رواج داشت: از جمله اسلامبول، که معنای تحت‌اللفظی آن «شهر اسلام» است؛ نشانه‌ای از پیروزی اسلام بر پایتخت مسیحیت شرقی.

 در واقع، "اسلامبول" بیشتر عنوانی فرهنگی-ایدئولوژیک بود که در کنار نام‌های دیگر استفاده می‌شد، گرچه هیچ‌گاه جای "کنستانتینیه" (قسطنطنیه) را در مکاتبات رسمی عثمانی نگرفت.

از کنستانتینوپل تا استانبول: داستان یک نام

تحول بزرگ اما در اوایل قرن بیستم رخ داد. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و تأسیس جمهوری ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاتورک در سال ۱۹۲۳، گرایش به ترکی‌سازی اسامی و مفاهیم شدت گرفت. 

در این راستا، از سال ۱۹۳۰، جمهوری ترکیه از کشورهای جهان خواست که در مکاتبات رسمی، به جای "کنستانتینوپل"، نام "استانبول" (Istanbul) را به‌کار برند. این نام برگرفته از عبارت یونانی "εἰς τὴν Πόλιν" (ایس تین پولین) به معنی «به سوی شهر» بود؛ عبارتی که مردم یونانی‌زبان در دوران بیزانس هنگام اشاره به این شهر پرشکوه از آن استفاده می‌کردند؛ چون قسطنطنیه در دوران بیزانس مرکز اصلی تمدن و سیاست بود و وقتی مردم می‌گفتند «به شهر می‌رویم»، منظورشان همان قسطنطنیه بود.

پس «استانبول» دقیقاً به معنای «شهر اسلام» نیست (بر خلاف «اسلامبول») و در واقع معنای خاصی مانند «شهر فلان» ندارد؛ بلکه شکل تحول‌یافتۀ عبارت یونانیِ «به‌سوی شهر» است که با گذر زمان در زبان ترکی جا افتاده.

بنابراین، «استانبول» در اصل تلفظ تغییر‌یافتۀ یک عبارت یونانی است که در طی سده‌ها با فرهنگ اسلامی، عثمانی و در نهایت ملی‌گرایی ترکی درآمیخت و به نام رسمی و جهانی این شهر بدل شد.

ارسال به دوستان
صالحی امیری از خضریان شکایت کرد انفجار یک پالایشگاه نفت در شرق سوریه تظاهرات در اسرائیل در اعتراض به دولت نتانیاهو پاسخ ترانه سرای مشهور به یک سوال: چرا محسن چاوشی کنسرت برگزار نمی کند؟ اعلام نتایج آزمون ورودی کارآموزی وکالت سال ۱۴۰۴ سندرز: ترامپ ما را وارد جنگ غیرقانونی با ونزوئلا می‌کند استادیار ایرانی دانشگاه آرکانزاس آمریکا برکنار شد عراقچی: برای جنگ آمادگی کامل داریم حذف امیر سرخوش از مسابقات اسنوکر قهرمانی جهان؛ آخرین نماینده ایران مغلوب حریف انگلیسی شد آقای پزشکیان، زمان حرف زدن پوتین شما نباید یادداشت برداری کنید شگفتی‌ساز ژاپنی در فوتبال اروپا؛ آیاسه اوئدا بالاتر از هالند، امباپه و کین بهترین گلزن قاره است «تبعیض جنسیتی علیه مردان» در ورزش زنان؛ ممنوعیت سلیقه‌ای حضور هواداران و خبرنگاران مرد در مسابقات واکنش ترامپ به کشته شدن ۳ آمریکایی در سوریه: از داعش انتقام خواهم گرفت پرونده پولشویی بزرگ در فدراسیون فوتبال آرژانتین؛ خطر حذف از جام جهانی ۲۰۲۶ در صورت دخالت دولت ماجرای کارآگاه خصوصی‌های اینستاگرامی چیست؟