۱۴ آبان ۱۴۰۴
به روز شده در: ۱۴ آبان ۱۴۰۴ - ۰۲:۰۰
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۱۰۰۲۸۳۵
تاریخ انتشار: ۱۱:۴۸ - ۱۵-۰۷-۱۴۰۳
کد ۱۰۰۲۸۳۵
انتشار: ۱۱:۴۸ - ۱۵-۰۷-۱۴۰۳

پیش‌بینی در تاریخ ممکن نیست

پیش‌بینی در تاریخ ممکن نیست
پوپر می گوید: ما انسان‌ها سلول‌هایی هستیم در درخت تاریخ؛ و دقیقا به همین دلیل بر درخت اِشراف نداریم؛ و باز دقیقا به همین دلیل قادر به پیش‌بینی آیندۀ درخت نیستیم. 

    عصر ایران؛ هومان دوراندیش- برخی از مورخان و فیلسوفان تاریخ گفته‌اند "پیش‌بینی" در تاریخ ممکن نیست. یعنی وقتی کسی پیش‌بینی می‌کند فلان واقعۀ تاریخی رخ خواهد داد، همین پیش‌بینی او موجب می‌شود عده‌ای تلاش کنند تا مانع تحقق آن واقعه شوند.  

مارکس

  مثلا کارل مارکس می‌گفت نظام سرمایه‌داری تضادهایی ذاتی دارد و نهایتا همین تضادها موجب سقوط آن خواهند شد. اما سرمایه‌داری سقوط نکرد چراکه افرادی در تاریخ ظهور کردند که از معایب و بحران‌های نظام سرمایه‌داری کاستند و در مجموع توانستند وضعیتی ایجاد کنند که اکثریت افرادی که در ذیل نظام‌های سرمایه‌داری می‌زیستند، احساس رضایت نسبی داشته باشند و دلیل و انگیزه‌ای برای انقلاب علیه این نظام نداشته باشند.
 
   مثلا جان استوارت میل در نیمۀ دوم قرن نوزدهم با درآمیختن لیبرالیسم و دموکراسی و ارائۀ لیبرال‌دموکراسی به عنوان اصلاحیه‌ای بر سرمایه‌داری لیبرال، نقش مهمی در بهبود و بقای نظام سرمایه‌داری ایفا کرد. نیز جان مینارد کینز در نیمۀاول قرن بیستم با ارائۀ ایدۀ "دولت رفاه". 

   لیبرال‌دموکراسی و دولت رفاه، هر دو، در افزایش رضایت طبقۀ کارگر (و نیز طبقۀ متوسط) از نظام سرمایه‌داری تاثیر اساسی داشتند. ابداع و اجرای این دو ایدۀ سیاسی و اقتصادی مهم در جهان غرب، در واقع مصداق قیام علیه پیش‌بینی مارکس بود. یعنی میل و کینز و افرادی نظیر این دو، اجازه ندادند پیش‌بینی مارکس دربارۀ محتوم بودن نابودی نظام سرمایه‌داری درست از آب درآید. 

    اما ناممکن بودن پیش‌بینی در تاریخ، معنای دیگری هم دارد. این معنای دوم را کارل پوپر مطرح کرده است. مطابق این معنا، ما انسان‌ها سلول‌هایی هستیم در درخت تاریخ؛ و دقیقا به همین دلیل بر درخت اِشراف نداریم؛ و باز دقیقا به همین دلیل قادر به پیش‌بینی آیندۀ درخت نیستیم. 
 
  به این معنا، پیش‌بینی وضعیت یک پدیده در آینده، نیازمند نگریستن به آن پدیده "از بیرون" و "از بالا" است. بنابراین، همان طور که یک سلول ساقۀ درخت نمی‌تواند از موضعی برتر در کل درخت نظر کند، انسانی هم که غرق در دریای تاریخ است نمی‌تواند از بالا به این دریا نظر کند و جهت امواج آتی و آینده‌اش را دقیق و درست ببیند. و کدام انسان است که غرق در دریای تاریخ نباشد؟
 
  از این منظر، کسی نمی‌تواند با قاطعیت بگوید تاریخ به کدام سو می‌رود و در آیندۀ نزدیک یا دور دقیقا آبستن چه رویدادی است. اینکه عده‌ای یقین داشته باشند فلان سیستم سیاسی یا اقتصادی در آینده از بین می‌رود، دال بر این نیست که تاریخ مطابق یقین آن‌ها رقم خواهد خورد و آن سیستم قطعا از بین خواهد رفت. 

   مارکسیست‌ها هم یقین داشتند تاریخ آبستن نابودی سرمایه‌داری و تحقق کمونیسم است، ولی سرمایه‌داری باقی ماند و جنین یا طفل کمونیسم از بین رفت. در هر پیش بینی‌یی نباید تجربه کمونیسم را فراموش کرد.

برچسب ها: تاریخ ، کمونیسم
ارسال به دوستان
ورود کد امنیتی
captcha
علت روغن ریزی گیربکس خودرو چیست ؟ / نشانه‌های روغن ریزی گیربکس خودرو + روش تعمیر کدام کشور منطقه یورو بالاترین نرخ تورم را دارد؟ وحشت در فرودگاه واشنگتن؛ تهدید بمب، قلب آسمان آمریکا را فلج کرد راه‌آهن رشت ـ آستارا؛ مسیر جدید اتصال چین به روسیه و غرب سخنگوی وزارت خارجه: آزادی مشروط ۲ تبعه فرانسوی زندانی در ایران نویدکیا: مسئولیت نتایج سپاهان با من است، نه مدیریت باشگاه آیا سخنان البوسعیدی خبر از تغییر راهبرد کشورهای عربی می‌دهد؟ محمد مهاجری: شما نخبگان را فراری دادید! ناگفته های پرونده برخورد با مطبوعات در دوران اصلاحات: روزی که همسر مرتضوی به او زنگ زد / ماجرای شیرینی و تراول چک هایی که به مرتضوی، همسر و دو پسرش دادند کشف بزرگ‌ترین مار جهان در دل جنگل‌های آمازون خسرو شکیبایی و خاطره سوپراستاری که گفت: «خدا رو شکر مادرم فوت شد» دروازه‌بان آخال: داور با تصمیم‌های اشتباه، تمرکز ما را از بین برد دستور عارف برای توزیع شیر رایگان در مدارس ابتدایی دولتی درخواست ایران از شورای امنیت: برنامه آمریکا برای آزمایش سلاح‌های هسته‌ای را فوری بررسی کنید سرمربی آخال: سپاهان باید از داور تشکر کند؛ تاکنون چنین قضاوت ضعیفی ندیده‌ام