واکنش خاتمی به قرائت گزارش کهریزک

حجت‌الاسلام والمسلمين سيد محمد خاتمي گفت: اگر به صورت منطقي اتفاقات رخ‌داده و افراط ها و رفتارهاي نادرست مهار نشود، ممکن است خداي نکرده با وضعيت زيان‌باتري مواجه شويم که اميدوارم چنين نشود.

به گزارش ايسنا رييس بنياد باران كه در ديدار با 50 تن از بازداشت‌شدگان پس از انتخابات سخن مي‌گفت، از زنداني‌بودن تعدادي از فعالان سياسي اظهار تاسف كرد.

وي در ادامه با اشاره به رخدادهاي ماه‌هاي اخير اظهار كرد:‌ اميدوار بوديم با گذشت زمان و روشن شدن وارد نبودن اتهامات وارده، بسياري از زنداني‌ها آزاد شوند؛ به ويژه كه با فرونشستن هياهوي اوليه پيرامون دستگيري‌ها و عدم اثبات بسياري از ادعاهاي مطرح شده كه البته از روز نخست هم مشخص بود درست نيست، اميد مي‌رفت اين امر تحقق پيدا كند و امنيت و آرامش به جامعه بازگردانده شود؛ البته منظور ما از امنيت، امنيت پادگاني نيست.

رييس‌جمهور سابق كشورمان در ادامه سخنانش با تاكيد بر اين‌كه بايد به زمينه‌هاي فكري و نظري مسائل توجه ويژه كرد، گفت: در بحبوحه يکي از جنگ‌هايي كه اميرالمومنين (ع) داشتند‌ يک نفر از ايشان درباره مسأله‌اي متافيزيکي و عقيدتي سوال کرد، بعضي از اصحاب امام از اين موضوع عصباني شدند و به او نهيب زدند كه اكنون زمان مناسبي براي مطرح كردن اين‌گونه صحبت‌ها نيست، اما حضرت علي (ع) فرمودند اتفاقا اكنون زمان اين‌گونه پرسش‌هاست، چراكه ما براي همين اصول و معيارها مي‌جنگيم. به همين دليل ما نيز بايد اين‌گونه باشيم و به مسائل تئوريك و نظري توجه بيشتري كنيم.

براساس گزارش روابط عمومي دفتر سيدمحمّد خاتمي،‎ وي افزود: البته دلايل ديگري نيز براي توجه به مسائل فكري و نظري وجود دارد. نخستين دليل فقر و ضعف در مسائل تئوريك است و دليل دوم تبليغات و برخي سخنان نادرستي است كه اين روزها مطرح مي‌شود.

رييس بنياد باران با انتقاد از رواج فضاي تهمت در جامعه و حتي طرح برخي موارد از تريبون‌هاي رسمي گفت: اين تهمت‌ها و افتراها و سخنان ناصواب از آنجايي‌كه پايه محكمي ندارد گرچه بر افرادي كه بنيان فكر محكمي ندارند تاثير مي‌گذارد، اما بر توده مردم و متدينان که مي‌توانند صحبت‌ها را از هم تفکيک کنند ممكن است يک لحظه تاثير بگذارد ، اما اثر طولاني‌مدت ندارد؛ بلکه در درازمدت حتي اثر منفي و در خلاف جهت اتهام‌زنندگان خواهد داشت.

رييس بنياد باران همچنين تصريح کرد: متأسفانه اتفاقات و عملكردهاي ماه‌هاي اخير سبب شده است به وجهه جمهوري اسلامي در افکار عمومي داخل و خارج از کشور ضربه وارد شود.

وي ادامه داد: دروغ‌هاي بسياري در اين روزها گفته شده است اما مردم وقتي كارها را مي‌بينند متوجه مي‌شوند بسياري از معترضان بدخواه نيستند و اعتراض آنان بجاست.

خاتمي با اشاره به اين‌كه معترضان، منتقدان و اصلاح‌طلبان با تاكيد بر حفظ معيارها و اصول اصلي انقلاب و تعهد به قانون اساسي پيش مي‌روند، گفت: علي‌رغم تأکيدات چهره‌هاي شاخص اصلاح‌طلب و کانديداهاي معترض و همراهي بدنه جامعه، عده قليلي در هر دو جريان با سوء‌نيت و شيطنت مي‌خواهند جو را راديکال کنند.هدف آن‌ها اين است که بخش کوچکي از مردم با توجه به صدماتي كه ديده‌اند و عاطفي شده‌اند از آن‌ها پيروي کنند، اما با هوشياري مردم بدنه اصلي معترضان به چارچوب قانون اساسي و روش‌هاي مسالمت‌آميز و اخلاقِ اعتراض سياسي پايبندند و حاکميت نيز در پاسخ به آن‌ها بايد به قانون و اخلاق پايبند باشد.

سيد محمد خاتمي سپس با برشمردن سه اصل مهم رضايت از سوي مردم و مسئوليت و تحمل از سوي قدرت در نسبت ميان مردم و حکومت، گفت: در دنياي امروز هنگامي که از قدرت صحبت مي‌کنيم بايد به دنبال منشاء آن بگرديم. منشاء قدرت مردم هستند و از همين رو بايد رضايت مردم فراهم شود و حکومت در مقابل آن‌ها مسئوليت‌ داشته باشد. رضايت و تحمل و مسئوليت وجوه تمايز جامعه‌ امروز با ديروز است.

وي تصريح کرد: در نسبت با حاكميت و حكومت بايد ديد در مقابل قدرت، مسئوليت وجود دارد يا خير و تحمل مردم نسبت به يکديگر و حکومت و برعکس تا چه اندازه‌اي است.

رييس موسسه بين‌المللي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تمدن‌ها با بيان اين که «رضايت مبناي حکومت است»، افزود:ما از مردم‌سالاري و سازگاري آن با دين حرف مي‌زنيم و راه درست دفاع از ارزش‌هاي انقلاب را همين اصلاحات مي‌دانيم.

سيدمحمد خاتمي همچنين گفت: بايد به اين مساله توجه كنيم كه نسبت حكومت با معيارهاي ديني و ارزشي چيست؟ براي پاسخ به اين سوال بايد نخست تعريف مشخصي از سياست ارائه كرد.

وي معتقد است در اين رابطه بايد به دو موضوع توجه كرد؛ نخست آن‌که آيا قدرت با مسووليت همراه است؟ و دوم آن‌كه منشاء قدرت چيست؟ آيا قدرت يک امر انساني و مردمي است؟ يا امري تحميلي است و کاري به نظر و موقعيت مردم ندارد؟‌

وي يادآور شد: البته اسلام هميشه بر سياست و حكومت تاکيد دارد. ولي دست‌کم در غيبت معصوم (و حتي در زمان معصوم) استقرار حکومت مورد توجه اسلام و پيشوايان ديني بوده است و نبايد در آن ترديد کرد و دست کم استقرار حکومت امري بشري است؛ هر چند به نظر ما اسلام براي حکومت معيارهايي را مشخص کرده است که اراده و رضايت مردم به آن تعلق گرفت و مستقر شد حکومت حکومت مرضي رضاي شارع نيز هست.

رييس‌ بنياد باران تاکيد کرد: همچنين بايد ديد در يك حكومت آيا رضايت مردم امر مهمي است يا خير؟ آيا حكومت در مقابل مردم مسووليت دارد يا خير؟ و همچنين آيا در جامعه تحمل وجود دارد يا خير؟

خاتمي با اشاره به تاريخ استبداد‌زده ايران، تاكيد كرد: متاسفانه ‌هرجا قدرت بيشتر باشد بي‌تحملي نيز بيشتر مي‌شود و حتي اين مساله درباره خود ما اصلاح‌طلبان نيز مصداق پيدا مي‌كند.

وي ادامه داد: ما چقدر مخالفان‌مان را تحمل کرديم؟‌ آيا ما نيز مخالفان مان را به اسلام آمريکايي و ارتجاع و عناوين ديگر متهم نمي‌كرديم؟ امروز هم مخالفان‌مان به ميزان بيشتري همين‌گونه عمل مي‌كنند و ما را به ضديت با اسلام، امام، نظام، امام حسين(ع) و حتي خدا محكوم مي‌كنند. اين‌ها نشانه بي‌تحملي و عدم استقرار فرهنگ مردم‌سالاري در جامعه است که کار بزرگ روشنفکران خيرخواه بايد تلاش براي ايجاد و بسط و تقويت اين فرهنگ باشد.

رييس‌جمهور سابق كشورمان هم‌چنين گفت: بايد توجه كرد مسووليت‌پذيري و توجه به مردم که پديده مدرني است ، آيا در فرهنگ، دين، و آيين ما ريشه دارد؟ البته جواب مشخص است، بله، تمامي اين‌ها در فرهنگ و دين ما ريشه دارد و در روش و سيره پيامبر(ص)، امام علي(ع) و ائمه طاهرين و حتي تا حدود زيادي خلفاي راشدين نيز بوده است.

خاتمي گفت: اگر مسئوليت‌پذيري و رضايت مردم مد نظر باشد مردم نيز راضي مي‌شوند و امنيت واقعي جامعه تامين مي‌شود.

خاتمي هم‌چنين تصريح كرد: بايد توجه كنيم در انقلاب ما مردم‌سالاري و دين با يكديگر سازگار به حساب آمده‌اند و اين نكته را سال‌هاست كه مي‌گوييم و از آن دفاع مي‌کنيم.

رييس بنياد باران يادآور شد: هم‌چنين ما از جمهوري اسلامي که منطبق با معيارهاي اسلامي و مردم‌سالاري نيز هست دفاع مي‌كنيم و تنها راه دفاع از اين حکومت و تقويت آن را همين اصلاحات مي‌دانيم.

وي يادآور شد: درست است که سکولاريسم با موازين ديني و فرهنگي ما سازگار نيست و عامل بيگانه هم مي‌کوشد تا سكولاريسم را در جامعه براي مقابله با حکومت ديني رواج دهد، اما مهم‌تر و مؤثرتر از عامل بيگانه در غيرديني‌تر شدن جامعه اين است كه جامعه به سويي رود که از حکومت ديني دل‌خوش نباشد و از آن دوري كند. براي همين ما مدعي هستيم اصلاحاتي كه مي‌گوييم از رواج سکولاريسم و افول دين در جامعه و اذهان و رفتار ايرانيان جلوگيري مي‌كند.

خاتمي در ادامه گفت: ما سعي مي‌كنيم تا از ساختار نظام دفاع كنيم و اگر نظر انتقادي و اصلاحي داريم بيان کنيم؛ اما عده‌اي هستند كه سعي مي‌كنند ساختارها را بشكنند.

وي افزود: البته از سوي افراطيون هر دو طرف رفتارهاي نادرستي انجام شده است، اما مساله مهم اين است که پس از انتخابات عده کثيري از مردم به طور مسالمت‌آميز نسبت به اتفاق‌هاي پيش‌آمده اعتراض كردند كه با آنها برخورد شد، درحالي كه بايد با شجاعت اشتباهات را قبول كرد و برطرف ساخت يا مردم را قانع كرد.

سيد محمد خاتمي همچنين تصريح كرد: دو گروه به دنبال نشان دادن چهره غيرواقعي از اسلام و انقلاب هستند. يکي آن‌ها که در داخل ايران برخوردهاي نامناسب و خشن با مردم در پيش گرفته‌اند و مي‌خواهند چهره اسلام و انقلاب را اين گونه نمايان سازند. گروه ديگر آن‌ها که در خارج از ايران به منافع خود در نظام جمهوري اسلامي دست نيافته‌اند و به دنبال براندازي و ديگرگونه نشان دادن اسلام و انقلاب هستند، به مقدسات توهين مي‌كنند، مطالب تحريک‌آميز و غيرعلمي و باطلي درباره دين و امامت و نظاير آن مي‌گويند و رفتارهاي موجود را ملاک گروه معرفي مي‌كنند.

خاتمي افزود: ‌البته من آدم بدبيني نيستم اما رفتارهايي كه شده نشان مي‌دهد عده‌اي آگاهانه در پي تخريب امام، نظام و اسلام هستند و نتيجه کار لطمه‌اي است که به نظام مي‌خورد.ما از نظام، انقلاب و دستاوردهاي خون شهدا دفاع و در برابر انحراف از جمهوريت و اسلاميت نظام که هر دو در معرض خطر است دفاع مي‌کنيم.

رييس‌جمهور سابق كشورمان هم‌چنين گفت : اين‌که جرياني افراطي مي‌کوشد ما را مخالف امام(ره)، نظام و حتي امام حسين(ع) نشان دهد بسيار غيرمنصفانه، مضحک و بي‌رحمانه است و کسي چنين ادعاهاي بي‌اساسي را باور نمي‌کند؛ همچنان‌که مغرضان ناآگاه که به دين و اسلام و مردم و ايران اهانت مي‌کنند و در صدد منحرف نشان دادن حرکت اصلاحي ملت ايران که در چارچوب نظام و قانون حرکت مي‌کند هستند، ربطي به ايران و مردم ندارد.

خاتمي در ادامه گفت: بايد هر راهي براي حفظ اصول، حقوق و آزادي‌هاي مردم، طي و از بحراني‌تر شدن اوضاع و تداوم سيكل خشونت جلوگيري كرد كه كار بسيار خطرناکي است.

رييس بنياد باران همچنين درباره گزارش قرائت شده در مجلس در رابطه با فجايع كهريزك گفت: اين گزارش، سندي تاسف‌بار از يک فاجعه است. البته لابد در اين گزارش ملاحظاتي بوده است، ولي همين اندازه کافي است که پشت همه علاقه‌مندان به نظام و اسلام و ايران را بلرزاند؛ اميدوارم با برخورد قاطع و البته قانوني و سريع تا حد امکان اين فاجعه جبران شود.

رييس‌جمهور سابق كشورمان همچنين در رابطه با بيانيه آخر ميرحسين موسوي، با بيان اينكه «پيش از اين نيز دل‌سوزان نظام اين پيشنهادها را با بيان هاي مختلف مطرح کرده‌ بودند» پيشنهادهاي مطرح شده در اين بيانيه را «راهگشا و دل‌سوزانه» توصيف كرد.

وي هم‌چنين گفت كه مطمئنا اگر مردم باور شوند، خسارت‌ها و اهانت‌ها جبران شود، زنداني‌ها آزاد شوند، و ‌فضا باز و به فضاي سياسي سالم مبدل شود، شرايط تغيير خواهد كرد و منافع مردم و نظام همزمان بيشتر تأمين خواهد شد.

خاتمي ادامه داد: اما اکنون رساندن حرف‌هايمان به مردم دشوار و پرهزينه شده است، امکانات نيست و وسايل ارتباط جمعي براي ما بسيار محدود است. خوب طبيعي هم هست كه مردم در اين وضعيت به سمت رسانه‌هايي بروند که در بيرون مرزها هستند.

رييس‌جمهور سابق کشورمان تاکيد کرد: من معتقد هستم امروز وارد عصري شده‌ايم که قرنطينه اطلاعاتي ديگر ممکن نيست و هر چقدر هم كه رسانه‌هاي شناسنامه‌دار محدود شوند، ارتباطات به طور جدي جريان دارد و نمي‌شود جلوي آن را گرفت؛ منتهي در صورت ايجاد محدوديت ميدان‌داري با کساني است که يا بدخواه هستند يا دست کم خيرخواه نيستند.

سيدمحمد خاتمي در پايان با انتقاد از رفتارهاي صدا و سيما افزود: از آن طرف هم تبليغاتي در خارج از كشور مي‌شود که مورد تأييد ما نيست. البته به لطف خداوند شاهد بارقه‌هايي از عقلانيت و تدبير هستيم؛ به طوري‌كه ان‌شاءالله به سوي منطق و قانون پيش رويم اما اگر به صورت منطقي اتفاقات رخ داده و افراط ها و رفتارهاي نادرست مهار نشود، ممکن است خداي نکرده با وضعيت زيان‌باتري مواجه شويم که اميدوارم چنين نشود.