تبدیل ماجرای چاه نفت فکه به عامل تعیین کننده انتخاباتی در عراق

 
در شرایطی که بروز تنش ها در مرز ایران و عراق بر سر یک چاه نفتی غیرفعال برای ملی گرایان عراقی به یک عامل وحدت بدل شده است، بر ترس از نفوذ فزاینده ایران در بغداد نیز دامن می زند.

"واشینگتن پست" در گزارشی نوشت: جنگ بر سر چاه نفتی فکه در روزهای پایانی ماه گذشته در شرایطی آغاز شد که 11 نظامی ایرانی چاه نسبتا بی اهمیتی را در استان "میسان" عراق در نزدیکی مرزهای مشترک دو کشور به تصرف خود در آوردند. هم اکنون نیروهای عراقی و ایرانی با چند صد یارد فاصله از یکدیگر صف کشی کرده اند و این چاه نفت نیز میان آنها در 250 مایلی شرق بغداد قرار دارد.

این رویداد شعله خشم را در عراق بر سر دو موضوع کاملا حساس برانگیخته است: حاکمیت و نفت.
گفته می شود در شرایطی که مقامات ایرانی و عراقی در هفته جاری مذاکرات خود را در راستای رفع این اختلافات آغاز کردند، این رویداد در عراق به آزمونی مناسب برای احزاب سیاسی و کاندیداهای انتخابات سراسری اوایل مارس تبدیل شده است.

این روزنامه آمریکایی در گزارش خود می افزاید: از سال 2003 و از زمان حمله آمریکا، نفوذ ایرانیان شیعه در عراق پیوسته در حال افزایش بوده است. بسیاری از رهبران عراقی که از همان روزهای آغازین توسط آمریکایی ها منصوب شدند سال های زیادی از زندگی خود را در تبعید در ایران به سر برده اند که متعاقب این انتصاب ها سیلی از پول، و افراد ایرانی را از مرز دو کشور به عراق سرازیر کرده است که نه خود عراقی ها و نه آمریکایی ها قادر به کنترل آن نیستند. بسیاری از عراقی ها بیم دارند کشورشان پس از خروج آمریکایی ها به یک کشور عملا وابسته به ایران تبدیل شود.

گفته می شود شیعیان و سنیان عراق در ارتباط با این مساله نگرانی های مشابهی دارند.

بر اساس اظهارات "اواد الابیدان"،کاندیدای انتخابات پارلمانی عراق، گروه شیران خدا (Lions of God Brigade)، گروهی که به گفته او از 126 قبیله در بخش جنوبی این کشور تشکیل شده است و غالبا نیز از مسلمانان شیعه هستند، آمادگی خود را برای دفاع از میادین نفت خیز عراق اعلام کرده اند.

او می گوید: «ما می خواهیم این مساله را به گونه ای صلح آمیز حل و فصل کنیم، از این رو چنانچه حتی اجازه حمل سلاح نیز داشته باشیم این کار را نخواهیم کرد. اما می توانیم یک جمعیت میلیونی از مردم عراق را از انبار تا بصره برای دفاع در برابر اشغال ایرانیان فرابخوانیم! اهمیتی ندارد که چه هزینه ای در پی خواهد داشت ما از تمامیت ارضی خود دفاع خواهیم کرد.»

"رباط المبارک" ، رهبر یکی از قبایل شیعه در جنوب عراق نیز این اقدام را توهینی به شهدایی خواند که جانشان را در جنگ علیه ایران در دهه 80 بر سر مناطق مرزی از دست دادند!!! اما از سویی دیگر سیاستمداران سنی هم به محکوم کردن آنچه که آن را بی مسئولیتی نیروهای امنیتی عراقی می خوانند پرداخته اند و آنها را به عدم مقاومت در برابر این حمله و مبادرت به مصالحه با نفوذ ایرانیان متهم می کنند.

"صالح الموتلک"، یک سیاستمدار سنی، می گوید: «بارها هشدار داده بودیم که مداخله ایرانیان در امور عراق افزایش یافته است اما مقامات دولتی با نادیده گرفتن آن می گویند که هیچ گونه شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد. آیا ما به شواهد بیشتری نیاز داریم. بیشتر از آنچه که امروز شاهد آن هستیم؟»

بانفوذترین متحد سیاسی مسلمانان شیعه ـ یکی از احزاب سیاسی مورد احترام ایران که متشکل است شورای عالی اسلامی عراق و جنبش صدر ـ نیز انجام یک بررسی محتاطانه را پیشنهاد کرده است.

این در حالی است که عمار الحکیم، رییس شورای عالی اسلامی عراق، که رهبرانش سال ها در ایران در تبعید به سر برده اند، و مقام و درجه خود را در طول جنگ ایران و عراق و در جنگ علیه عراق به دست آورده است، سایر احزاب سیاسی را به دلیل بیانات تند، سخنان تحریک کننده و اتهامات مستقیم مورد سرزنش قرار داد.

در همین حال، سخنگوی جنبش صدر نیز در تاریخ 30 دسامبر با صدور بیانیه ای در وب سایت خبری خود با ابراز تمایل در خصوص آگاهی یافتن از جزییات این امر، اعلام کرده است که اگرچه ایرانیان اشتباه کرده اند اما این مساله نیز به یک شعار تبلیغاتی انتخاباتی بدل شده است.

نوری المالکی، نخست وزیر عراق، که همواره در راستای متعادل سازی روابط کشور متبوعش با ایران گام برداشته است نیز 10 روز پس از رویداد این اتفاق این اقدام را محکوم و اعلام کرد که ایرانیان نباید به یک قطره از نفت یا یک متر از خاک عراق دست یابند.

علی الدباغ، سخنگوی دولت عراق، نیز گفته است: «ایرانیان به موقعیت پیشین خود بازنگشته اند. ما از آنها خواسته بودیم که به طور کامل از مرزهایمان عقب نشینی کنند، اما آنها این کار را نکردند.»

به گزارش مقامات نظامی عراق، آمریکا از سال 2003 برابر 1/1 میلیارد دلار صرف امنیت مرزهای عراق کرده است و بخشی از استراتژی عقب نشینی آمریکا به تجهیز عراق به سلاح های جدید، سیستم نظارت بر مرزها و هواپیما برای دفاع در برابر ایران و سایر تهدیدهای مرزی اختصاص یافته است.

"واشینگتن پست" در ادامه اضافه می کند: در همین راستا ژنرال دیوید پترائوس، فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا، نیز از حمایت ایالات متحده از تلاش دولت عراق به حل و فصل این مساله از طریق مذاکره خبر داد. این در حالی است که ایرانیان ابتدا پس از انکار این اقدام اعلام کردند که این مساله یک سوتفاهم بوده است.

با این همه این ادعا مانع از آن نخواهد شد که عراقی ها پیرامون انگیزه و طرح های پنهانی تئوری پردازی نکنند.
چنانکه می بینیم در شرایطی که برخی معتقدند این آمریکاییان بوده اند که به عنوان پاداش به ایرانیان اجازه تجاوز به اراضی نفتی عراق را داده اند، برخی دیگر بر این مساله پافشاری می ورزند که تهران دولت عراق را طلسم کرده است تا چاه نفت خود را به ایران بدهد.

اما هر انگیزه ای که بوده است این گونه به نظر می رسد که آتش این خشم برای عراق به مساله ای بغرنج بدل شده است.

الدباغ معتقد است: «این مساله، مساله حل و فصل اختلافات نیست بلکه مساله این است که ما اطمینان داریم اینجا سرزمین ما است و در این زمینه مدرک لازم نیز موجود است.»

با گذشت زمان مشخص می شود که جریان رسانه ای غربی و عربی منطقه به شکلی هدفمند در پی  دامن زدن به تنش میان ایران و عراق و تحریک مردم آن کشور علیه ایران است، موضوعی که به نظر می رسد بیشترین کاربرد را در انتخابات جاری مجلس عراق خواهد داشت. اما خارج از موضوع محل اختلاف موضعگیری عراقی ها این پیام را دارد که ما باید در استراتژی تعامل و همکاری خود با کشور همسایه غربی تجدید نظر پایه ای داشته باشیم.