.png "عصر ایران")
۲۲ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۲ آذر ۱۴۰۴ - ۱۷:۰۱
خسارت سنگین سیل به خودروها در پارکینگهای طبقاتی عربستان (فیلم) به بهانۀ سالروزِ قتل به فرمان منصور خلیفه عباسی
معمای ابومسلم خراسانی/ ناقل الدولۀ بلاتکلیف تاریخ
بهزادان پسر ونداد هرمز که لقب ابومسلم گرفت و منصور خلیفه عباسی او را ابومجرم میدانست و دستور قتل او را صادر کرد، که بود؟ در حالیکه خود وسیلۀ انتقال قدرت به بنیعباس شده بود و مورخ اصفهانی به سبب همین انتقال او را ناقلالدوله لقب داد.
عصر ایران؛ رضا شاهملکی- در سالروز قتل ابومسلم خراسانی (127 هجری قمری) همچنان این پرسش اهمیت دارد که او که بود و دنبال چه؟ "بهزادان پسر ونداد هرمز" یا "ابراهیم بن محمد" ملقب به ابومسلم خراسانی که به فرمان منصور دومین خلیفه عباسی و به ناجوانمردی در بغداد کشته شد. (در برخی منابع ابو مسلم را اصفهانی همدانستهاند و حتی کُرد) .
منصور، بالا گرفتن کار او را پیشتر هم تاب نیاورده بود چرا که در نقش و جایگاه ابومسلم تردیدها داشته و برای همین است که مورخین نوشتهاند او را «ابو مجرم» لقب داده بود!
این جناب ناقلالدوله (لقبی که حمزه اصفهانی - مورخ پرشور ایرانی- به ابومسلم داده به این سبب که موجب انتقال از دولتی به دولت دیگر شده) از معماهای تاریخ ایران است چرا که کمتر شخصیتی در تاریخ ایران اینگونه بلاتکلیف است و گرفتار داوریهای متضاد از مورخین قدیمی و تاریخ پژوهان معاصر.
با این همه سایۀ ابومسلم تا سالهای دراز پس از مرگ نیز محو نشده بود و در تاریخ قیامهایی به خونخواهی او به راه افتاده است.
پیش از این و در همین رسانه و به مناسبت دیگری نوشته بودم عموما دولتها و کاربهدستان سیاست در عالم، چندان کاری با فیزیک و شیمی و روانشناسی ندارند اما بر تاریخ حساساند؛ هم نگارش آن را دنبال میکنند و هم روایت آن را به هر سبک و شیوهای خوش ندارند و تاب نمیآورند.این البته خود نشان اهمیت و نیروی تاریخ است و چه بخواهیم و نخواهیم از چنبرۀ تاریخ و کنشهای گذشتگان گریزی نداریم و "استخوانها بر ما حکومت میکنند".
حتی در روزگار ما هم مالکان باشگاه ابومسلم خراسان نام باشگاه را بنا بر نظر مراجعی که لابد آنها هم در نقش و جایگاه ابومسلم تردید دارند به سیاهجامگان و سیاه پوشان و مشکیپوشان و ...تغییر میدهند.
آنچه در آن تردیدی نیست اما این است که ابومسلم و یارانش آغازگران رستاخیز ایرانی علیه ظلم خاندانهای فاسد عرب چون بنیامیه بودهاند. اما به راستی دریافتن این نکته که ابومسلم در پی کدام هدف واقعی بود پس از چیزی نزدیک به هزار و اندی سال و از ورای گزارش های شبههناک بسیار دشوار است.
از طرفی شخصیت رازآلود ابومسلم در کشاکش داوریهای دوستداران و دشمنانش قرار گرفته و همین باعث شده تا کمتر بتوان به حکمی قطعی در باب او دست یافت. (و البته قطعیتی هم در تاریخ نیست). با تمام این اوصاف اما یادمان نرود حرکت ابومسلم در تاریخ ایران منشأ تحولی بزرگ بوده و از طرفی در تاریخ اسلام هم از همان قرون اولیه تحولی مهم به وجود آورده است.بگذریم...
برای آنکه نشان دهم دعوا بر سر ابومسلم قدیمیتر از این حرفها است به این گزارش خواندنی نرشخی مولف کتاب دلپذیر (تاریخ بخارا) توجه کنید:
«... و خاوند (بزرگ- کدخدا) دیههی نرشخ [ده نرشخ از قرای معروف و مهم بخارا بود] زنی بود که شوی او شرف نام بود... و ابو مسلم رحمهالله اورا کشته بود [از کلمه رحمهالله بر می آید که نرشخی با ابومسلم همدلی داشته] ... این زن را به نزد جبرییل آوردند [جبرییلبنیحیی از اطرافیان ابومسلم]. جبرییل زن را گفت: ابو مسلم را بحل کن [ حلال کن] .زن بگفت: "ابومسلم" پدر مسلمانان را گویند و او پدر مسلمانان نیست که شوی مرا کشته است".»- تاریخ بخارا/ تصحیح مدرس رضوی/ص 84
ما در تاریخ هم فرقۀ مسلمیه داشتهایم (پیروان ابومسلم) و هم گروه و فرقههایی که بر او لعن میفرستاده اند و حتی کسی مانند ناصر خسرو در باب او سروده:
وای بر بومسلم که مر سفاح را
او برون آورد از آن ویران قنات...
(در واقع مقصودش این است که وای بر ابومسلم که به جای بنیامیۀ فاسد و ظالم، بنی عباس را بر مقدرات مردم سوار کرد و هردو یکی از یکی بدتر!) لابد پس از آن در افکار خودش دچار شگفتی هم شده که چرا این خراسانی خودش به جای عباسیان کار را به دست نگرفته ؟!
میگویند از عبدالله ابن مبارک پرسیده بودند ابو مسلم بهتر بود یا حجاج؟ پاسخ داده بود: ابو مسلم از کسی بهتر نبود اما حجاج از او بدتر بود! میبینید که دعوا بر سر ابو مسلم و تأیید و تکذیب او شواهد فراوان تاریخی دارد.
به گمان بنده ابومسلم هر هدفی که داشته؛ علوی بوده و به دنبال گرفتن حق امام صادق (ع) یا زیدی، و منتقم یحیی بن زید؛ به دنبال احیای هویت باستانی ایران بوده و یا در پی برقراری خلافتی عربی – اسلامی؛ ... هرچه که بوده و در پی هر پیشآمدی که بوده، هرگز به هدفش نرسیده. دانستن نیت واقعی ابو مسلم دشوار است و البته قرنها است که مخالفان زیادی از میان مورخین برعلیه او نوشتهاند و فراموش هم نکنیم که از ورای هزار و سیصد سال ، با معیارهای امروزین در باب کنش های گذشتگان داوری کردن، نادرست و موجب به خطا رفتن خواهد بود.
میگویند در هنگامۀ مرگ و حمله عوامل خلیفه به او ، فریاد زده بوده: ای خلیفه! مرا از بهر دشمنان خویش نگه دار و منصور پاسخ داده بود: به خدا از تو دشمنتر ندارم.
لینک کوتاه: کپی لینک
ثبت پنجمین فوتی مبتلا به آنفلوانزا در هرمزگان چگونه نان کامل را وارد رژیم غذایی کنیم؟ اختلال در پروازهای آمریکا؛ مسافران زیر فشار فراخوان ایرباس احتمال واریز سود سهام عدالت تا قبل از شب یلدا رئیس دیوان عالی کشور خبر داد: اختصاص شعبه ویژه رسیدگی به پروندههای اطفال وعده دولت چهاردهم: درآمد اصلاح قیمت بنزین مستقیماً به تقویت کالابرگ اختصاص مییابد حمله نظامیان صهیونیست به قنیطره سوریه؛ ورود کمیته حقیقتیاب سازمان ملل برای ثبت تجاوزات ۱۲ پاساژ بحرانی و ناایمن تهران شناسایی شدند؛ تأکید شورای شهر بر ورود جدی قوه قضائیه استایل چریکی و گریم پسرانه محیا دهقانی در یک پروژه سینمایی (عکس) ۲۵۵ نفر در هرمزگان به تب دنگی مبتلا شدند؛ بندرعباس کانون اصلی شیوع توسعه متوازن با بهرهگیری از توان زنان و مردان / تأکید نماینده ایلام بر الگو بودن بانک ملی در رعایت حقوق بانوان نجارزاده در آیین گرامیداشت روز زن مطرح کرد:بانک ملی؛ پیشگام در انتصاب بانوان شایسته در پستهای مدیریتی/موظف به ایجاد فرصتهای برابر هستیم «۹۳ یا ۱۱۰ کیلومتر»؛ پزشکیان و پوتین هر دو درست گفتند/ نمونه کلاسیک حاشیه سازی در شبکه های اجتماعی پخش سریال «دستچین» از تلویزیون؛ بر وزن «پاورچین» و «نقطه چین» مهران مدیری؟ ۱۰ پرسش مهم سریال «پلوریبوس» که باید تکلیفش روشن شود