۲۶ خرداد ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۶ خرداد ۱۴۰۴ - ۰۷:۳۶
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۸۳۹۰۱۲
تاریخ انتشار: ۱۱:۴۴ - ۲۱-۰۲-۱۴۰۱
کد ۸۳۹۰۱۲
انتشار: ۱۱:۴۴ - ۲۱-۰۲-۱۴۰۱
واژه‌خانۀ عصر ایران

مشروعیت ؛ از حکمرانی خوب تا اطاعت مردم

مشروعیت ؛ از حکمرانی خوب تا اطاعت مردم
جامعه‌شناسی سیاسی، مشروعیت نه وابسته به "ویژگی‌های حکومت" بلکه در گرو "اطاعت مردم" است. بنابراین وقتی می‌گوییم مشروعیت یعنی پذیرش اجتماعی حکومت، معنایی مدرن از مفهوم "مشروعیت" را مد نظر داریم.

عصر ایران - "مشروعیت" (Legitimacy) یعنی پذیرش اجتماعی حکومت. در غیاب این پذیرش، التزام و وفاداری مردم به حکومت تحقق نمی‌یابد.

ماکس وبر مشروعیت را به سه نوع سنتی، کاریزماتیک و قانونی تقسیم کرده است:

- در جوامع سنتی قدیم، قدرت از پادشاه به فرزندش منتقل می‌شد و این انتقال قدرت و حکومت برآمده از آن، مشروع قلمداد می‌شد.

- در جوامع دموکراتیک جدید، قانون برآمده از رای ملت مبنای مشروعیت حکومت است.

- مشروعیت کاریزماتیک هم آبشخورش شخصیت رهبر سیاسی یک ملت است.

گاهی هم مشروعیت جنبۀ ترکیبی دارد. مثلا نظام‌های پادشاهی دموکراتیک (سلطنت‌های مشروطه) در اروپای امروز، توامان مشروعیت سنتی و قانونی دارند. یا در بعضی از نظام‌های سیاسی ایدئولوژیک، مشروعیت قانونی و کاریزماتیک در هم ادغام می‌شوند، مثلا در حکومت فیدل کاسترو در کوبا.

مشروعیت حکومت در فلسفۀ سیاسی کلاسیک در گرو "ویژگی‌های حکومت" بود؛ مثلا عدالت یا اعتدال حکومت، از نظر فیلسوفان سیاسی قدیم، تامین‌کنندۀ مشروعیت حکومت بود.

اما در جامعه‌شناسی سیاسی، مشروعیت نه وابسته به "ویژگی‌های حکومت" بلکه در گرو "اطاعت مردم" است. بنابراین وقتی می‌گوییم مشروعیت یعنی پذیرش اجتماعی حکومت، معنایی مدرن از مفهوم "مشروعیت" را مد نظر داریم.

در فلسفۀ سیاسی کهن، در بحث از مشروعیت، فضائل حکومت مهم‌تر از مقبولیت حکومت نزد مردم بود. با افزایش اهمیت مردم در جوامع جدید، مشروعیت حکومت نیز عمیقا به رای و نظر مردم گره خورده است.

با این حال بحث "فضائل حکومت" از نیمۀ دوم قرن بیستم به این سو، به نوعی در ذیل مفهوم "حکمرانی خوب" بازسازی شده است. از این منظر، کارآمدی حکومت مبنای اصلی مشروعیت آن است و حتی می‌تواند مخالفت مردم را به موافقت بدل کند. بنابراین حکومت مشروع، حکومت کارآمد است.

البته حکومت کارآمد تمام مولفه‌های "حکمرانی خوب" را پوشش نمی‌دهد و از نظر منتقدین، عدالت سیاسی هم از مصادیق حکمرانی خوب است.

با این حال به نظر می‌رسد حکومت‌های کارآمد شرق آسیا، که چندان هم دموکراتیک نیستند، توانسته‌اند با تحقق بخش‌های مهمی از "حکمرانی خوب"، در چشم مردم تحت حاکمیت شان واجد مشروعیت باشند. این شکل از مشروعیت در کشورهای کوچک و غیر دموکراتیک اطراف خلیج فارس نیز محقق شده است.

____________________
در "واژه‌خانۀ عصر ایران" ، کلمات و اصطلاحات سیاسی را به زبانی ساده و علمی توضیح می دهیم.

ارسال به دوستان
وقتی مذاکرات صلح به جنگ بدل شد: نمونه‌های تاریخی مهم از آغاز جنگ هنگام گفتگو تصویر سورئالیستی از بدرقه خیر زنان عراقی برای عبور دسته موشکها از آسمان عراق (فیلم) تحقیق جدید: الگوی تنفس می‌تواند هویت، خلق‌وخو و وضعیت سلامت شما را فاش کند ۲۲۴ شهید در ۶۵ ساعت تجاوز رژیم صهیونیستی به کشور وزیر دفاع پاکستان: حمایت غرب از اسرائیل عواقب فاجعه‌باری خواهد داشت چرا موشک‌های TOW دارای یک سیم در انتهای خود هستند؟ اطلاعیه شماره ۶ سپاه درباره عملیات وعده صادق۳؛ اصابت موفق حداکثری موشک‌ها به اهداف در سرزمین‌های اشغالی وقتی استخوان‌هـا پوک می‌شوند! ببینید موشک های ایران چه حجمی از تخریب را در اسرائیل ایجاد کردند چه میوه‌هایی قند خون را پایین می‌آورند؟ | لیست بهترین میوه‌ها برای دیابتی‌ها آیا واقعاً می‌توان درهای هواپیما را هنگام پرواز باز کرد؟ آمریکا و حمله اسرائیل به ایران ترامپ: امیدوارم ایران و اسرائیل آتش‌بس کنند! / از اسرائیل در برابر حملات موشکی ایران حمایت می کنیم سیاه‌چاله‌های گمشده جهان پیدا شدند تحلیل خبرنگار نظامی اسرائیلی: ایران هنوز موشک های یک تُنی اش را رو نکرده ؛ باید به دنبال پایان سیاسی جنگ باشیم