مركز پژوهش‌های مجلس و معیارهای شایستگی وزراء

مركز پژوهشها در ادامه معیارهای شایسته‌سالاری مدیران را تشریح كرده و افزود: برای دستیابی به نظام شایسته‌سالار ، لازم است مفهوم «شایستگی» مشخص شود. سوالاتی كه در این راستا وجود دارد این است كه شایستگی چیست و مولفه‌های آن كدام است؟ مدیریت مبتنی بر شایستگی یعنی چه؟ و چگونه و با چه شاخص‌هایی می‌توان شایستگان را شناسایی و ارزیابی كرد؟

خانه ملت: مركز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی تحت عنوان انتخاب و انتصاب وزراء منتشر كرد.

به گزارش روابط عمومی مركز پژوهشها، در این گزارش كه توسط دفتر برنامه و بودجه تهیه شده، اهمیت و جایگاه وزراء در نظام جمهوری اسلامی ایران تبیین شده و آمده است: وزیر پس از رییس جمهور (و شاید معاون اول رییس جمهور) عالی‌ترین مقام اجرایی كشور است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصول مختلف از وزیر یا وزراء یاد كرده و احكام متعددی درباره آنها انشاء شده است. در دیگر قوانین كشور نیز نقش و وظایفی برای وزراء در نظر گرفته شده است. نقش‌ها و وظایف وزرا را بر اساس قانون اساسی می‌توان در دو مقوله مجزا طبقه‌بندی كرد. اول نقش‌ها و وظایفی كه هر وزیر به تنهایی بر عهده دارد، و دوم نقش‌ها و وظایفی كه هر وزیر به عنوان یكی از اعضای «هیئت دولت» ایفا می‌كند. طبق قانون اساسی هر وزیر عضوی از یك بدنه واحد یا جزئی از یك شخصیت حقوقی یكپارچه است كه این كل واحد دارای حقوق و تكالیفی است. اجتماع هیئت وزیران برآیند یا تركیبی از تك تك اعضای آن است، بنابراین هر یك از اعضا در تعیین تركیب نهایی دولت نقشی را دارد و از این طریق در انجام وظایف و اختیارات آن سهمی بر عهده اوست.

چنانچه مجموعه وظایفی را كه برای هر وزیر به تنهایی پیش‌بینی شده به نقش‌ها و وظایفی كه به عنوان عضوی از هیئت دولت بر عهده دارد اضافه كنیم متوجه اهمیت اختیارات و وظایف این مقام می‌شویم. بدین لحاظ تعیین شرایط و تعریف ویژگی‌ها و شایستگی‌های خاص برای انتخاب و انتصاب چنین مقامی علاوه بر اینكه مبتنی بر مبانی علمی و تجربی است بسیار با اهمیت و پرفایده است، اما به لحاظ وسعت و پیچیدگی موضوع، طراحی و استقرار چنین نظامی در كشور مستلزم اراده ملی، مطالعه و بررسی جامع و در اختیار داشتن زمان كافی است.

شایستگی‌ها مجموعه‌ای از دانش، مهارت‌ها، خصوصیات شخصی، علایق، تجارب و توانمندی‌ها در یك شغل یا نقش خاص است كه موجب می‌شود فرد در سطحی بالاتر از حد متوسط در انجام وظیفه و ایفای مسئولیت خویش به موفقیت دست یابد. در واقع شایستگی‌ها، الگویی را ارائه می‌كنند كه نشان دهند فرد با عملكرد برتر در شغل محوله است و شایستگان، آن بخش از نیروی فعال حرفه‌ای جامعه را تشكیل می‌دهند كه ضمن آنكه از دانش، تخصص ، مهارت و توانایی‌ لازم برای انجام امور محوله برخوردارند، فرامهارت‌های مورد نیاز جهان امروز را نیز دارند. این شیوه موجبات قرار گرفتن فرد مناسب در جایگاه مناسب را فراهم می‌آورد.

در بخش دیگری از این گزارش، شایستگی‌ها و صلاحیت‌های عمومی مورد نیاز برای مدیران عالی دولت تشریح شده و از امانت داری، حسن معاشرت، تیزهوشی در تامین منافع عامه، آراستگی ظاهر ، رعایت اصول اخلاقی و عدالت گرایی ، آشنایی با مهارت مدیریت و آشنایی با مبانی اداره دولت و اصول حكمرانی، به عنوان برخی از این صلاحیت‌ها نام برده شده است.

سپس شایستگی‌ها و صلاحیت‌های تخصصی مدیران عالی مدنظر قرار گرفته واز صلاحیت‌های اقتصادی و بودجه‌ای ، سیاسی - امنیتی، آموزشی - فرهنگی، اداری - اجرایی، اجرایی و... به عنوان برخی از صلاحیت‌های مورد نیاز در این بخش نام برده شده است.

مركز پژوهشها در گزارش خود همچنین ویژگی های مدیران در نظام اسلامی را با عنایت به مبانی اسلام و سیره حضرت امام (ره) كه شامل ویژگیهای درونی فرد و رفتار فردی است مورد توجه قرار داده و از برنامه‌ریزی و نظم، ساده‌زیستی، قناعت و زهد، عدم تشریفات، آرامش خاطر و... به عنوان برخی از مصادیق آن یاد كرده است.

در پایان این گزارش ابراز امیدواری شده است كه تعریف حداقل صلاحیت و شایستگی‌ها زمینه خوبی برای رشد مدیریت دولتی كشور فراهم آورد و وزراء و معاونین آنها در آینده با معیارهای عینی‌تری انتخاب شوند.

کانال عصر ایران در تلگرام