گرم شدن کره زمین و ظهور عفونت‌های قارچی نوپدید

به گزارش ایسنا، «کاندیدا اوریس»؛ یک گونه مخمری نوظهور است که برای اولین‌بار در سال ۲۰۰۹ از عفونت گوش خارجی یک بیمار در ژاپن جداسازی و گزارش شد. این مخمر نسبت به اغلب داروهای ضد قارچی موجود، مقاومت نشان می‌دهد. از این‌رو از عوامل عفونی تهدیدکننده برای انسان است و عفونت‌های این مخمر در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته است.

نکته قابل توجه در مورد این عفونت، بروز به نسبت همزمان و مستقل آن‌ در کشورها و قاره‌های مختلف است. بررسی‌ها نشان داده که اگرچه آن‌ها شبیه به یکدیگر هستند و از یک جد ژنتیکی مشتق شده‌اند، با این حال گونه‌های هر قاره سیر تکاملی مستقلی داشته‌اند.

قارچ‌های بیماری‌زای انسانی، اقلیتی بسیار کوچک از تعداد بی‌شمار گونه‌های قارچی موجود در طبیعت هستند. جانوران خون‌گرم به ویژه پستانداران به دلیل دمای به نسبت بالاتر بدن در برابر عفونت‌های قارچی مقاوم هستند و تعداد محدودی از قارچ‌ها قادر به رشد و تکثیر در دماهای بالایی مثل ۳۷ درجه هستند.

یکی از فرضیه‌هایی که در خصوص شیوع این عوامل بیماری‌زای قارچی مطرح می‌شود، ارتباط آن با تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی است. در این فرضیه عنوان می‌شود که گرمایش جهانی موجب شده که اختلاف دمای محافظت‌کننده بدن پستانداران و موجودات پیرامون آن‌ها از بین برود.

با توجه به نکات مطرح‌شده؛ حسین خدادادی و محمد نقی‌زاده؛ پژوهشگران گروه انگل‌شناسی و قارچ‌شناسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به همراه دیگر همکارانشان، با انجام پژوهشی تحمل حرارت اکتسابی کاندیدا اوریس و تغییرات دمایی محیطی آن‌ها را مورد بررسی قرار دادند.

این مطالعه خردادماه تا آذرماه ۱۳۹۸ در دانشگاه‌ علوم پزشکی شیراز انجام شد. در این مطالعه ۳۲ گونه کاندیدا اوریس و ۱۰۶ گونه متعلق به جنس‌های مختلف مخمر دیگر که با کاندیدا اوریس خویشاوندی ژنتیکی داشتند، بررسی شدند. سپس میزان حساسیت به دما و دماهایی که هر یک از این گونه‌ها قادر به تحمل و رشد بودند، با یکدیگر مقایسه شدند.

یافته‌های این مطالعه نشان داد که گونه‌های کاندیدا اوریس قادر به تحمل دمای بالاتر از بدن پستانداران هستند. بررسی میزان قرابت ژنتیکی و فاصله جغرافیایی بین گونه‌های بررسی‌شده نشان‌دهنده و تقویت‌کننده احتمال کسب ویژگی تحمل دمایی برای هر یک از دودمان‌ها به طور مستقل و تحت یک فشار مشترک خارجی مثل گرمایش زمین است.

احتمالا کاندیدا اوریس تا پیش از اینکه از عفونت‌های انسانی جدا شود، در برخی زیست‌بوم‌ها مثل تالاب‌ها و مرداب‌ها وجود داشته است و به صورت ساپروفیت از گیاهان مرده تغذیه می‌کرده است. به نظر می‌رسد دودمان‌های مقاوم به حرارت این قارچ پس از تغییرات گرمایشی زمین به وجود آمده‌اند و نسبت به حرارت و شوری آب تحمل بیشتری پیدا کرده‌اند. همچنین نقش پرندگان به عنوان واسطه‌ای در انتقال آن به انسان محتمل است.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: «مهمترین هشدار بروز شبه اپیدمی‌های کاندیدا اوریس به انسان این است که محیط‌زیست، اکوسیستم‌ها و تعامل انسان‌ها با آن‌ها نیاز به برخوردهای محتاطانه بیشتر و همچنین نظارت بیشتری دارند. باید در نظر داشت که گونه‌های قارچی متعدد غیربیماری‌زای دیگری با پتانسیل بیماری‌زا شدن برای انسان در محیط‌زیست وجود دارند. اثرات مستقیم و غیرمستقیم تغییرات اقلیمی بر روی مسیرهای تکاملی گونه‌های متنوع قارچی و همچنین بر جمعیت در حال افزایش تصاعدی جامعه بشری نیاز به مطالعات و بررسی‌های بیشتری دارد. گسترش مناطق جغرافیایی آلوده به گونه‌های قارچی بیماری‌زایی که ذاتا قدرت تحمل حرارتی دارند و یا اکتساب صفات جدید بیماری‌زایی توسط گونه‌های قارچی غیربیماری‌زای مقاوم به حرارت، می‌تواند قرن ۲۱ میلادی را به دوره‌ای برای شیوع عفونت‌های قارچی جانوری یا گیاهی نوپدید تبدیل کند».

یافته‌های این مطالعه احتمال بروز عفونت‌های کاندیدا اوریس بر اثر تغییرات آب و هوایی را مطرح می‌کند ولی بنا به گفته پژوهشگران این مطالعه نقش سایر عوامل در گسترش این عفونت‌ها نیاز به بررسی بیشتری دارد.

نتایج این مطالعه دی ماه سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تغییرات اقلیمی و بروز عفونت‌های قارچی نوپدید» در مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده است.